Από το ουσιαστικό διόδιον (εκ δίοδος=μικρή οδός, στενωπός) προέρχεται το ουδέτερο ουσιαστικό δόδιν της ποντιακής διαλέκτου (απαντάται και ως δέδ’ και δάδ’). Στον πληθυντικό είναι δόδα και δέδα.
Περιγράφει τον πεπρωμένο κίνδυνο, την κακή τύχη και το κακό ριζικό. Ακόμα, έχει τη σημασία του φόβου.
Οι φράσεις που καταγράφει ο Άνθιμος Παπαδόπουλος στο λεξικό του είναι οι εξής: τρανόν δέδ’ εδέβασεν, δέδ’ και κακόν να μη σε ευρήκ’ σε (ευχή), τα δόδα σ’ και τα κακά σ’ να παίρω (προς ένα προσφιλές πρόσωπο).
Επίσης υπάρχει το γνωμικό: Το κλειδωμένον η πόρτα σεράντα δέδα δεβάζ’, που σημαίνει ότι η κλειδωμένη πόρτα κάνει να παρέλθουν σαράντα κακά, δηλαδή ότι είναι αναγκαία η προφύλαξη.
- Βρείτε, μάθετε και διαδώστε την έννοια ακόμα περισσότερων ποντιακών λέξεων και φράσεων στο λεξικό του pontos-news.gr.