Οι κρυστάλλινες φωνές των γυναικών, χρωματισμένες με νότες συγκίνησης, έδωσαν ζωή στα Κοιμητήρια της Καλαμαριάς. Ντυμένες με μαύρα κοστούμια, άσπρα πουκάμισα και γαλάζια μαντίλια, και με τη συνοδεία της λύρας, οι γυναίκες μέλη της Αδελφότητας Κρωμναίων Καλαμαριάς αφιέρωσαν στους Πόντιους νεκρούς, τα αγαπημένα τους πρόσωπα που βρίσκονται εκεί ενταφιασμένα αλλά και σε όλους όσοι χάθηκαν στον Πόντο, τα τραγούδια «Αναστορώ τα παλαιά» και «Την πατρίδα μ’ έχασα». Το μεγάλο τραπέζι με τα ποικίλα εδέσματα ήταν ήδη στημένο. Η μέρα του γλεντιού μαζί με τους νεκρούς, στους τόπους αιώνιας κατοικίας, αναβίωσε για μία ακόμη χρονιά!
Πιστή στο ετήσιο ραντεβού της την Κυριακή του Θωμά η Αδελφότητα Κρωμναίων Καλαμαριάς, αναβίωσε το πανάρχαιο ποντιακό έθιμο «’Σ σα ταφία». Κάτω από τη γαλήνια ηρεμία των κυπαρισσιών και δίπλα σε μαρμάρινους τάφους, Πόντιες και Πόντιοι έψαλλαν επιμνημόσυνη δέηση, τραγούδησαν και έστησαν ένα μεγάλο τραπέζι με κόκκινα τραπεζομάντιλα για να φάνε και να γλεντήσουν μαζί με τους δικούς τους κεκοιμημένους.
«Το έθιμο ανάγεται στην εποχή του Ομήρου, και στον Πόντο γιορταζόταν τη Δευτέρα μετά την Κυριακή του Θωμά. Επειδή όμως σήμερα οι δουλειές πιέζουν, το αναβιώνουμε την Κυριακή του Θωμά. Κάνουμε ένα γεύμα “’σ σα ταφία” μαζί με τους συγγενείς και τους φίλους μας», είπε, παρουσιάζοντας το έθιμο, η Μαρίκα Βιοπούλου, η ψυχή της Αδελφότητας. Η ίδια θυμήθηκε και τον εκλιπόντα μητροπολίτη Καλαμαριάς, ο οποίος βρίσκονταν ανελλιπώς στα Κοιμητήρια της Καλαμαριάς τη συγκεκριμένη μέρα από το 1974.
Πιροσκί, σιρόν, τυρόπιττες, σπανακόπιτες, τσουρέκια, κόκκινα αυγά, κέικ, ντολμαδάκια και όποιο άλλο έδεσμα αγαπούσαν εν ζωή οι νεκροί ετοίμασαν κι έφεραν στο τραπέζι οι γυναίκες. Όλα καταναλώθηκαν σε κλίμα γιορτής και γλεντιού, όπως επιτάσσει το έθιμο.
«Σήμερα εδώ, δίπλα στους τάφους, γιορτάζουμε την ανάσταση των δικών μας ανθρώπων. Είναι ένα έθιμο που το κρατάμε από την αλησμόνητη πατρίδα», τόνισε ο πρόεδρος της Αδελφότητας Τάσος Αντωνιάδης. «Με τον τρόπο αυτό αισθανόμαστε ότι έχουμε τους νεκρούς κοντά μας, ότι είμαστε όλοι μαζί αυτήν τη μέρα. Δείχνουμε ότι τους έχουμε στην καρδιά μας. Όχι μόνο τους δικούς μας ανθρώπους, αλλά και αυτούς που χάθηκαν στον Πόντο», ανέφερε από την πλευρά της η Αθηνά Σίκου.
Ολοήμερο γλέντι
Τις ιστορίες που της έλεγε η γιαγιά της, για την αναβίωση του εθίμου στον Πόντο, θυμήθηκε στο τραπέζι η Πιπίνα Βιοπούλου.
»Θεωρούσαν ότι εκείνη την ημέρα οι νεκροί βρίσκονταν δίπλα τους. Είχε το γλέντι μία όψη που δεν τη βρίσκεις σε νεκροταφεία», είπε η Π. Βιοπούλου.
Πρώτη φορά συμμετείχε στο έθιμο η Ιορδάνα Νικολαΐδου, και ήταν εμφανέστατα συγκινημένη από την εμπειρία. «Το βίωσα με πολύ συναίσθημα, συγκίνηση και δέος. Συμμετείχα πρώτη φορά και χαίρομαι όταν γίνονται αυτά, για να παραδειγματίζονται οι νέοι και να μαθαίνουν τα έθιμά μας», είπε χαρακτηριστικά.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης