Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί»

Η πρώτη συνάντηση για την ίδρυση του Συλλόγου «Αργοναύται» έγινε το 1922 στο ζαχαροπλαστείο «Αναγέννηση» της Καλλιθέας. Εκεί αποφασίστηκε η ίδρυσή του, σαν συνέχεια του Συλλόγου «Αργοναύται» της Κερασούντας (είχε ιδρυθεί εκεί το 1890 ως φιλολογικός, αλλά εν κρυπτώ και ως εθνικός σύλλογος διενεργούσε εράνους για την ενίσχυση του εθνικού στόλου).

Το 1930 στο Σκοπευτήριο της Καλλιθέας υπογράφτηκε το ιδρυτικό του Συλλόγου, ενώ το 1937 ενοποιήθηκε με τον Σύλλογο «Κομνηνοί» της Καλλιθέας που δρούσε παράλληλα. Έτσι εμφανίστηκε με την σημερινή ονομασία ο Σύλλογος «Αργοναύται-Κομνηνοί».

Ουσιαστικά ο Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί» ιδρύεται το 1930 από Πόντιους πρόσφυγες των παραλιακών πόλεων Τραπεζούντας και Κερασούντας, που εγκαταστάθηκαν στην Καλλιθέα μετά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1922. Οι δραστηριότητες του σωματείου διακρίνονται για τις σοβαρές του προσπάθειες να διασώσει και να διαφυλάξει όλα τα στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς του Πόντου. Για το σκοπό αυτόν δημιούργησε τμήματα ποντιακών χορών και θεάτρου, στα οποία συμμετέχουν ενήλικοι και παιδιά.

Παράλληλα ο Σύλλογος αναπτύσσει πλούσιο πολιτιστικό και φιλανθρωπικό έργο στην Καλλιθέα, με αποτέλεσμα να έχει κερδίσει την αγάπη και το σεβασμό όλων, Ποντίων και μη.

Τη διοίκηση του Συλλόγου είχαν στα χέρια τους εξέχοντα μέλη της ποντιακής κοινωνίας, που με την πλούσια δράση τους κατόρθωσαν να ανυψώσουν το κύρος του σε πανελλήνια –ακόμη και σε παγκόσμια– ακτινοβολία.

H έδρα του βρίσκεται σε ιδιόκτητο κτήριο στην Καλλιθέα (Δαβάκη 10 & Δοϊράνης) και διαθέτει αίθουσα με πολλαπλές πολιτιστικές χρήσεις.

Το 1931, επί υπουργίας του αειμνήστου Λ. Ιασονίδη, παραχωρήθηκε το οικόπεδο που στεγάζεται σήμερα ο Σύλλογος, όπου με εράνους, ενισχύσεις κτλ. κατορθώθηκε να ανεγερθεί μια υποτυπώδης σάλα ώστε να εγκαταστήσει ο Σύλλογος τα γραφεία του.

Είναι απαραίτητο να αναφερθούμε και στην ανέγερση του Παμποντιακού Ηρώου, που κοσμεί την Πλατεία της Καλλιθέας, θέση που παραχώρησε με μεγάλη προθυμία ο τότε δήμαρχος Γιάννης Γάλλος.

Η τελετή εγκαινίων του ηρώου έγινε στις 19/3/78 επί προεδρίας του Π. Αργυρόπουλου και καθιερώθηκε να επιτελείται εκεί το ετήσιο μνημόσυνο για τους νεκρούς που αφήσαμε στην αλησμόνητη πατρίδα μας, την πρώτη Κυριακή προ της 25ης Μαρτίου.

Χορευτικά Συγκροτήματα
Οι πρώτες προσπάθειες δημιουργίας χορευτικού γίνονται στη δεκαετία του 1930 στα δύσκολα χρόνια της προσφυγιάς. Μια παρέα νέων ανθρώπων μαζεύονται στους «Αργοναύτες». Κάτω από τις φτερούγες τους ξεκινούν την ζωή τους στην Ελλάδα και φορώντας αυτές τις φορεσιές που είχαν φέρει από την πατρίδα, χορεύουν τους πατροπαράδοτους ποντιακούς χορούς.

Έτσι, δημιουργείται ένα συγκρότημα χορευτικό που πραγματοποιεί κάποιες εμφανίσεις (στα πρακτικά αναφέρεται μεγάλη εκδήλωση στα Ολύμπια στις 27/10/40 την παραμονή της έκρηξης του πολέμου).

Στο στάδιο αυτό πρέπει να αναφερθεί η συμβολή του Τάκη Μουζενίδη και του Δημήτρη Ψαθά, για την άρτια και ομοιογενή εμφάνιση των χορευτών (αφού λόγω της διαφορετικής προέλευσής τους η απόδοση των χορών ποίκιλλε).

Το χορευτικό με την αρχική του σύνθεση (πλην κάποιων εσωτερικών μεταβολών) παρουσιάζεται στη μεγάλη γιορτή του Παναθηναϊκού Σταδίου που γίνεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την απελευθέρωση, και οι εντυπώσεις του κοινού είναι θαυμάσιες. 'Ίσως είναι από τις πρώτες γνωριμίες των Αθηναίων με τους ποντιακούς χορούς.

Τη δεκαετία του 1960 ο Σύλλογος διαθέτει χοροδιδάσκαλο και αρχίζει η εκμάθηση στους νεότερους και η συγκρότηση χορευτικού από τα παιδιά της δεύτερης γενιάς των Ποντίων.

Πρώτος χοροδιδάσκαλος είναι ο Δ. Κουτσογιαννόπουλος με λυράρη τον Κώστα Μαυρόπουλο, κι αμέσως μετά με τον λυράρη Νίκο Λαζαρίδη.

Το 1974 τον Δ. Κουτσογιαννόπουλο διαδέχεται η Ελένη Κουταλακίδου-Μπαϊρακτάρη. Λόγω της αποχής της για ένα διάστημα από τη διδασκαλία των χορών και λόγω της αθρόας προσέλευσης νέων μαθητών, το ΔΣ του Συλλόγου αποφασίζει (για την καλύτερη απόδοση των μαθημάτων) να χωριστεί το χορευτικό σε δύο τμήματα: το πρώτο για τους μικρούς, με χοροδιδάσκαλο τον Γιάννη Σαββινίδη, και το δεύτερο για τους μεγάλους, με χοροδιδάσκαλο τον Χρήστο Θεοδωρίδη. Ο επιπλέον διαχωρισμός σε τμήματα προχωρημένων και αρχαρίων αποτελούσε πλέον ανάγκη. Με αυτόν τον τρόπο άλλωστε λειτουργούν τα τμήματα συνεχώς μέχρι και σήμερα.

Σήμερα χοροδιδάσκαλοι είναι ο Κώστας Σαββινίδης και ο Κώστας Παυλίδης.

Το χορευτικό συγκρότημα (κυρίως το μεγάλο) έχει χορέψει σε πάμπολλες εκδηλώσεις, στην Αττική και σ' όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, στο εξωτερικό (Ευρώπη, Ασία, Αμερική, Αυστραλία), καθώς και σε διάφορα τηλεοπτικά δίκτυα όπου θριάμβευσε.

Ενδεικτική αναφορά μπορεί να γίνει στα Ευρωπάλια (το 1981), στη Μασσαλία (σε φεστιβάλ παραδοσιακών χορών), στην Γενεύη, στην Ολλανδία (όπου εμφανίστηκε και στην τοπική τηλεόραση), στο Μεξικό (με πάρα πολλές παραστάσεις), στη Μόσχα (στο Α΄ Πανενωσιακό Φεστιβάλ των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης), στα πλαίσια της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας (σε Ολυμπία, Επίδαυρο, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Ρωσία, ΗΠΑ κτλ.), στην κορυφαία συμμετοχή του στην Ολυμπιάδα 2004 της Αθήνας (Τελετή Λήξης με 63 χορευτές), στην Κύπρο (Επίσημη Τελετή Σύνδεσης με την ΕΕ), Κίνα (Beijing 2008) κλπ.

Με την συμβολή της φιλολόγου και ερευνήτριας Λένας Καλπίδου, ο Σύλλογος έχει πραγματοποιήσει μια αξιόλογη τεκμηρίωση για την παρουσία της ποντιακής φορεσιάς και τούς χορούς μας. Προσδοκά έτσι να δημιουργήσει την πιστή απόδοση των ποντιακών χορών, σε συνάρτηση με την εμφάνιση των χορευτών.

Θα πρέπει να επισημανθεί ακόμα μία συμβολή του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί», ότι πολλοί χοροδιδάσκαλοι (κυρίως στη Ν. Ελλάδα) προέρχονται από το φυτώριο του Συλλόγου.