Την αξιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου της Σάντας στον Πόντο αποφάσισαν οι τοπικές αρχές της περιοχής. Η «χαμένη πόλη κοντά στον ουρανό», όπως την ονομάζουν χρονολογείται από τον 16ο αιώνα και τα κτίσματα είναι μοναδικά.
Οι χτίστες της Σάντας ήταν ξακουστοί και έφτιαχναν αρχοντικά, εκκλησίες, γεφύρια σε όλον τον Πόντο.
Τα ερειπωμένα κτήρια που βρίσκονται στην περιοχή είναι παρατημένα, ενώ αρκετά παράνομα κτίσματα από νομάδες έχουν «χαλάσει» τον χαρακτήρα της περιοχής. Η τοπική διοίκηση δέχεται κριτική για το γεγονός ότι δεν έχει προστατεύσει την περιοχή της Σάντας και γι’ αυτό έλαβε δραστικά μέτρα. Με δικαστική απόφαση δόθηκε διορία στους ιδιοκτήτες των παράνομων κτισμάτων να τα εγκαταλείψουν, αλλιώς οι αρχές θα τα καταστρέψουν.
Η Επτάκωμος Σάντα ιδρύθηκε το 1540 από Έλληνες της Τόνιας και των Πλατάνων και διαθέτει επτά γειτονιές, όπου κάθε μια από αυτές αποτελείται από μονοόροφα πέτρινα σπίτια και τουλάχιστον μια εκκλησία. Ωστόσο, το πέρασμα του χρόνου ήταν αμείλικτο, καθώς η πόλη στις Ποντικές Άλπεις είναι δυσπρόσιτη και γι’ αυτό δεν έχει αξιοποιηθεί.
Ο κυβερνήτης της Γκιουμούσχανε Οκάι Μεμίς τόνισε πως τα ερείπια της Σάντας έχουν μια εκπληκτική ιστορία και υπογράμμισε πως δεν έχουν μείνει απροστάτευτα. «Τον περασμένο χρόνο ασφαλτοστρώσαμε έναν δρόμο οκτώ χιλιομέτρων από το Τασκόπρου προς τη Σάντα και η περιοχή θα είναι προσβάσιμη σε 45 λεπτά, μόλις ολοκληρωθεί το έργο αυτή τη χρονιά. Ο δρόμος θα μας επιτρέψει να προστατεύσουμε τη μεσαιωνική πόλη», ανέφερε. Όσο για τα αυθαίρετα κτίσματα που έχουν δημιουργηθεί στην περιοχή, ο κυβερνήτης επισήμανε πως υπάρχει δικαστική απόφαση για να γκρεμιστούν ή να εναρμονιστούν με το περιβάλλον. Μάλιστα τις επόμενες μέρες αναμένεται να υπάρξουν εξελίξεις με τους ιδιοκτήτες των σπιτιών αυτών, προκειμένου να εφαρμοστεί άμεσα η απόφαση.
Η μοναδική κατασκευή των κτισμάτων στη Σάντα έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον του κόσμου, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Ιστορικής Αξίας του Πανεπιστημίου Καραντενίζ Γιόσκουν Ερούζ.
«Εκτός από 15-20 κατασκευές στη Σάντα, οι υπόλοιπες δεν είναι σπίτια. Αρκετά κτήρια έχουν καταστραφεί, κάποια έχουν καταρρεύσει. Αν αναδειχτεί η ιστορική υφή των κτισμάτων στη Σάντα, η περιοχή θα αποτελέσει κέντρο του πολιτιστικού τουρισμού». Η Σάντα, με τη μοναδική της αρχιτεκτονική, έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος από το 1999, ωστόσο λίγες κινήσεις έγιναν, προκειμένου να αξιοποιηθεί.