pontosnews.gr
Σάββατο, 5/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Τα Θεοφάνια στον Πόντο

6/01/2014 - 9:00πμ
Τα Θεοφάνια στον Πόντο
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Τα Φώτα ή Θεοφάνια ήταν και είναι μια από τις σπουδαιότερες Δεσποτικές γιορτές της χριστιανοσύνης, με την οποία κλείνει το Δωδεκαήμερο.

Ως γνωστό, η λέξη Φώτα παράγεται από το ουσιαστικό φως και δηλώνει την γιορτή των Θεοφανίων. Η γενική «τη Φωτός» χρησιμοποιείται στην ποντιακή σαν επίρρημα και σημαίνει κατά την γιορτή των Φώτων. Στην Αμισό, Ινέπολη, Οινόη (Ούνγια), Σούρμενα, λέγανε το Φώτισμα, στην Κερασούντα, Κοτύωρα (Ορντού), Σάντα, Τραπεζούντα, Χαλδία λέγανε το Φώτιγμαν και στη Χαλδία το Φώτιμαν.

Όλες οι λέξεις είχαν τις σημασίες: λάμψη, βάπτισμα, αγιασμός με το νερό που αγιάσθηκε. Ειδικά η αναφορά στα «Φώτα» σήμαινε τη βάπτιση του Χριστού, ενώ το φώτισμαν, το ράντισμα με αγιασμό. Τα φωτίσα παρέπεμπαν στα βαφτίσια.

Στις 5 Ιανουαρίου, παραμονή των Φώτων, γινόταν ο αγιασμός των υδάτων μόνο μέσα στην εκκλησία και πάνω σε μια εξέδρα στολισμένη με κλαδιά. Κατόπιν ο παπάς γυρνούσε στα σπίτια και τ’ αγνίαζε με την αγιαστούρα του, ψάλλοντας το τροπάριο «Εν Ιορδάνη…», ενώ οι πιστοί έριχναν κέρματα «απές σο παρχάτσ’», το οποίο κρατούσε ένας μικρός που συνόδευε τον παπά.

Στον Πόντο, όπως και αλλού άλλωστε, έλεγαν σχετικά ότι αυτήν τη μέρα στον Ιορδάνη ποταμό άνοιξε ο ουρανός, και το Άγιο Φως κατέβηκε σαν πουλί πάνω από το Χριστό:

Σον Ιορδανοπόταμον ο ουρανόν ενοί(γ)εν
Και τ’ Αεφώς άμον πουλίν σον Χριστόν εκατήβεν.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα των ποντιακών Φώτων ήταν το μνημόσυνο των νεκρών που γινόταν την Παραμονή της γιορτής. Σε κάθε σπίτι άναβαν τόσα κεριά όσα ήταν τα μέλη της οικογένειας που είχαν εκδημήσει, και ένα για τον ξένο που δεν είχε κανέναν σ’ αυτόν τον κόσμο. Για να μην ξεχνούν οι νεότεροι το χρέος τους στους παλαιότερους, έγκαιρα τους μάθαιναν ένα τετράστιχο με τις βασικές επιθυμίες των τεθνεώτων:

Τα Φώτα θέλω το κερί μ’
και Των Ψυχών κοκκία (κόλυβα)
και την Μεγάλ’ Παρασκευήν
έναν μαντήλιν δάκρυα!

Τα Θεοφάνια με τον μεγάλο αγιασμό ράντιζαν τα σπαρτά. Στη Σάντα, που την αποτελούσαν επτά ενορίες (γι’ αυτό και ονομαζόταν και «Επτάκωμος»), τα Θεοφάνια η πρωτότοκος κόρη ζύμωνε την «αλυκόν πίταν» από καλαμποκίσιο αλεύρι, κομμάτια της οποίας οι ανύπαντρες έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι για να δουν ποιον θα παντρευτούν.

Τα ήθη αυτά και τα έθιμα των Ελλήνων του  Πόντου τα παρατήρησαν και τα μελέτησαν πολλοί επιστήμονες, αποδεικνύοντας έτσι τη συνέχεια της παράδοσης από τα παλιά χρόνια στο Βυζάντιο και από το Βυζάντιο στον Πόντο. Οι Έλληνες του Πόντου διασκέδαζαν λοιπόν διατηρώντας τα πανάρχαια ήθη και έθιμα των προγόνων µας, που πίστευαν ότι «Βίος ανεόρταστος, µακρά οδός απανδόκευτος» δηλαδή ζωή χωρίς γιορτές είναι μεγάλος δρόμος χωρίς πανδοχείο.

Η αρχή και το τέλος του Δωδεκαημέρου προσδιορίζονταν από τα κάλαντα και τα Φώτα αντίστοιχα. Εξ ου και η ποντιακή αντίδραση σε κάποιον που έλεγε κοινοτοπίες: «Σ’ έμπαν είν’ τα κάλαντα και σ’ έξ’ τα Φώτα».

Πηγή: tovoion.com

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Οι Πόντιοι της Κω χόρεψαν για τον Άγιο Ιωάννη τον Κλήδονα (φωτ.: facebook/Σύλλογος Ποντίων Κω - ο Ξενιτέας)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Με ποντιακό χρώμα η γιορτή του Κλήδονα στην Κέφαλο της Κω

5/07/2025 - 6:30μμ
Ο Ηλίας Ιορδανίδης στη διάρκεια εκδήλωσης στην Ένωση Ποντίων Πιερίας, κατά την παρουσίαση του ιστορικού ντοκιμαντέρ «Αργυρουπολιτών…Πορεία» (φωτ.: Ένωση Ποντίων Πιερίας)
ΠΟΝΤΟΣ

Συλλυπητήρια για την απώλεια του Ηλία Ιορδανίδη από την Ένωση Ποντίων Πιερίας – «Ακλόνητος θεματοφύλακας» του ποντιακού ελληνισμού

5/07/2025 - 3:33μμ
Άποψη του οικισμού της Ίμερας στον Πόντο (φωτ.: «Η Έξοδος» τόμος Ζ')
ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

Μαρτυρία Ευρυδίκης Γαλανού: Αφήσαμε τα χώματα που γεννηθήκαμε και που θάψαμε τους ανθρώπους μας, και φύγαμε

5/07/2025 - 10:18πμ
(Φωτ.: Σαράντος Κυβέλος)
ΠΟΝΤΟΣ

AEK Mountain Club: Ανέμισαν τη σημαία του Πόντου στην κορυφή των Βαλκανίων!

4/07/2025 - 8:13μμ
(Φωτ.: facebook / Σύλλογος Ποντίων Αγ. Βαρβάρας «Ο Φάρος»)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Εφώταξεν ο «Φάρος» στο καλοκαιρινό αντάμωμά του – Ξεπέρασε κάθε προσδοκία το γλέντι των Ποντίων Αγίας Βαρβάρας

4/07/2025 - 6:48μμ
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης: Βαθιά θλίψη για την εκδημία του Ηλία Ιορδανίδη

4/07/2025 - 6:20μμ
(Φωτ.: pixabay.com/el/ users/adrian-fatu-30741607/)
ΠΟΝΤΟΣ

Ο Ντελή Μεμέτ έγινε μουχτάρης με τα πεσκέσια – Έξι μήνες δεν αρρώστησε και δεν πέθανε κανείς στο χωριό του

4/07/2025 - 1:37μμ
(Πηγή φωτ.: facebook.com/efxsinospontos)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Πόντιοι Μεταμόρφωσης: Κάλεσμα στην αυριανή εκδρομή με γελοιογραφία στα ποντιακά και πρωταγωνίστρια την… πεθερά

4/07/2025 - 10:46πμ
Στιγμιότυπο από τη μουσικοχορευτική εκδήλωση «Παρχάρ' αέρα φύσεσεν» (φωτ.: Δήμος Δράμας)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Αέρας παρχαριών φύσηξε στη Δράμα, χάρη σε τρεις ποντιακούς συλλόγους

4/07/2025 - 10:08πμ
(Φωτ.: facebook / Ένωση Ποντίων Αργυρούπολης)
ΠΟΝΤΟΣ

Ηλίας Ιορδανίδης: Η ΠΟΕ και τα ποντιακά σωματεία εκφράζουν τη θλίψη τους για το θάνατό του

3/07/2025 - 5:22μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ (φωτ.: EUROKINISSI/Γιάννης Παναγόπουλος)

Ελευσίνα: Συνελήφθη 31χρονος που βίαζε κι εξέδιδε 17χρονη

8 λεπτά πριν
Κολάζ χαρακτηριστικών στιγμών από παλιότερα «Λαλέματα» (φωτ.: facebook/Ένωση Ποντίων Ματσούκας)

Λάλεμαν της Παρχαρομάνας: Ζωντανεύουν στον Άγιο Δημήτριο τα παρχάρια του Πόντου

39 λεπτά πριν
Αστυνομικοί και ασθενοφόρο στο σημείο της δολοφονίας στην Αγία Παρασκευή (φωτ.: EUROKINISSI/Σωτήρης Δημητρόπουλος)

Πολωνός καθηγητής το θύμα της δολοφονίας στην Αγία Παρασκευή

1 ώρα πριν
Οι Πόντιοι της Κω χόρεψαν για τον Άγιο Ιωάννη τον Κλήδονα (φωτ.: facebook/Σύλλογος Ποντίων Κω - ο Ξενιτέας)

Με ποντιακό χρώμα η γιορτή του Κλήδονα στην Κέφαλο της Κω

2 ώρες πριν
Ελικόπτερο κάνει ρίψεις νερού στη διάρκεια πυρκαγιάς (φωτ. αρχείου: EUROKINISSI/Θανάσης Δημόπουλος)

Μάχη με τις φλόγες από αέρος και εδάφους στην Αλυκή Θηβών – Η φωτιά έφτασε στις αυλές των σπιτιών

2 ώρες πριν
Στεφάνια για τους αγωνιστές της Κύπρου στον ανδριάντα του αντισμήναρχου Στέργιου Συμεωνίδη (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Οι Σέρρες τίμησαν τους πεσόντες αγωνιστές της Κύπρου

3 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign