Ποντιακές ευχές και κατάρες.
Ευχές
Οι ευχές ήταν ένα κομμάτι της ζωής των Ποντίων και δίδονταν για...καλό ανάλογα με την περίσταση. Μερικές από αυτές χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.
-Ασέα (ας έν’ για)τον Παράδεισο σ’.
Ας είναι για τον παράδεισό σου.
-Ασέα (ας έν’ για) την ψη σ’.
Ας είναι για την ψυχή σου
-Δέδ’ και κακόν να μη ευρήκ’ σε.
Κακή τύχη και κακό να μη σε βρει.
-Δέδιν εκ του δόδιν, διόδιον = Κακή τύχη, κακό ριζικό.
Είπα τον αρεσυίαν. Αρεσυίαν=’Αρα ας έεις υίαν
-Του είπα να έχεις υγεία.
Ευχή αποχαιρετισμού.
-Η Παναγία να δίγει σε την ’λάφρυσή σου.
Η Παναγία να δώσει την ελάφρυνσή σου.
Ελάφρυνση = Ίαση από νόσο.
-Λαφρόν η νύχτα ’τ’.
Ελαφριά η νύχτα του.
-Ν’ αγιάζ’ και να μυραάζ’ η ψή σ’.
Ν’ αγιάσει και να μυραγιάσει η ψυχή σου.
-Ν’ αγιάζει και να μυραγιάζει του κυρού σ’ η ψή.
Ν’ αγιάσει και να μοσχαγιάσει του πατέρα σου η ψυχή.
-Να μη ’ματάσκεται.
Να μη ματιαστεί. Ευχή κατά της βασκανίας.
-Ν’ αναπάουνταν τη κυρού σ’ τα στούδα
Ν’ αναπαυθούν του πατέρα σου τα κόκαλα.
-Να πάγω σα δρόμα σ’.
Να πάω στους δρόμους σου. Δηλαδή να πεθάνω εγώ για σένα.
-Ογουρλίν και γατεμλίν.
Γουρλίδικο και καλορίζικο. Ευχή για νεόνυμφους.
-Ο Θεόν δεξά να φέρ’ ατο.
Ο Θεός δεξιά να το φέρει.
Δηλαδή να βοηθήσει ο Θεός να τακτοποιηθεί.
-Ο Θεός να παιδώνει και να κλαδώνει σε.
Ο Θεός να σου δίνει παιδιά και κλώνους. Ευχή προς νεόνυμφους.
-Ο θεόν να πλεθύν’ ατα ’ς σο σπίτι σ’.
Ο θεός να τα πληθύνει στο σπίτι σου.
-Ο θεός να σου χαρίζει αφθονία.
Ο Θεόν να χαρί’ει σε το μοναχό σ’.
-Ο Θεός να σου χαρίσει το μοναχό (μονάκριβό) σου.
-Ο Χριστόν να πλεροφορεί σε.
Ο Χριστός να σε πληροφορήσει. Ο Χριστός να ικανοποιήσει τους πόθους σου.
-Υίαν κι έριξιν.
Υγεία και όρεξη. Ευχή επισκέπτη την ώρα του φαγητού.
-Χαλάλ’ .
Χαλάλι σου ( χάρισμά σου, ας είναι, δεν πειράζει).
Λέγεται και σε όποιον στραβοκαταπιεί και αρχίσει να βήχει.
Κατάρες
Πρόκειται για ευχές για... κακό. Εκστομίζονταν πάνω στο θυμό, σε ανθρώπους που τους είχαν βλάψει ή τους είχαν πληγώσει. Κάποιες φορές μάλιστα οι κατάρες δίνονταν μπροστά στα εικονίσματα. Όταν ο θυμός καταλάγιαζε συνήθως μετάνιωναν για αυτά που είχαν ευχηθεί να πάθει ο άλλος.
-Άκλερα και άρρηκα να γίν’ταν τα λώματα σ’.
Χωρίς κληρονόμο και άφθαρτα να γίνουν τα ρούχα σου. Δηλαδή να πεθάνεις και να μην αξιωθείς να παλιώσεις τα ρούχα σου.
-Άκλερα κι ακλερικά να γίν’ντανε.
Χωρίς απογόνους να γίνουν.
-Άλυτον ν’ απομέν’ το χέρ’ν ατ’.
Άλειωτο να μείνει το χέρι του. Εννοείται στον τάφο να μείνει άλειωτο το χέρι του.
-Ανεμοκαλίτζα να παίρ’ σε.
Ανεμοστρόβιλος να σε πάρει.
-Ανάπαμαν να μη έ’εις.
Ανάπαυση να μην έχεις (Εννοείται μετά θάνατο).
-Απόθε πας, να μη κλώσκεσαι.
Απ’ όπου πας να μη γυρίσεις. Δηλαδή να πας στον αγύριστο.
-Αστόχ’ να γίνεται το λώμα σ’.
Έρημο να γίνει το ρούχο σου. Δηλαδή να πεθάνεις και να μην αξιωθείς να παλιώσεις τα ρούχα σου.
-Ας σο μολύβ’ να δαβαίντς.
Απ’ το μολύβι (σφαίρας) να περάσεις. Δηλαδή να σκοτωθείς από σφαίρα.
-Αψιματένον βρεχήν να βρεχ’ απάν’ ατ’.
Καυτή βροχή να βρέξει επάνω του.
-Γαίματα να ξεράς.
Αίματα να ξεράσεις.
-Γετίμ’ να ελέπω σε.
Ορφανό να σε δω
-Γιλτουρούμ να κατηβαίν’ απάν’ ισ’.
Κεραυνός να κατεβεί επάνω σου.
Δηλαδή να σε χτυπήσει κεραυνός και να σε σκοτώσει
-Γουρζούλα να τρως.
Γουρζούλια να φάς. Δηλαδή φαΐ δηλητηριασμένο που βλάπτει και καταστρέφει την υγεία.
(Με πληροφορίες από mavropouloskostas.wordpress.com)
Τμήμα σύνταξης
Pontos-News.Gr
