Η Ένωση Ποντίων Σουρμένων αποτελεί κοιτίδα του ποντιακού πολιτισμού, με πλούσιες δράσεις και εκδηλώσεις ανάδειξης της ποντιακής κληρονομιάς. Από το 1924, οπότε ιδρύθηκε από πρόσφυγες των Σουρμένων του Εύξεινου Πόντου, η Ένωση βάζει το δικό της λιθαράκι στη διάσωση, τη μελέτη και τη διατήρηση του λαογραφικού πλούτου και των παραδόσεων των Ελλήνων του Πόντου, καθώς και στη μετάδοσή τους στις νεότερες γενιές των Ποντίων και των Ελλήνων γενικότερα.
Ο σύλλογος στεγάζεται σήμερα σε νεοκλασικό κτήριο στην κεντρική πλατεία των Σουρμένων, την οποία κοσμεί μνημείο αφιερωμένο στον ποντιακό ελληνισμό. Στο κτήριο αυτό λειτουργεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Ποντιακό Μουσείο, όπου φιλοξενείται μεγάλη συλλογή από αυθεντικά αντικείμενα, έγγραφα και φωτογραφικό υλικό μέσω των οποίων παρουσιάζονται διάφορες πτυχές της ζωής αλλά και της ιστορικής πορείας των Ποντίων από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα.
Επίσης ο σύλλογος λειτουργεί από το 2009 το Σπουδαστήριο Σουρμένων, όπου διδάσκονται ποντιακή διάλεκτος και ιστορία, θέατρο στην ποντιακή διάλεκτο, βυζαντινή μουσική, ποντιακοί χοροί, ποντιακό τραγούδι, καθώς και όλα τα παραδοσιακά όργανα του Πόντου.
Με άξονα το έθιμο αυτό, το οποίο έφεραν μαζί τους οι Πόντιοι πρόσφυγες και του οποίου οι ρίζες χάνονται στην αρχαιότητα, διοργανώνεται ένα πολιτιστικό πενθήμερο παγκόσμιας εμβέλειας, που περιλαμβάνει ομιλίες, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις και παρουσίαση χορευτικών συγκροτημάτων τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.