Το σταυροδρόμι

Είτε υπάρξει είτε δεν υπάρξει λύση σήμερα στις Βρυξέλλες, η χώρα εισέρχεται σε μια περίοδο αστάθειας, ακόμη πιο επώδυνης από αυτήν που διανύει εδώ και αρκετά χρόνια.

Η συμφωνία θα σημάνει την έναρξη εσωτερικών τριβών στην κυβέρνηση και αμφισβητήσεων στην κοινωνία, που δεν είναι σίγουρο ότι θέλει –και πολύ περισσότερο ότι μπορεί– να τις διαχειριστεί η κυβέρνηση. Η κατάληξη μπορεί να είναι εκλογές ή δημοψήφισμα, αλλά σίγουρα θα επιδεινωθεί το οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα της χώρας και ο λαός θα διασπαστεί επικίνδυνα.

Η μη επίτευξη συμφωνίας οδηγεί τη χώρα σε άγνωστες και επικίνδυνες ατραπούς. Την καθιστά ένα διεθνές πειραματόζωο, ή μάλλον συνεχίζει στο ρόλο αυτόν. Το ζητούμενο για τους πειραματιστές θα είναι κατά πόσο μια χώρα μπορεί να επιβιώσει εκτός ευρώ, τι συνέπειες θα έχει στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, και κυρίως πώς πορεύεται προς την ανασυγκρότησή της – η οποία ούτε είναι βέβαιον ότι θα έρθει, ούτε διαφαίνεται ο χρονικός της ορίζοντας. Όλα αυτά έχουν ακαδημαϊκό (και ίσως πολιτικό) ενδιαφέρον για όλους, πλην αυτού που υφίσταται το πείραμα. Δηλαδή, ημών.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι η χώρα θα αρχίσει και τους γεωπολιτικούς της πειραματισμούς που μπορεί να έχουν αρνητικά και μη αναστρέψιμα αποτελέσματα.

Οι ιδεοληψίες μπορεί να αναπαράγουν και να συντηρούν πολιτικούς σχηματισμούς στην αντιπολίτευση, καθίστανται όμως επικίνδυνες στη διακυβέρνηση της χώρας. Η Ελλάδα έχει διχαστεί για πρώτη φορά τόσο πολύ μετά τη Μεταπολίτευση, όταν διαμορφώθηκαν οι σταθερές των προσανατολισμών της εντός των οποίων τα κόμματα διεκδίκησαν την εξουσία.

Χρειάζεται καλή γνώση της ιστορίας και των διεθνών σχέσεων για να αντιληφθεί κανείς τις διακυβεύσεις στην αναθεώρηση των διεθνών προσανατολισμών της χώρας. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος πως στην κυβέρνηση ασχολούνται με τέτοιες λεπτομέρειες.

Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η τάση και αυτή η αντίληψη της κυβέρνησης έχει σημαντική κοινωνική ανταπόκριση, αν δεν πρόκειται, απλώς, για μια δυναμική μειοψηφία.

Τα κυρίαρχα ιδεολογήματά της είναι ο βολονταρισμός και μια τάση ολοκληρωτισμού με όχημα τη συνωμοσιολογία. Ακόμη και προσωπικότητες της χώρας, καθηγητές ΑΕΙ κ.ά., κυκλοφόρησαν το σαββατοκύριακο, μέσω διαδικτύου, συνωμοσιολογικά σενάρια για μεθοδεύσεις στο Βερολίνο, σε «συνεργασία με τους ντόπιους πράκτορές τους» (που είναι όλοι οι εκτός ΣΥΡΙΖΑ) με σκοπό την πτώση της κυβέρνησης, και «αποκάλυψαν» σχέδια ετοιμότητας του κρατικού μηχανισμού που προκαλούν ρίγος. Ορισμένοι, μάλιστα, παραλλήλισαν τη σημερινή ημέρα με τα «ιουλιανά» του 1965!

Αυτή η δυναμική και συνωμοσιολογική υποστήριξη της κυβέρνησης, σε συνδυασμό με την έντονη αντίδραση των οπαδών της κατά συγκεντρώσεων που δεν τους είναι αρεστές, όπως οι «Μένουμε Ευρώπη», δείχνει την ανάδυση μιας επικίνδυνης ολοκληρωτικής αντίληψης που μπορεί να αποτελέσει τον μακρύ βραχίονα ενός νέου καθεστώτος.

Δεν θυμάμαι κανέναν να άρθρωσε κριτική φωνή τις ημέρες που η Ελλάδα ετοιμαζόταν να γίνει μέλος της Ευρωζώνης, ούτε και όσον καιρό τα πράγματα έβαιναν ομαλά.

Το ευρώ ήρθε ως επιβεβαίωση θυσιών στις οποίες υποβλήθηκε ο ελληνικός λαός. Εκείνες οι θυσίες, σε σχέση με όσα βιώνουμε σήμερα, δεν ήταν ούτε πταίσματα. Ακόμη και τώρα, στην αρχή της ανάληψης της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, πού και πού ακουγόταν κάποια φωνή κατά του ευρώ η οποία θεωρούνταν περιθωριακή.

Φτάσαμε στο σημείο όσοι υποστηρίζουν ότι η χώρα πρέπει να παραμείνει στο ευρώ να είναι μεν πλειοψηφία αλλά να αριθμούν 60 (ή κάτι τόσο) τοις εκατό. Από σχεδόν 100%.

Κάτι σοβαρό συμβαίνει που πρέπει να μας προβληματίσει όλους μας. Άλλο η κομματική και πολιτική αντιπαράθεση, που είναι αποδεκτά στοιχεία του κομματικού πολιτικού συστήματος, και άλλο ευρύτερες συναινέσεις για στρατηγικούς προσανατολισμούς της χώρας.

Εδώ έχουμε πλέον πρόβλημα στο δεύτερο· στη γενική κατεύθυνση της χώρας. Και αυτό δεν αποτελεί κάτι πρόσκαιρο που μπορεί να διορθωθεί. Οι προσανατολισμοί, ή οι στρατηγικές επιλογές, έχουν μεγάλη δύναμη αδράνειας και άπαξ και επιλεγούν ή αναθεωρηθούν, οι συνέπειες είναι καθοριστικές.

Αυτές τις μέρες η διακύβευση είναι τέτοιας μορφής. Επιτρέψτε μου την εκτίμηση πως σε επίπεδο κοινωνίας η επιλογή αυτή γίνεται κάτω από την καθοριστική επίδραση του θυμικού. Οι πολιτικοί, όμως, έχουν άλλου είδους ευθύνες τις οποίες θα πρέπει να σταθμίσουν στις επιλογές που θα κάνουν. Όταν βρίσκεσαι σε σταυροδρόμι, κάποια οδό θα επιλέξεις. Ορισμένοι μπορεί να δυσαρεστηθούν, αλλά δεν μπορεί να μείνεις στάσιμος εκεί που βρίσκεσαι. Με όλους δεν μπορεί να τα πας καλά. Το θέμα είναι η επιλογή. Και αυτή θα στιγματίσει, θετικά ή αρνητικά, κυρίως τον ηγέτη.

Με τις επιλογές της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν πρόβλημα μόνο η ηγεσία και οι οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ. Προβληματίζονται και ακραίοι ευρωπαϊστές. Δεν χωρά αμφιβολία ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει από αυτό που είναι σήμερα. Η Ευρώπη δεν είναι το λογιστικό τεφτέρι της Μέρκελ – και πολύ περισσότερο του Σόιμπλε. Πρέπει να αποκτήσει ένα νέο όραμα. Αλλά για να γίνει αυτό, και να συμβάλλει και η Ελλάδα, προϋπόθεση αποτελεί η συμμετοχή στον πυρήνα της.