Τέτοια μέρα, πριν από είκοσι χρόνια (31-1-1996), η Ελλάδα υπέστη μία εθνική ταπείνωση, που για κάποιους ήταν άτυχη στιγμή και για άλλους προδοσία, γιατί παραδοθήκαμε αμαχητί με απώλεια δύο μικρών νησιών. Στην αρχή της κρίσης των Ιμίων (27-1-1996), πήγε ένα τουρκικό τηλεοπτικό συνεργείο, με δημοσιογράφους σε ρόλο προβοκάτορα, οι οποίοι κατέβασαν την ελληνική σημαία από το αφύλακτο ελληνικό νησί, που είχε υψώσει την προηγουμένη ημέρα ο δήμαρχος Καλύμνου και έβαλαν στη θέση της την τουρκική.
Με το εγχείρημα τους οι δημοσιογράφοι –που το πρόβαλαν μάλιστα στην τουρκική τηλεόραση– πυροδότησαν ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, με την αμφισβήτηση του καθεστώτος των νησιών. Την επομένη, περιπολικό του Ελληνικού Ναυτικού αποβίβασε βατραχανθρώπους στη ανατολική νησίδα, οι οποίοι αφαίρεσαν την τουρκική σημαία, ενώ οι Τούρκοι τη νύχτα αποβίβασαν δικούς τους στη δυτική νησίδα.
Τούρκοι δημοσιογράφοι κατεβάζουν την ελληνική σημαία από τα Ίμια.
Από το σημείο αυτό αρχίζουν να σκληραίνουν τη στάση τους οι δυο πλευρές, ενισχύοντας τις ναυτικές τους δυνάμεις κοντά στις βραχονησίδες. Εκείνο το βράδυ της 30ης Ιανουαρίου, ο υπουργός τoν Εξωτερικών Θόδωρος Πάγκαλος βρισκόταν στην τηλεόραση του Mega μετέχοντας στην εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου «Ενώπιος Ενωπίω». Και θυμάμαι τον Πάγκαλο να λέει: η ελληνική κυβέρνηση ασκεί δυναμικά την εξωτερική πολιτική για πρώτη φορά, χωρίς να δέχεται έξωθεν πιέσεις. Αλλά πριν αλέκτωρ λαλείσαι… Εκεί, στα μεσάνυχτα, καλείται επειγόντως στο τηλέφωνο και στο τέλος συνάδελφοι μου τον άκουσαν να λέει «αν είναι τόσο πολύ επείγον έρχομαι».
Έφυγε. Τότε μάθαμε ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει στο Αιγαίο. Ότι υπάρχει εμπλοκή με τους Τούρκους. Από τη στιγμή εκείνη παρακολουθούσαμε τα γεγονότα ως το πρωί και μάλιστα με μεγάλη αγωνία. Μου έκανε εντύπωση, πως αντί η πολιτική ηγεσία να πάει στο Πεντάγωνο κι εκεί να συντονίσουν τις ενέργειες τους, όλα γίνονταν στο γραφείο του πρωθυπουργού στη Βουλή. Από το Πεντάγωνο μαθαίναμε ότι τα πολεμικά σκάφη που περιπολούν, βάζουν στο στόχαστρό τους τα τουρκικά και αναμένουν με αίσθημα ευθύνης να πράξουν το καθήκον τους.
Ο ναύαρχος Λυμπέρης ενημερώνει σχετικώς την κυβέρνηση, ο Σημίτης όμως και ο Πάγκαλος, ενεργώντας κατευναστικά, διατάζουν να θέσουν τα όπλα πάρα πόδα, ενώ ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών Ντενίς Μπαϋκάλ δήλωσε τότε, ότι οι Τούρκοι κομάντος «πήγαν να υπερασπίσουν τη σημαία μας» και θα παραμείνουν εκεί «μέχρι να αποκατασταθεί το στάτους κβο…».
Στην Αθήνα, Σημίτης και Πάγκαλος, άνοιξαν γραμμή επικοινωνίας με τον Αμερικανό υφυπουργό εξωτερικών Χόλμπρουκ, που κάποια στιγμή τους… διέταζε με τη φράση: «No ships, no troops, no flags» στα Ίμια (σ.σ. «Όχι πλοία, όχι στρατιωτικές δυνάμεις, όχι σημαίες» στο νησί). Μετέφεραν τη διαταγή αυτή στον Λυμπέρη και το ΓΕΝ διέταξε να αποχωρήσουν αμέσως οι βατραχάνθρωποι μαζί με τη σημαία από την ανατολική βραχονησίδα! Νωρίτερα, με εντολή του ΓΕΝ στις 4:15 το πρωί της 31-1-1996 απονηώνεται, από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο», ελικόπτερο για να ελέγξει με προβολείς την ύπαρξη Τούρκων κομάντος στα δυτικά ΄Ιμια.
Ιδού οι δραματικοί διάλογοι ανάμεσα στη φρεγάτα και το ελικόπτερο, όπως τους παρουσίασε ο Αλέξης Παπαχελάς στο Mega στην εκπομπή του «Φάκελοι»:
04:18(φρεγάτα Ναυαρίνο): Ελικόπτερο απονηώθηκε για δυτική ΄Ιμια.
04:26(Ελικόπτερο): Ελικόπτερο στον αέρα, προσεγγίζουμε νησί. Βρισκόμαστε σε ύψος 300 πόδια… Δεν μπορούμε να εντοπίσουμε δυτική ΄Ιμια, λόγω σκότους και βροχής…
04:36 Ν: Αναφορά ελικοπτέρου: δεν έχει ορατότητα…
04:43 Ε: Δεν βλέπουμε τίποτα… Κατεβαίνουμε χαμηλότερα… Ενημερώστε τα πλησίον ευρισκόμενα πλοία να έχουν τεταμένη την προσοχή τους.
04:44 ΓΕΝ: Σε τι ύψος γίνεται η έρευνα;
04:46 Ν: Στα 150 πόδια.
04:50 Ε: Εντοπίσαμε μαύρη Ζόντιακ με άσπρη μηχανή, στη δυτική πλευρά του νησιού. Θα κάνουμε νέα διέλευση…
04:52 Ν: Η πυραυλάκατος « Αντωνίου» εντόπισε μαύρη Ζόντιακ, άτομα και κόκκινη σημαία στο νησί…
04:56 ΓΕΝ: Το ελικόπτερο να συνεχίσει για περισσότερα στοιχεία.
04:59 Ε: master caution, master caution, δεν ξέρω τι βλάβη έχω… Ανάψτε τα φώτα στη φρεγάτα για διευκόλυνση…
05:01 Ν: Έχει ήδη εκτελεσθεί.
05:02 Ε: Emergency, emergency!
05:03: Ν: ΄Έχω απώλεια επικοινωνίας με το ελικόπτερο…
06:02 Ν: ΄Εχω βρεί κομμάτια από το ελικόπτερο και μικρά και μεγάλα… συνεχίζω έρευνα για έλεγχο του πληρώματος…
06:23 Ν: Εκτελώ περισυλλογή κομματιών ελικοπτέρου… Αρνητικά αποτελέσματα για το προσωπικό του…
Το ελικόπτερο πέφτει και τα τρία μέλη του πληρώματος, οι υποπλοίαρχοι Χριστόδουλος Καραθανάσης (35 ετών) και Παναγιώτης Βλαχάκος (32 ετών) και ο αρχικελευστής Έκτωρ Γιαλοψός (30 ετών), θυσιάζονται στο βωμό του καθήκοντος. Πληρώνουν με τη ζωή τους το χρέος προς την πατρίδα.
Το μνημείο που έχει στηθεί για τους τρεις ήρωες του Πολεμικού Ναυτικού
Μετά, ακούμε τον τότε υπουργό Αμύνης Αρσένη να αποδίδει τον θάνατο των τριών αξιωματικών σε… βέρτικο! Προκαλεί οργή και αγανάκτηση η δήλωση που το αποδίδει σε… ατύχημα! Και όμως, το ελικόπτερο είχε βληθεί, όπως απεδείχθη αργότερα! Ο πατέρας του υποπλοιάρχου Βλαχάκου έφυγε με τον καημό, γιατί δεν λένε την αλήθεια, «τα φάγανε τα παιδιά… Τι θέλουν να καλύψουν;», αναρωτιόταν με πόνο. Τη μοιραία εκείνη νύχτα της κρίσης των Ιμίων, που κάποιοι δοκίμαζαν την αντοχή των Ελλήνων και την αποφασιστικότητά τους και κάποιοι ημέτεροι δείλιαζαν, οι τρεις ήρωες έδωσαν την απάντηση με την αντρειοσύνη και την λεβεντιά τους. Με τη θυσία τους ξέπλυναν την ντροπή!
Λίγες ώρες αργότερα στη Βουλή ο Σημίτης ενημερώνει το σώμα ψευδέστατα: «η βραχονησίδα Ίμια είναι και θα παραμείνει ελληνική…» και ξεδιάντροπα: «θέλω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών για την πρωτοβουλία της και τη βοήθεια της…». Αλλά, αν μας πουν, πού είναι η σημαία; Υπάρχει η κυνική δήλωση Πάγκαλου για να σκεπάσουν τη βρωμιά τους: «Θα πούμε ότι την πήρε ο αέρας». Ο Σημίτης ευχαρίστησε θερμά την αμερικανική κυβέρνηση γιατί τον έβγαλε από αδιέξοδο. Ο Πάγκαλος εκείνο το βράδυ μίλησε εννέα φορές τηλεφωνικά με τον Χόλμπρουκ, που είχε ανοικτή γραμμή με τον Μπαϋκάλ.
Και θα μάθουμε από τους Τούρκους, πολλά χρόνια μετά, ότι οι Σημίτης και Πάγκαλος πρότειναν μετά την εκτόνωση της κρίσεως, η Ελλάδα –κατά μήκος των τουρκικών ακτών– να προχωρήσει στην αποστρατικοποίηση των νήσων, ως αντάλλαγμα για μια υποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το Αιγαίο. Αλήθεια, υποχώρησαν οι Τούρκοι; Βόλτες ανοικτά των αττικών ακτών κάνουν οι φρεγάτες τους. Όλο αυτό το σκηνικό, τους άνοιξε την όρεξη να ομιλούν περί «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο…
Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης