pontosnews.gr
Σάββατο, 19/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Αφιέρωμα στην Ποντιακή και Κρητική λύρα

4/10/2013 - 11:00πμ
Η ποντιακή και η κρητική λύρα στη ΔΕΘ
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Οι Πόντιοι κι οι Κρητικοί όπου και να βρεθούνε, τσίπουρο πίνουν και ρακί κι οι λύρες κελαηδούνε.

Ποντιακή λύρα

Η Ποντιακή λύρα είναι το κατ΄ εξοχήν μουσικό λαϊκό όργανο των Ελλήνων του Πόντου. Ονομάζεται και κεμετζές (αρσενικό ο), ή κεμεντζέ (θηλυκό, η), όνομα που κατά τους ερευνητές πιθανότερα να προέρχεται από την περσική λέξη «καμάτσια» που ως είδος λύρας εμφανίσθηκε στη Β. Περσία τον 10ο αιώνα (μ.Χ.), χωρίς να παραγνωρίζεται η πιθανότητα να προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κέλης (= σκάφος) ή το ρήμα κέλομαι (= παροτρύνω) με μετάπτωση του λ σε μ. Η Ποντιακή λύρα έγινε περισσότερο γνωστή στην Ελλάδα μετά την γενοκτονία των Ποντίων και τον ολοκληρωτικό ξεριζωμό τους την περίοδο 1922 – 1923.

Καταγωγή

Για την καταγωγή της ποντιακής λύρας σημαντικές πληροφορίες έχει δώσει ο Γάλλος μουσικοσυνθέτης και ιστορικός μουσικός Βιντάλ Λουΐ Αντουάν (Vidal Luis Antoine) ο οποίος στο σπουδαίο τρίτομο έργο του έχει συμπεριλάβει κατασκευές μουσικών οργάνων σχεδόν όλων των ιστορικών περιόδων όπως επίσης και σπουδαίους μουσικούς εκτελεστές (οργανοπαίκτες).

Ειδικότερα για την ποντιακή λύρα την παρομοιάζει με τα έγχορδα μουσικά όργανα της Δύσης (Ευρώπης) όπως π.χ. με το Ποκέτ (Pochette) της Γαλλίας και το Κιτ (Kit) της Αγγλίας που από τον 16ο αιώνα μέχρι και το τέλος του 18ου αιώνα ήταν τα κατ΄ εξοχή μουσικά όργανα χορού, δίνοντας πρόσθετη πληροφορία ότι το τριγωνικό κεφάλι της ποντιακής λύρας έχει θρησκευτικό χαρακτήρα που συμβολίζει την Αγία Τριάδα.

Ένας άλλος επίσης σπουδαίος μουσικός ερευνητής βαθύς γνώστης, δάσκαλος και συγγραφέας της αρχαιοελληνικής, βυζαντινής και δυτικής (ευρωπαϊκής) μουσικής είναι ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος του Δυρραχίου που καταγόταν από τη Μάδυτο. Ο Χρύσανθος σημειώνει χαρακτηριστικά ότι από τα μέσα του 15ου αιώνα υφίστανται τριών ειδών λύρες:

-η τρίχορδη λύρα, η οποία ήταν αποκλειστικό μουσικό όργανο των Ελλήνων του Πόντου.

-η τετράχορδη λύρα, που αναπτύχθηκε στη Δύση και ονομάστηκε βιολί, και

-η επτάχορδη λύρα, που έφερε το αραβοπερσικό όνομα Κεμάν ή Κεμενέ, που ίσως και αυτό ν΄ αποτελούσε αρχικά όργανο των Ελλήνων του Πόντου που το χρησιμοποιούσαν σε πολύ επίσημες γιορτές.

Τέλος άλλοι ιστορικοί του είδους θεωρούν την ποντιακή λύρα παραλλαγή του τρίχορδου αραβικού του ανακτόρου Ρεμπράμπ.
el.wikipedia.org

Κρητική λύρα

Η Κρητική λύρα ανήκει στην κατηγορία των χορδόφωνων μουσικών οργάνων με δοξάρι και έχει τις ρίζες της στην Ανατολή. Στην Kρήτη υπήρχαν δύο τύποι λύρας. Tο αποκαλούμενο σήμερα λυράκι, που έδινε οξύ και διαπεραστικό ήχο και η βροντόλυρα ή χοντρόλυρα, μεγαλύτερη σε μέγεθος, ιδανική για την πολύωρη συνοδεία τραγουδιού. Aπό τους δύο τύπους αυτούς και την επιρροή του βιολιού, προήλθε η σύγχρονη κοινή λύρα.

Κατασκευάζεται από μονοκόμματο ξύλο κάποιας ηλικίας (τουλάχιστον 10 ετών) και συνήθως χρησιμοποιείται ασφένταμος, καρυδιά, μουρνιά, κ.α.

Καταγωγή

Tο κρητικό λυράκι είναι σχεδόν ίδιο με την πολίτικη λύρα, δηλαδή τη λύρα της Κωνσταντινούπολης. Για την προέλευσή του πρέπει να αντιμετωπίσουμε δύο πιθανές εκδοχές:

α. Τη λύρα έφεραν οι Άραβες, που παρέμειναν στην Κρήτη ως κατακτητές (προερχόμενοι από την Ισπανία) τα έτη 823-961 μ.Χ., και παρέμεινε στην Κρήτη έκτοτε χωρίς διακοπή (αυτό θα σημαίνει ότι το αραβικό ρεμπάμπ της εποχής εκείνης είναι μορφολογικά ίδιο με τη βυζαντινή λύρα) .

β. Ήρθε στην Κρήτη από την Κωνσταντινούπολη, είτε (το πιθανότερο) από το στρατό του Νικηφόρου Φωκά και τους βυζαντινούς που ακολούθησαν είτε μέσω Δωδεκανήσου, οπότε η είσοδός της στο νησί πρέπει να άρχισε από την πλευρά της Σητείας (που γειτονεύει με την Κάσο και την Κάρπαθο) και να είχε συντελεστεί το πολύ ώς το 12ο αιώνα (1101-1200 μ.Χ.), αφού δύο αιώνες για το μουσικό «ταξίδι» από την Πόλη ώς την Κρήτη είναι υπεραρκετοί.
rethemnos.gr

Ποντιακή και κρητική λύρα

Το άκουσμα των ήχων των λυρών είναι αρκετό για να προκαλέσει ανατριχίλα στο κορμί και να ξεσηκώσει τις ποντιακές και κρητικές καρδιές. Ο συνδυασμός των ήχων τους είναι μαγικό άγγιγμα ψυχής.

Αυτό το μαγικό άγγιγμα θα δεχθούν οι θεατές του Ηρωδείου σήμερα το βράδυ στην παράσταση “Κρήτη και Πόντος σμίξανε”.

Τμήμα σύνταξης
Pontos-News.Gr 

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Αφίσα για το 27ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων (πηγή: ΕΡΤ3)
ΠΟΝΤΟΣ

27ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων: Δήλωση παρουσίας από το Βέρμιο, στη συνάντηση-θεσμό

18/07/2025 - 9:23μμ
Ποντιακό γλέντι στη πλατεία του Θρυλορίου για την Αγία Μαρίνα (φωτ.: paratiritis-news.gr)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Το Θρυλόριο Ροδόπης γιόρτασε ποντιακά την Αγία Μαρίνα

18/07/2025 - 6:59μμ
Συγκλονιστικό καλλιτεχνικό δίδυμο η Κλαυδία και ο Ματθαίος Τσαχουρίδης. Εδώ στην εκδήλωση βράβευσης της Κλαυδίας από την Εύξεινο Λέσχη Αθηνών (φωτ.: Κώστας Κατσίγιαννης)
ΠΟΝΤΟΣ

Κλαυδία και Ματθαίος Τσαχουρίδης για πρώτη φορά μαζί στο Βεάκειο Θέατρο

18/07/2025 - 5:47μμ
(Φωτ.: facebook / Κιλκισίου Βαρθολομαίος)
ΠΟΝΤΟΣ

Ευκαρπία Κιλκίς: Κέφι και γεύση …ποντιακών διαστάσεων στον 17ο Διαγωνισμό Πιροσκί

18/07/2025 - 2:30μμ
Τμήμα της αφίσας του 3ήμερου Πολυθεματικού Φεστιβάλ στο Τέμενος Παρανεστίου Δράμας
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Ρίζες, ήχοι, γεύσεις και χρώματα του Πόντου στο Τέμενος Παρανεστίου Δράμας

18/07/2025 - 9:04πμ
Οι «Αργοναύτες» στο Φεστιβάλ Παλιάς Πόλης του Βάιμπλιγκεν (φωτ.: Facebook / Σύλλογος Ποντίων Αργοναύτες Waiblingen / Παύλος Νικολαΐδης)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Γερμανία: Οι «Αργοναύτες» πήγαν τον Πόντο στο Φεστιβάλ Παλιάς Πόλης του Βάιμπλιγκεν

17/07/2025 - 7:49μμ
(Φωτ.: Πολιτιστικός-Μορφωτικός Σύλλογος Παλαγίας «Ο Μέγας Αλεξάνδρος»)
ΠΟΝΤΟΣ

«’Σ σην Παλαΐαν χαράν είχαν» – Το πιστοποιούν 30 φωτογραφικά στιγμιότυπα και ένα βίντεο

17/07/2025 - 12:57μμ
(Φωτ.: maronnews.gr)
ΠΟΝΤΟΣ

Θρυλόριο: Η ποντιακή γαστρονομία έχει πρωτεύουσα, και μάλιστα υπεραιωνόβια

16/07/2025 - 10:58μμ
(Εικ.: Argo WN)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

«Οι Αργοναύτες» του Βάιμπλινγκεν ετοιμάζουν διήμερο αφιέρωμα στη Σάντα του Πόντου

16/07/2025 - 10:18μμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΟΝΤΟΣ

Μαθαίνω ποντιακά: Οι σημασίες του ρήματος «τζιχνίζω» – Και μια ωραία παροιμία

16/07/2025 - 2:50μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Καταστροφές σε βαν της αστυνομίας κατά τη διάρκεια των επεισοδίων στο Έπινγκ (πηγή: Χ / 
UK News in Pictures)

Αγγλία: Σοβαρά επεισόδια έξω από ξενοδοχείο για αιτούντες άσυλο

2 ώρες πριν
Λεπτομέρεια από την αφίσα

Οι Μικρασιάτες της Μυτιλήνης γιορτάζουν την Αγία Παρασκευή

3 ώρες πριν
(Φωτ.: EPA /
Sean Gallup / POOL)

Στη Σλοβενία έγινε νόμιμη η υποβοηθούμενη αυτοκτονία – Προηγήθηκε δημοψήφισμα

3 ώρες πριν
Το μπαλκόνι του διαμερίσματος του Πέτρου Φιλιππίδη (φωτ.: EUROKINISSI / Κώστας Τζούμας)

Σενάρια εμπρησμού για τη φωτιά στο σπίτι του Πέτρου Φιλιππίδη

4 ώρες πριν
Αφίσα για το 27ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων (πηγή: ΕΡΤ3)

27ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων: Δήλωση παρουσίας από το Βέρμιο, στη συνάντηση-θεσμό

4 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Αντώνης Νικολόπουλος)

Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στίβου Κ23: «Χάλκινη» η Εμμανουηλίδου

5 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign