Ένα από τα… φθινοπωρινά ρήματα που μπορεί κανείς να βρει κανείς στο Ιστορικόν λεξικόν της ποντικής διαλέκτου του Άνθιμου Παπαδόπουλου είναι το «σταρχίζω» (το χι προφέρεται παχύ). Με αυτόν τον τύπο απαντάται στην Κερασούντα, την Τραπεζούντα και τη Χαλδία, ενώ ως «σταχίζω» απαντάται σε Σάντα και Χαλδία, αλλά και στην Τραπεζούντα.
Προέρχεται από το μεσαιωνικό «σιταρκώ» που σημαίνει προμηθεύομαι αρκετές ζωοτροφές, παρέχω στους στρατιώτες ή στους εργάτες μισθό και τροφή. Πρόκειται για παρετυμολόγηση του ουσιαστικού στάχä (στάχυα).
Στην ποντιακή διάλεκτο το «σταρχίζω» χρησιμοποιείται ενόψει του χειμώνα, μιας και σημαίνει τον εφοδιασμό του σπιτιού με τα αναγκαία τρόφιμα για τη χειμερινή περίοδο (σταρχίζω τ’ οσπίτιν). Η μετοχή του ρήματος (σταρχισμένος, σταρχιγμένος, σταχισμένος) σημαίνει αυτόν που έχει όλα τα εφόδια για το χειμώνα. Άλλωστε ο στίχος του τραγουδιού λέει: «Σεράντα ημέρας νεστικός, πενήντα διψασμένος | κ’ εσέν όνταν ελέπω σε, απ’ όλα σταχιγμένος».
- Βρείτε, μάθετε και διαδώστε την έννοια ακόμα περισσότερων ποντιακών λέξεων και φράσεων στο λεξικό του pontos-news.gr.