Ο Μάρτιος ή Μάρτ'ς για τον Πόντο χαρακτηρίζεται πεντάγνωμος γιατί αλλάζει καιρική γνώμη, ακόμη και μέσα στην ίδια μέρα. Eίναι δε, ο πρώτος μήνας της Άνοιξης, αφού στις 21 σημειώνεται η εαρινή ισημερία.
Στην Ινέπολη, την Κερασούντα και την Οινόη του Πόντου ονομαζόταν Μάρτης, ενώ Μάρτ'ς ονομαζόταν στα Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία.
Οι Πόντιες νοικοκυρές την πρώτη του Μάρτη έκαναν γενική καθαριότητα στα σπίτια τους και δεν επέτρεπαν σε κανέναν ξένο να κάνει «ποδαρικό» αν δεν είχε περάσει πρώτα ο παπάς να αγιάσει το σπίτι. Το ίδιο έκαναν και την πρώτη μέρα σε κάθε αλλαγή εποχής.
Αυτό το μήνα άρχιζαν και οι γεωργικές εργασίες στις πεδινές περιοχές, γιατί στα ορεινά υπήρχε ακόμη πολύ χιόνι.
Μάρτ’ς ο πεντάγνωμος
Στην Ινέπολη έλεγαν: O Μάρτης ο πεντάγνωμος, ενώ στα Σούρμενα: Μη κουρφίζητε τον Μάρτ' ατός έχ πολλά ενιάτ', στο Σταυρίν Έρθεν ο Μάρτς αγέλαστον και ο θεοχάλαστον.
Tον θεωρούσαν τον πιο άστατο μήνα του χρόνου εξαιτίας των συνεχών καιρικών μεταβολών. Γι αυτό υπήρχαν και πολλές παροιμίες που χαρακτήριζαν τον Μάρτη.
Ο Μαρτ’ς οντάν μαρτεύκεταιμ διαβαίν΄τον Καλαντάρην
κι οτνάν καλομηνεύκεται διαβαίν’ τον καλοκαίρην ή
Ο Μάρτης κι αν μαρτεύκεται, καλοκαιριάς μυρίζει κι όταν παραχολάσκεται, τον Κούντουρον δαβαίνει..
Δοξασίες και προλήψεις για το Μάρτη
Όπως συνέβαινε πάντα έτσι και ο Μάρτιος έδινε το όνομά του στα ζωντανά που γεννιόντουσαν την εποχή του. πχ έλεγαν Μαρτέσ μουσκάρ', ενώ στα Κοτύωρα υπήρχε και ρήμα μαρτεύκομαι που σήμαινε για όποιον το χρησιμοποιούσε, ότι κάνει τα μαρτιάτικά του, δηλαδή είναι άστατος και κάνει ότι του κατέβει.
Επίσης πίστευαν ότι δεν έπρεπε να αναφέρεται το όνομα του μήνα αυτού το χειμώνα γιατί όποιος το έκανε, θα έβλεπε πολλά φίδια το καλοκαίρι.
Έλεγαν επισης για τον Μάρτη Μάρτε, μούρτ' αγέλαστε κι αξερογαλγάνιστε » ή « Ο Μάρτες εφέκεν τα παλαλά τ' κι οι γραιάδες πα εχτέθαν μουσκάρα
Ο Μάρτ'ς φέρ' τα χελιδόνια, κελαηδούν και λύν' τα χιόνια
Στον Πόντο όταν έρχονταν τα χελιδόνια φορούσαν στο δεξί τους χέρι (στον καρπό) τον Μάρτη, δηλαδή άσπρη και κόκκινη κλωστή « ζουλιχτόν ράμμαν » ώστε να μη εβγάλνε μιμίδα ή μεδέντα ή να μη εχπαράουσαν τη νύχτα.
Ο Μάρτ’ς αφ’ τη Σαρακοστή ‘κε λείπει
Η αλήθεια είναι ότι ένα μέρος του Μάρτη ή και ολόκληρος ο μήνας, συμπίπτει με την μεγάλη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής και την προετοιμασία για το Πάσχα.
Σημαντικές γιορτές στον Πόντο τον μήνα αυτό ήταν:
Των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων στις 9 Μαρτίου. Πίστευαν πως ότι φυτέψεις αυτή την εποχή θα ευδοκιμήσει. Σε πολλές περιοχές έφτιαχναν πίτες με 40 ειδών χορταρικά προς τιμή των 40 μαρτύρων
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου, εορταζόταν με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και κατανάλωναν ψάρια και ιδιαίτερα χαψία και καλκάνια που ήταν άφθονα στη θάλασσα του Εύξεινου Πόντου.
Της οσίας μητρός Μαρίας της Αιγυπτίας στις 29 Μαρτίου
Καλό μήνα!
Τμήμα σύνταξης
Pontos-News.Gr
