pontosnews.gr
Σάββατο, 25/03/2023
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Κούντουρον, ο μήνας με την κομμένη ουρά

Ο Φεβρουάριος στην ποντιακή λαογραφία· τα ήθη και τα έθιμα από τη γη του Πόντου

1/02/2023 - 8:29πμ
Κούντουρον, ο μήνας με την κομμένη ουρά - Cover Image

Εν Τραπεζούντι, τη 16 Φεβρουαρίου 1912, γράφει η καρτ-ποστάλ (πηγή: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Είναι ο λειψός μήνας, ο συνδεδεμένος με κάθε είδους δεισιδαιμονίες. Ο Φεβρουάριος στην ποντιακή διάλεκτο είναι ο Κούντουρον (ή Κούντουρος), σύνθετη λέξη από το κοντός+ουρά, που παραπέμπει στις κουτσουρεμένες –πότε κατά δύο και τα δίσεκτα έτη κατά μία–, μέρες του μήνα.

«Ο Κούντουρον, ο κούτσουρον, ο ουραδοκομμένον», λέει το ποντιακό στιχάκι.

Με τον Κούντουρον παρομοιάζεται, μεταφορικά, και ο λειψός στα μυαλά άνθρωπος. Τον Φεβρουάριο, το μήνα που θεωρείται ότι φέρνει γρουσουζιά, δεν έκαναν γάμους –ιδίως αν το έτος ήταν δίσεκτο–, και δεν ξεκινούσαν καμία σοβαρή δουλειά.

Η αστάθεια του καιρού, αλλά και το χιόνι που πέφτει –το οποίο όμως δεν φέρνει τον πάγο του Ιανουαρίου–, συμπυκνώνονται στη φράση «Ο Κούντουρον έν’ λειφτός, έν’ ολίγον πα ζαντός», δηλαδή ο Φεβρουάριος είναι λειψός, είναι και λίγο παλαβός. Το κρύο παραμένει τσουχτερό, αλλά τις καλές ημέρες προετοίμαζαν τα χωράφια για τις ανοιξιάτικες καλλιέργειες.

Το χρονικό διάστημα της κακοκαιρίας που παρατηρείται τον Φλεβάρη και τον Μάρτη στον Πόντο έχει το δικό του όνομα: είναι το λυκοχάντζ(ιν). Στον πληθυντικό, λυκοχάντζε, η λέξη σημαίνει τη στιγμή που αρχίζει να συννεφιάζει ο ουρανός.

Ένα δαιμόνιο με τη μορφή λύκου ή σκύλου παίρνει το όνομα από το λυκοχάντζ(ιν).

Η λυκοχαντζού επισκέπτεται τα σπίτια τη Σαρακοστή, μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου, με σκοπό να τα βλάψει. Για να προφυλαχτούν από το κακό, οι ένοικοι άφηναν στην πόρτα ένα άχρηστο αντικείμενο (κατά κανόνα τσαρούχι), ώστε το δαιμόνιο να πάρει το λάφυρο και να αφήσει το σπίτι ήσυχο.

Φεβρουάριο, τις περισσότερες φορές, πέφτουν οι Απόκριες. Είναι η εποχή που οι Μωμόγεροι –το δρώμενο του Δωδεκαημέρου–, βγαίνει και πάλι στους δρόμους των χωριών και των πόλεων. Είναι, ακόμα, η εποχή του ξεφαντώματος των μεταμφιεσμένων, που κατά κανόνα φορούν παράξενες μουτσούνες.

Στην αφθονία των γαλακτοκομικών τη συγκεκριμένη περίοδο οφείλεται και η φράση «έρθεν και ο Κούντουρον, θα τρως πολλά βούτορον». Η κατανάλωση βουτύρου, ανάλατου ή αλατισμένου, γινόταν το χειμώνα. Φυλασσόταν σε ειδικά ξύλινα δοχεία, στις χαμηλές θερμοκρασίες των κελαριών. Η ποικιλία στο χρώμα ήταν θέμα εποχής και διατροφής των ζώων.

Τον Φεβρουάριο ξεκινούσε η δίμηνη περίοδος ανθοφορίας των άγριων λεφτοκάρυων (φουντουκιών) που αντέχουν περισσότερο στο κρύο από την κοινή, ήμερη φουντουκιά. Την ίδια εποχή στην αγορά εμφανίζονταν τα σκουμπριά, ένα ψάρι εποχικό και σχετικά ακριβό, επομένως προσιτό κυρίως στους εύπορους. Τα συντηρούσαν σε αλάτι με προσθήκη δάφνης, ή αποξηραμένα (τσίρος) ή καπνιστά.

Ακόμα, ήταν η εποχή που σταματούσε η αλιεία των χαψίων (γαύρων). Στο φτηνό αυτό ψάρι τον Φεβρουάριο γίνονταν το πρώτο πάστωμα με σχετικά λίγο αλάτι (μελίπαστα ή σκυλεντέρια), προκειμένου η κατανάλωση να είναι άμεση.

Άφηναν τα χαψία 4-5 μέρες να σιτέψουν, και ίσως να αποκτήσουν κάποια βαριά μυρωδιά, και στη συνέχεια τα αποκεφάλιζαν και τα αλάτιζαν. Συνήθως πρόσθεταν και φύλλα δάφνης, λεμονόφλουδες και ανάλεστο μαύρο πιπέρι.

Η Παναγία τιμάται ιδιαίτερα από τους Πόντιους, οι οποίοι σε όλες τις θεομητορικές γιορτές τηρούσαν αυστηρά την αργία. «Τα δύο τη Κουντούρ τη Παναΐας», δηλαδή στις 2 Φεβρουαρίου, ανήμερα της Υπαπαντής, ήταν σχεδόν ανεπίτρεπτο να δουλεύει κάποιος. Έλεγαν: «Αϊλί εκείνον π’ έκαμεν τα δύο τη Κουντούρ’ τη Παναΐας. Μήτε η τζέπρα αφήν’ ατον μήτε ανεχετία», δηλαδή «αλίμονο σε εκείνον που δουλεύει στις 2 Φεβρουαρίου. Ούτε η λέπρα τον αφήνει, ούτε η ανέχεια».

Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, στις 2 Φεβρουαρίου άρχιζε και το ζευγάρωμα των πουλιών.

Μεγάλη γιορτή στον Πόντο ήταν και των Αγίων Θεοδώρων. Η μνήμη του Θεόδωρου του Στρατηλάτη, αξιωματούχου του ρωμαϊκού στρατού που ζούσε στην Ποντοηράκλεια, τιμάται στις 8 Φεβρουαρίου. Ο άγιος και μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος ο Τήρων, που καταγόταν από την Αμάσεια και υπηρετούσε στο τάγμα των τηρώνων (νεοσυλλέκτων), της εκεί ρωμαϊκής λεγεώνας, γιορτάζει στις 17 Φεβρουαρίου, και το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας της Μεγάλης Σαρακοστής σε ανάμνηση του θαύματος των κόλλυβων.

Η Παρθένα Γαλανίδου, γεννημένη το 1911 στον Πόντο, παραδίδει μια προσευχή στους Άγιους Θεόδωρους: «Άγιοι Θεόδωροι, καλοί και θαυματουργοί / εκεί που πάτε και τις τύχες συναντάτε / αν δείτε και τη δική μου, να μου τη διπλοχαιρετάτε αν κάθεται να σηκωθεί, κι αν σηκωθεί να τρέξει / να σχίσει όρη και βουνά, να ’ρθει να με παντρέψει».

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Φωτ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΟΝΤΟΣ

«Ακόμα ψήνεται και βράζει εκείνος ο τσορμπάς…» – Πόντιοι πρόσφυγες, φεύγοντας από το χωριό τους, πίστευαν ότι σε τρεις ώρες θα γυρίσουν

24/03/2023 - 8:21μμ
Μαθητές του Ανατόλια στις εγκαταστάσεις της Χαριλάου, τέλη του 1920 (πηγή φωτ.: Trustees of Anatolia College / Έφοροι του Κολλεγίου Ανατόλια)
ΠΟΝΤΟΣ

Κολέγιο «Ανατόλια», η φωτεινή μνήμη που ενώνει τον Πόντο με τη Θεσσαλονίκη – Το αποτύπωμα της Ιστορίας στο σήμερα

24/03/2023 - 4:20μμ
Πρόβα με τον συνθέτη Σταύρο Ξαρχάκο και τους συντελεστές της συναυλίας (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Γιώργος Βιτσαράς)
ΠΟΝΤΟΣ

O Σταύρος Ξαρχάκος διευθύνει ένα μουσικό ταξίδι από τον Πόντο ως την Κρήτη

24/03/2023 - 9:46πμ
(Φωτ.: Ρωμανός Κοντογιαννίδης)
ΠΟΝΤΟΣ

Οκτώ Έλληνες και Κύπριοι ευρωβουλευτές: Πιο ώριμες οι συνθήκες για να προωθηθεί το αίτημα αναγνώρισης της Γενοκτονίας

22/03/2023 - 6:07μμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΟΝΤΟΣ

ΕΠΜ: Κυκλοφόρησε ο 62ος τόμος της σειράς «Αρχείον Πόντου», αφιερωμένος στη μνήμη του Χρήστου Σαμουηλίδη

22/03/2023 - 4:12μμ
ΠΟΝΤΟΣ

Μαθαίνω ποντιακά: Γνωρίζεις ποιος είναι ο μασχαρέας;

22/03/2023 - 2:18μμ
Βαγγέλης Μαϊμαράκης και Μάνφρεντ Βέμπερ κατά τη συνάντηση με εκπροσώπους Ποντίων, Αρμενίων και Ασσυρίων στο γραφείο του, στις Βρυξέλλες (φωτ.: Ρωμανός Κοντογιαννίδης)
ΠΟΝΤΟΣ

Βέμπερ: Στηρίζω την προσπάθεια διεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας των χριστιανών της Ανατολής

22/03/2023 - 1:49μμ
(Φωτ.: facebook.com/vataniotis)
ΠΟΝΤΟΣ

Σωματείο «Νίκος Καπετανίδης»: Η κυβέρνηση να απαιτήσει άρση των απελάσεων Ελλήνων του Πόντου από την Τουρκία

22/03/2023 - 11:59πμ
Τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου παρουσίασαν παραδοσιακούς χορούς του Πόντου, κερδίζοντας τις εντυπώσεις (φωτ.: Ένωση Ποντίων Πιερίας)
ΠΟΝΤΟΣ

Ένωση Ποντίων Πιερίας: Γλέντησαν με την ψυχή τους στον ετήσιο χορό

22/03/2023 - 11:34πμ
(Φωτ. αρχείου: Κώστας Κατσίγιαννης)
ΠΟΝΤΟΣ

Μανώλης Κεφαλογιάννης: Χρέος Ελλήνων και Κυπρίων ευρωβουλευτών να αναδείξουν τη Γενοκτονία Ελλήνων του Πόντου, Αρμενίων, Ασσυρίων και τις σφαγές στη Σμύρνη

22/03/2023 - 8:59πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ.: EUROKINISSI / Γιώργος Ματθαίος)

Προκριματικά Euro 2024: Πρεμιέρα με τριάρα για την Εθνική στο Φάρο

23 λεπτά πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI)

Euroleague: Η Παρτιζάν φρέναρε τον Ολυμπιακό

43 λεπτά πριν
Αντίγραφο του λαβάρου της Αγίας Λαύρας σε παρέλαση στη Ρόδο, το 2015 (φωτ.:EUROKINISSI / Αργύρης Μαντικός)

Από τη Σμύρνη στην Αγία Λαύρα – Η ιστορία του λαβάρου της Επανάστασης

1 ώρα πριν
Θεόφιλος, «Η Μυτιλήνη»

Σωματείο Δράσης «Νίκος Καπετανίδης»:  Το 1821, σηματωρός της Εθνικής Αξιοπρέπειας

2 ώρες πριν
(Φωτ.: EPA / Ray Acevedo)

Miami Open: Πρόωρο αντίο από τη Σάκκαρη

2 ώρες πριν
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ (Φωτ.: Eurokinissi/Γιάννης Παναγόπουλος)

Ανακοίνωση ΣΥΡΙΖΑ για τον Ν. Παπαθανάση – Τι απαντά ο αν. υπουργός Ανάπτυξης στις καταγγελίες

3 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign