Κτηνοτροφικό και γεωργικό χωριό ήταν για δεκαετίες ο Άγιος Αντώνιος του νομού Θεσσαλονίκης, ένα από τα πολλά χωριά της ελληνικής περιφέρειας όπου οι γυναίκες μένουν στο σπίτι και ασχολούνται με τα οικιακά ενώ οι άντρες αναλαμβάνουν τις σκληρές δουλειές στο χωράφι και στα ζώα. Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 τα πράγματα άλλαξαν δραματικά για τους κατοίκους του Αγίου Αντωνίου, αφού η καλλιέργεια του σιταριού δεν ήταν πια επικερδής, ενώ οι στάβλοι έκλειναν ο έναν μετά τον άλλο, με αποτέλεσμα να μείνουν μόλις τρεις το 1997 και κανένας το 1999.
Ήταν αδήριτη ανάγκη οι γυναίκες να βγουν από το σπίτι και να βοηθήσουν στο –ελάχιστο πλέον– οικογενειακό εισόδημα.
Αυτή η ανάγκη γέννησε την ιδέα δημιουργίας του Γυναικείου Αγροτικού Συνεταιρισμού Αγίου Αντωνίου, του πρώτου γυναικείου συνεταιρισμού στο νομό Θεσσαλονίκης. O συνεταιρισμός πήρε σάρκα και οστά από δεκαεννέα Πόντιες και μία Μικρασιάτισσα του χωριού, και παρασκευάζονταν σ’ αυτόν ποντιακά παραδοσιακά εδέσματα.
Μερικά από το προϊόντα του συνεταιρισμού
Μάλιστα, όταν έκλεισαν ή ξεκίνησαν τις μαζικές απολύσεις μεγάλες βιομηχανίες της περιοχής
–μια πασίγνωστη εταιρεία αναψυκτικών και μια επίσης πολύ γνωστή νηματουργία–, για κάποιες οικογένειες το εισόδημα των γυναικών από το συνεταιρισμό αποτέλεσε τα μοναδικό εισόδημα.
Όλα ξεκίνησαν με δυο τσουβάλια αλεύρι και πολύ μεράκι…
Όπως διηγείται στο pontos-news.gr η πρεσβυτέρα στον Άγιο Αντώνιο, Δέσποινα Ιωαννίδου (φωτ. αριστερά), μία από τις «μητέρες» και ψυχή του συνεταιρισμού, η προσπάθεια πήρε σάρκα και οστά το 1999. Είχε προηγηθεί η παρακολούθηση προγράμματος τυποποίησης και εμπορίας παραδοσιακών προϊόντων το 1997 από την ίδια και άλλες τέσσερις γυναίκες του χωριού. Εξάλλου, πολύ σημαντική στην αρχή ήταν η στήριξη των γυναικών από διάφορους φορείς της Θεσσαλονίκης. Με τη συνδρομή τους οι γυναίκες παρακολούθησαν πολλά επιμορφωτικά σεμινάρια για μάρκετινγκ, προώθηση πωλήσεων κτλ.
«Ξεκινήσαμε με δύο τσουβάλια αλεύρι και πολύ μεράκι και αρχίσαμε να ανοίγουμε φύλλο. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες, αλλά αγαπούσαμε αυτό που κάναμε. Να σκεφτείτε ότι τα πρώτα χρόνια πολλές γυναίκες δούλευαν στο συνεταιρισμό από τις 3:00 το πρωί, προκειμένου να τελειώσουν στις 9:00 και να γυρίσουν στο σπίτι τους, ώστε να ετοιμάσουν το μεσημεριανό φαγητό και να κάνουν τις οικιακές δουλειές», είπε η κ. Ιωαννίδου, η μοναδική μη Πόντια από τις ιδρύτριες του συνεταιρισμού. Σήμερα, ωστόσο, το 80% των γυναικών είναι ποντιακής καταγωγής.
Επί το έργον…
Σύμφωνα με την παπαδιά, φιλοσοφία του συνεταιρισμού είναι η διατήρηση της παράδοσης, η προβολή του τόπου και η απασχόληση και κοινωνικοποίηση των γυναικών. «Η αγωνία μου είναι ο συνεταιρισμός να περάσει στις επόμενες γενιές γυναικών, ώστε να παραμείνει ζωντανός. Εγώ θα βοηθήσω, όσο αντέχω, όμως είμαι 56 ετών», λέει η κ. Ιωαννίδου.
Μάθαμε την Ελλάδα να τρώει περέκ
Περέκ, υβριστό, σιρόν και μακαρίνα ήταν τα πρώτα εδέσματα που παρασκεύασαν οι Πόντιες γυναίκες του συνεταιρισμού. Στη συνέχεια πρόσθεσαν την παρασκευή τεσσάρων ειδών τραχανά, για να ακολουθήσει η παρασκευή κονσερβοποιημένων φρούτων και γλυκών του κουταλιού, μετά από παρακολούθηση σεμιναρίων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι γυναίκες του συνεταιρισμού του Αγίου Αντωνίου σήμερα παρασκευάζουν ακόμα κουλουράκια για καφέ με κανέλλα και αμύγδαλο.
Σιρόν
«Μάθαμε την Ελλάδα να τρώει περέκ. Εμείς το συσκευάσαμε πρώτοι και το βγάλαμε στην αγορά. Όλα τα είδη μας είναι χειροποίητα. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι η αγορά της Θεσσαλονίκης δέχθηκε τα σπιτικά γλυκά του κουταλιού και τις μαρμελάδες, ενώ πολλοί φορείς της πόλης “αγκάλιασαν” και επισκέφθηκαν το συνεταιρισμό μας», λέει η πρεσβυτέρα στο pontos-news.gr.
Περέκ με κοτόπουλο στο φούρνο (δείτε τη συνταγή)
Τα προϊόντα του συνεταιρισμού σήμερα πωλούνται σε καταστήματα της Θεσσαλονίκης, του Κιλκίς και της Κοζάνης, ενώ τελευταία έγινε άνοιγμα και στις αγορές της Αθήνας, της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Προσπάθεια και για εξαγωγή των προϊόντων δεν καρποφόρησε. Επιχειρήθηκε η εξαγωγή γλυκών του κουταλιού στην αγορά της Κίνας, αλλά οι Κινέζοι βρήκαν τις γεύσεις ασυνήθιστες.
«Τα έξοδα βγαίνουν, δεν χρωστάμε σε κανέναν, πληρώνονται όλες οι γυναίκες του συνεταιρισμού, ενώ το μικρό κέρδος που μας απομένει, το επανεπενδύουμε», λέει η κ. Ιωαννίδου.
Σαν παιδί τους βλέπουν το συνεταιρισμό και άλλες συνιδρύτριές του ενώ με χαρά παρασκευάζουν ποντιακά φαγητά και οι μη Πόντιες που απασχολούνται σ’ αυτόν. «Στήσαμε το συνεταιρισμό και τον πονάμε σαν παιδί μας», μας λέει η Ιφιγένεια Καλαϊτζίδου. «Είμαι Σαρακατσάνα αλλά έμαθα να κάνω ποντιακά εδέσματα. Είμαι τέσσερα χρόνια εδώ και μ’ αρέσει πολύ», αναφέρει από την πλευρά της η Ζωή Γάκη.
Πολύβουο και ζωντανό το Καφεγλυκοπωλείο
Η σημαντικότερη από τις επενδύσεις του συνεταιρισμού, το εργαστήριο του οποίου στεγάζεται στον πρώην τοπικό γαλακτοκομικό συνεταιρισμό, είναι η δημιουργία ενός… καφεγλυκοπωλείου.
Στεγάζεται σε μισθωμένο κτήριο του Δήμου Θέρμης, στην είσοδο του χωριού, κι εκεί πωλούνται λιανικώς τα προϊόντα του συνεταιρισμού. Το Καφεγλυκοπωλείο αποτελεί χώρο συγκέντρωσης και άλλων γυναικών του χωριού, και τα Σαββατοκύριακα, ιδίως, σφύζει από επισκέπτες. Μάλιστα πολύ συχνές είναι και οι επισκέψεις σχολείων.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
- www.aianton.gr/
- www.facebook.com/Ag.AntoniosWomensAgriculturalCoop/
