Όνειρο ζωής για τους Ποντίους απανταχού της Γης, αλλά και για κάθε πιστό, ένα προσκύνημα στην Παναγία του όρους Μελά – θρησκευτικό, πνευματικό και εθνικό κέντρο για τους Έλληνες του Πόντου επί 1.500 και πλέον χρόνια.
Σήμερα η Παναγία η Σουμελιώτισσα, μνημείο που προστατεύεται από το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού και ανήκει στο νομό Τραπεζούντας, είναι πόλος έλξης όχι μόνο για τους πιστούς της Ορθοδοξίας αλλά και για εκατοντάδες χιλιάδες αλλόθρησκους οι οποίοι φθάνουν από κάθε γωνιά της Τουρκίας αλλά και από την άλλη άκρη της Γης για να επισκεφτούν το μοναδικής ομορφιάς μοναστήρι.
Το pontos-news.gr βρέθηκε στην Παναγία λίγες ημέρες πριν από τη μεγάλη γιορτή του Δεκαπενταύγουστου και είδε ένα ετερόκλητο μωσαϊκό από ανθρώπους όλων των φυλών που επισκέπτονταν τη Μονή εντυπωσιασμένοι από την εικόνα της μέσα στο βράχο.
Σημειωτόν σχεδόν κινούνταν τα οχήματα από χαμηλά, στην ανάβαση προς το μοναστήρι. Αποζημίωναν όμως τους ταξιδιώτες η μοναδική θέα και η μυρωδιά της άγριας φύσης, ο ήχος των νερών του Πυξίτη ποταμού, η δροσιά του υψομέτρου. Όλες οι αισθήσεις ενεργοποιημένες.
Από ένα σημείο και μετά, ο κόσμος πρέπει να επιλέξει να ανέβει είτε από το μονοπάτι είτε από τον δρόμο με μικρά ταξί (ντολμούς). Εμείς διαλέξαμε το μονοπάτι για να νιώσουμε ό,τι ένιωθαν οι άνθρωποι αυτού του τόπου που για αιώνες προκειμένου να πραγματοποιήσουν το προσκύνημά τους σκαρφάλωναν και περπατούσαν ώρες για να φτάσουν την ουράνια Παναγιά.
Μετά από ανηφορική διαδρομή 20 λεπτών φτάσαμε στο επίπεδο πριν από την είσοδο, όπου μας υποδέχτηκε ένας ντόπιος ντυμένος με πασλούκ, πλάι σε έναν λυράρη. Του ζητήσαμε να τραγουδήσει κάτι στα ποντιακά.
Λίγο πιο πέρα ο εξωτερικός χώρος της Μονής, όπου και η είσοδος, με εισιτήριο. Δεκαπέντε λίρες, περίπου πέντε ευρώ.
Αμέσως μετά την μπάρα, το κατακόρυφο σχεδόν ανέβασμα των σκαλοπατιών, που μας έφερε μπροστά στο μοναδικό σύμβολο της πίστης του ποντιακού ελληνισμού, το σπίτι της ευκλεούς Παρθένου, της Σουμελιώτισσας.
Δέος και πόνος μαζί στο αλλοτινό κόσμημα της χριστιανοσύνης. Δέος για το έργο των μαστόρων και των αγιογράφων, πόνος για τα βγαλμένα μάτια, τις αλλοιωμένες μορφές, την καταστροφή…
Στάλα-στάλα μαζέψαμε στη συνέχεια το αγίασμα της Παναγίας ενώ δίπλα μας άνθρωποι προσεύχονταν σιωπηλά.
Σιωπηλά περιηγήθηκαμε κι εμείς στους ιερούς χώρους. Τέτοιες μέρες, άλλοτε, ηχηρή χαρά πλημμύριζε τον ιερό αυτό τόπο είτε από τους ψαλμούς της λειτουργίας είτε από τις λύρες του πανηγυριού. Ο τόπος αυτός μεθαύριο θα ακούσει και πάλι τον Θείο Λόγο και την γλυκόλαλη κεμεντζέ, ωδή στην Παναγία.
Στην επιστροφή, ένα κεράκι στο ιδιότυπο μανουάλι που έχουν δημιουργήσει οι Τούρκοι, όχι μόνο για τους ορθόδοξους χριστιανούς που έχουν αυτή τη συνήθεια, αλλά και για τους αλεβίτες, που πλάι μας έκαναν ό,τι κι εμείς. Άναβαν το κεράκι τους, στέκονταν για λίγο σιωπηλοί κι έπειτα έστρεφαν τα μάτια προς το μοναστήρι της Παναγιάς.
Η περιήγηση στην Παναγία Σουμελά ολοκληρώνεται με τη σκέψη στο χθες και το σήμερα του ποντιακού ελληνισμού που στο ιερό σύμβολό του, στην Παναγία, έβρισκε ανακούφιση και φροντίδα. Όμως οι Τούρκοι, όπως άλλωστε και όλοι όσοι βλέπουν στον τουρισμό και δη στον θρησκευτικό τουρισμό μια ελπίδα οικονομικής ανάπτυξης, αρπάζουν τους επισκέπτες καθώς αυτοί κατεβαίνουν από τη μονή και τους βάζουν στα μαγαζάκια τους.
Εκεί κανείς μπορεί να βρει τα πάντα γύρω από τη Σουμελά και άλλα γνωστά, κυρίως στον ελληνισμό, μνημεία ή σύμβολα θρησκευτικής πίστης. Η εμπορευματοποίηση είναι ένα αναγκαίο κακό σε τέτοιες περιπτώσεις και το είδαμε παντού στην Τουρκία. Η ουσία είναι ότι για τον ελληνισμό και ειδικά για τον ποντιακό ελληνισμό, η Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Παναγίας Σουμελά θα είναι πάντα το σπίτι της Παναγιάς τους. Που θα τους δίνει δύναμη να συνεχίζουν.
Κείμενο-Φωτογραφίες-Βίντεο: Έρση Βατού