Η ευλογημένη υπακοή

Είναι μερικές θεμελιώδεις έννοιες της Ορθόδοξης πίστης μας που πολλές φορές παρεξηγούνται και χλευάζονται από αυτούς που έχουν την εντύπωση πως τα ξέρουν όλα.

Από αυτούς που δεν υποψιάζονται καν ότι μπορεί να υπάρχει και κάτι που δεν το γνωρίζουν. Μια τέτοια έννοια είναι η υπακοή.

Εδώ έχουμε μια κλασική περίπτωση παρανόησης στην ορολογία. Βλέπετε, κοντά στις άλλες ανοησίες που κάνουμε, έχουμε γίνει κι αμελείς στη μελέτη και αδέξιοι στη χρήση αυτού του υπέροχου εργαλείου της λογικής που λέγεται ελληνική γλώσσα. Τις έννοιες που αντιπροσωπεύει κάθε λέξη-όρος τις διαμορφώνει η ίδια η ζωή. Κι εμείς έχουμε καταντήσει να αντιλαμβανόμαστε τις λέξεις σαν τους παπαγάλους, χωρίς να εξετάζουμε τη «ζωή» που σφύζει μέσα τους.

Επειδή λοιπόν ξέρουμε τη γενική έννοια της λέξης υπακοή, δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αντιληφθούμε και τον όρο «υπακοή» στην Ορθόδοξη πατερική μας θεολογία και παράδοση. Μη βιάζεστε λοιπόν να χλευάσετε κανέναν χριστιανό σαν τον ακούτε να λέει πως θα κάνει «υπακοή» στον πνευματικό του. Ή όταν τον ακούτε να λέει πως πρέπει να ζητήσω «ευλογία» από τον πνευματικό μου για το τι να κάνω στο τάδε ζήτημα και ό,τι μου πει αυτός θα κάνω («υπακοή»).

Εσείς νομίζετε ότι τούτος ο χριστιανός είναι κανένας ανόητος κι άβουλος άνθρωπος που αφήνει κάποιον άλλον να αποφασίζει γι’ αυτόν.

Με το άκουσμα της λέξης υπακοή σας έρχεται αμέσως στο μυαλό η εικόνα ενός ανθρώπου άνευρου, μπαγιάτικου, άχρωμου, χωρίς προσωπικότητα. Όμως δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα…

Για να καταλάβουμε τι σημαίνει στην Ορθοδοξία «υπακοή» στον πνευματικό για έναν χριστιανό στον κόσμο, ή στον «γέροντα» για έναν μοναχό, δεν χρειάζεται να έχουμε πτυχίο Θεολογίας. Μας δίνει ο καλός Θεός ζωντανά και απτά παραδείγματα με τους αγίους Του, για να αντιλαμβανόμαστε τις έννοιες στην πράξη.

Η ζωή, είπαμε, χρωματίζει τις λέξεις και τους όρους. Όχι οι στείρες αμπελοφιλοσοφίες.

Αν σκύψουμε λοιπόν πάνω στους βίους των αγίων, τότε καταλαβαίνουμε ότι η υπακοή στον πνευματικό ήταν το Α και το Ω για το ξεκίνημα της πορείας τους προς την αγιότητα. Να λοιπόν τι μας διδάσκουν εμπράκτως οι άγιοι για την υπακοή.

Τίποτε άλλο δεν προσελκύει τη Χάρη του Θεού όσο η ταπείνωση. Όχι όμως στα εξωτερικά σχήματα και στα λόγια. Η πραγματική ταπείνωση έρχεται με την αυτογνωσία και την παραδοχή ότι ως άνθρωποι είμαστε σε πολλά πράγματα αδύναμοι και ότι οι δυνατότητές μας είναι περιορισμένες. Αυτό ακούγεται αυτονόητο, και το θυμόμαστε όταν μας βρίσκουν τίποτε δοκιμασίες, αρρώστιες, θλίψεις και καταστροφές.

Κατά τα άλλα, όμως, γρήγορα το ξεχνάμε ή το παπαγαλίζουμε με το στόμα, αλλά στην καρδιά μας δεν το βάζουμε.

Ιδού λοιπόν ο καλύτερος τρόπος για να δείξουμε έμπρακτα στον Θεό ότι παραδεχόμαστε τη δική μας αδυναμία και πως ο μόνος Παντοδύναμος, Πάνσοφος και Παντογνώστης είναι Αυτός. Για ένα ζήτημα που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως, για μια απόφαση για την οποία δεν είμαστε σίγουροι, για έναν σχεδιασμό μας που δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει, να απευθυνθούμε σε Αυτόν. Πώς; Απευθυνόμενοι, όπως μας διδάσκουν οι Άγιοι, στον πνευματικό μας.

Στην ενέργειά μας αυτή δεν είναι πρωταγωνιστής ο πνευματικός. Δεν έχει σημασία αν έχει γνώσεις πάνω στο ζήτημα που του θέτουμε, αν έχει τα κατάλληλα αγιοπνευματικά χαρίσματα για να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο θέμα ή αν νύσταζε από καμιά αγρυπνία, όταν του μιλούσαμε.

Μακριά από Ορθόδοξο Χριστιανό τέτοιες σκέψεις! Αυτός είναι ένας στείρος ψευτορθολογισμός που δεν ταιριάζει σε αυτούς που είναι παιδιά της Χάριτος (και όχι του Νόμου), όπως λέει κι ο Απόστολος Παύλος.

Εμείς είμαστε οι πρωταγωνιστές! Εμείς δείχνουμε με την ενέργειά μας αυτή την ταπείνωσή μας και την εμπιστοσύνη μας στον Θεό. Άλλο πιστεύω ότι υπάρχει Θεός, κι άλλο τον εμπιστεύομαι. Η ταπείνωση και η χωρίς την παραμικρή αμφιβολία εμπιστοσύνη φέρνουν τις θαυματουργικές παρεμβάσεις του Θεού στη ζωή μας. Αυτά προσελκύουν τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Εγώ δεν μπορώ να βγάλω άκρη Χριστέ μου με αυτό το ζήτημα. «Το έθεσα στον πνευματικό μου» σημαίνει «άφησα το πρόβλημά μου στα Άχραντα χέρια Σου».

Ό,τι μου είπε ο πνευματικός είναι κατευθείαν από Σένα. Δεν έχω καμία αμφιβολία. Κάνω υπακοή. Δεν το εξετάζω, δεν το ψάχνω αλλιώς, δεν το κρίνω, δεν το διασταυρώνω με άλλους. Δεν πιστεύω ότι παρεμβάλλονται σε αυτήν τη διαδικασία ούτε οι δικές μου ανθρώπινες αδυναμίες, ούτε οι αδυναμίες του πνευματικού που είναι κι αυτός άνθρωπος. Το Άγιο Πνεύμα τον φωτίζει και δεν είναι ούτε κανένας γκουρού, ούτε μάντης.

Έχουμε λιγουλάκι πίστη μέσα μας (όσο του σιναπιού τον σπόρο) για να κρατήσουμε αυτήν τη στάση; Αυτό είναι στην πράξη το «Πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα».

Αυτό μας δίδαξε ο Κύριος λέγοντας στην προσευχή Του «πλην ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ». Αυτό σημαίνει το «δίδαξόν με του ποιείν το θέλημά Σου».

Τον τσιμπούσε μέσα του η αλαζονεία και τα δικά του τα θέλω τον εξαποδώ και δεν ήθελε να κάνει άλλο υπακοή. Κι από Άγγελος είδατε τι έγινε. Με την ανυπακοή έχασε τον Παράδεισο ο άνθρωπος, με την υπακοή θα τον ξανακερδίσει.

Η Αγία κι Ευλογημένη υπακοή. Όσο εύκολη και άδοξη ακούγεται, τόσο δύσκολη κι ένδοξη είναι.