Του Κώστα Πικραμένου*
Η κατάργηση της Θεώρησης Εισόδου (τουριστική βίζα) για τους κατόχους πράσινων διαβατηρίων της Τουρκικής Δημοκρατίας καθώς και η τρίμηνη θερινή –κατ’ εξαίρεση– αναστολή για τους κατόχους απλών (ερυθρών) διαβατηρίων έχει επιδεινώσει ένα πρόβλημα το οποίο είναι υπαρκτό και έντονο στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου: Τη συστηματική συλλογή στρατιωτικών πληροφοριών εκ μέρους της ΜΙΤ για την αμυντική υποδομή των νησιών μας από τη Σαμοθράκη μέχρι τη Μεγίστη.
Μετά τις υποθέσεις κατασκοπείας που είδαν το φως της δημοσιότητας, όπως η υπόθεση του συνταξιούχου Γερμανού υπηκόου στη Χίο (το 2013) και η πρόσφατη υπόθεση πάλι με συνταξιούχο Γερμανό υπήκοο στην Κω (Οκτώβριος του 2014), μια νέα υπόθεση με τηλεκατευθυνόμενο μη επανδρωμένο όχημα drone στη νήσο Ρω του Καστελλόριζου βλέπει το φως της δημοσιότητας. Έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι τα ελληνικά νησιά αποτελούν προτεραιότητα για τις Υπηρεσίες Πληροφοριών της Άγκυρας, και ο νοών νοείτο.
To πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στην αμυντική θωράκιση της χώρας από την ελεύθερη διακίνηση Τούρκων πολιτών και τουρκικών «τουριστικών» σκαφών σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της ακτογραμμής είναι γνωστό τόσο στην ΕΥΠ όσο και στη διακλαδική διεύθυνση πληροφοριών του ΓΕΕΘΑ που έχουν εντοπίσει δεκάδες περιπτώσεις «αθώων» τουριστών οι οποίοι στην πραγματικότητα προβαίνουν σε κατασκοπεία σε βάρος της χώρας.
Τούρκοι τουρίστες: Ευχή ή κατάρα;
Οι τοπικές Αρχές στα νησιά μας επιθυμούν να προσελκύσουν Τούρκους τουρίστες για να ενισχύσουν την τοπική οικονομία σε συνθήκες Μνημονίου. Θεμιτό και αποδεκτό. Τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία στις προσπάθειές τους. Χρειαζόμαστε το συνάλλαγμα που θα διατηρήσει θέσεις εργασίας και θα κρατήσει τους πληθυσμούς στον τόπο τους και δεν θα στείλει τους νέους, κυρίως, ως μετανάστες στην ξενιτιά.
Την ίδια στιγμή θα πρέπει η πολιτεία (κεντρική διοίκηση) να «συντονίσει» την όλη προσπάθεια προσέλκυσης Τούρκων τουριστών που μέχρι σήμερα υπολογίζονται στο ένα εκατομμύριο ετησίως. Η οικονομία (εν προκειμένω ο Τουρισμός) δεν είναι μια δραστηριότητα που εμπεριέχει μόνο την εμπορική-κερδοσκοπική διάσταση.
Μέσω της οικονομίας ασκείται η ήπια ισχύς (soft power) των κρατών για την εξυπηρέτηση εθνικών συμφερόντων στο πλαίσιο των διεθνών ανταγωνισμών.
Οι ΟΤΑ και τα ξενοδοχειακά επιμελητήρια είναι λογικό «να βλέπουν το δέντρο» (δηλαδή τους τουρίστες) και να «χάνουν το δάσος» (δηλαδή την εθνική ασφάλεια). Ουδείς περιμένει π.χ. από τον δήμαρχο της τάδε πόλης να επικοινωνήσει με τη Διεύθυνση Αντικατασκοπείας της ΕΥΠ ή την Κρατική Ασφάλεια προκειμένου να «λάβει γνώμη» για την υπογραφή ή μη εμπορικής συμφωνίας με κάποιον Τούρκο τουριστικό πράκτορα. Αντιθέτως, στα σοβαρά κράτη οι υπηρεσίες ασφαλείας προσεγγίζουν «διακριτικά» όσους επιθυμούν να συνάψουν συμφωνίες με φορείς και επιχειρήσεις του… «εχθρού».
Οι δήμοι, που φιλοδοξούν να κάνουν business με τους Τούρκους, οφείλουν πέρα από την «αναγκαία επιμόρφωσή» τους για θέματα εθνικής ασφάλειας να εξασφαλίσουν ταυτόχρονα εναλλακτικές τουριστικές αγορές.
Το lobby των δημάρχων
Ο κίνδυνος είναι διττός:
1) Η εξάρτηση από το τουρκικό τουριστικό συνάλλαγμα θα οδηγήσει στη διαμόρφωση εντός της ΚΕΔΕ (Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος) ενός άτυπου «λόμπι» δημάρχων και τοπικών φορέων που θα πιέζουν για μετριοπαθή στάση στα θέματα ελληνοτουρκικών σχέσεων. Θα υπάρχει ο φόβος ότι ένα «θερμό επεισόδιο» μπορεί να καταστρέψει τη «σεζόν» και να μείνουν ξενοίκιαστα τα ξενοδοχεία και τα δωμάτια. Οι τοπικοί βουλευτές θα πιέζονται από τους δημάρχους και θα πιέζουν στη συνέχεια το ΥπΕξ. Επόμενως η εξωτερική πολιτική θα γίνει «όμηρος» των τοπικών μικροσυμφερόντων.
2) Η μαζική έλευση Τούρκων τουριστών θα επιφέρει ριζικές αλλαγές σε μεσοπρόθεσμο διάστημα, καθώς θα προκύψουν «απαιτήσεις» από Τούρκους τουριστικούς πράκτορες για αναστήλωση οθωμανικών μνημείων (τζαμιά, βιβλιοθήκες, μαντράσα κ.ά.).
Θα «προκύψει» η ανάγκη της προσευχής για τους Τούρκους τουρίστες (δήλωση Ερντογάν). Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν ότι η μεσαία τάξη της Τουρκίας είναι η πλέον συντηρητική και επιλέγει τον θρησκευτικό / ιστορικό τουρισμό. Θα απαιτήσουν να μην πωλείται αλκοόλ εντός των ξενοδοχείων και το κρέας να είναι «χαλάλ»… Εν ολίγοις, θα προκύψουν καταστάσεις που θα διχάσουν τις τοπικές κοινωνίες, όπως συμβαίνει ήδη στην Καβάλα.
Ως επιβεβαίωση των ως άνω επιχειρημάτων καταγράφω την πρόταση / πίεση του Ταγίπ Ερντογάν προς τον Έλληνα πρωθυπουργό για τουρκική χρηματοδότηση του τεμένους στον Βοτανικό. Ο «πονηρός Σουλτάνος» χρησιμοποίησε ως δικαιολογία την δήθεν «ανάγκη» των Τούρκων τουριστών που επισκέπτονται την Αθήνα να έχουν χώρο προσευχής…
Εν κατακλείδι, το κράτος (υπάρχει άραγε;) οφείλει να «επιμορφώσει» δημάρχους και επιμελητήρια στα τουρκικά τους «ανοίγματα».
Ένα τελευταίο παράδειγμα: Πρόσφατα ο Δήμος Καρλοβασίου Σάμου φιλοξένησε αντιπροσωπεία Τούρκων από τη γειτονική πόλη Seferihisar προκειμένου να δρομολογηθεί ακτοπλοϊκή γραμμή για τους Τούρκους της Σμύρνης που θα επισκεφτούν το Καρλόβασι. Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης είναι ότι η πόλη Seferihisar «φιλοξενεί» κάθε χρόνο (το μήνα Ιούνιο) την ετήσια διακλαδική αποβατική άσκηση EFES που αποτελεί επίσημη «γενική πρόβα» για την απόβαση / κατάληψη ελληνικών νησιών (στο πλαίσιο του casus belli). Επιπλέον ο δήμαρχος της Seferihisar «τιμά με την παρουσία» του την κερκίδα των προσκεκλημένων. Προς τους Σαμιώτες φυσικά ισχύει το «δεν ήξερες, δεν ρώταγες;».
*Ο Κ. Πικραμένος είναι σύμβουλος εξαγωγικών επιχειρήσεων, ειδικός σε θέματα Economic Intelligence, συγγραφέας, αρθρογράφος και πρόεδρος της ΜΚΟ «Εταιρία Ελληνογαλλικής Φιλίας και Συνεργασίας».
