Όπως κάθε χρόνο, η Ένωση Ποντιακής Νεολαίας Αττικής (ΕΠΟΝΑ) στήνει το περίπτερό της στην πλατεία Συντάγματος και το πλαισιώνει με δράσεις, εκδηλώσεις και ενημερώσεις για την Γενοκτονία των Ποντίων. Η 19η Μαΐου είναι η ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ από τη Σαμψούντα δίνει το γενικό πρόσταγμα του αγώνα «κατά των απίστων». Είναι ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Πρέπει όμως να γίνει και ημέρα διεκδίκησης. Διότι η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου είναι η αρχή ενός χρέους απέναντι στην ελληνική εθνική ταυτότητα.
Καθημερινά, από το πρωί έως τα μεσάνυχτα, στο κέντρο της Αθήνας, στην πλατεία Συντάγματος, οι νέοι της ΕΠΟΝΑ μιλούν για τη Γενοκτονία. Κινούμενοι από το συναίσθημα της καταγωγής αλλά και από μια βαθιά, συνειδησιακή στρατηγική για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Το σημαντικότερο, οι νέοι μιλούν και διεκδικούν την αναγνώριση. Την αναγνώριση του εγκλήματος της Γενοκτονίας.
Φέτος, το νέο περίπτερο είναι το εντυπωσιακότερο στην ιστορία της ΕΠΟΝΑ και όλων των περιπτέρων που έχουν στηθεί για την Γενοκτονία. Όχι επειδή είναι καινούργιο. Αλλά επειδή δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία των νέων και δείχνει τον αγώνα και τον σκοπό της ΕΠΟΝΑ. Ο χάρτης του Πόντου, το ιστορικό της Γενοκτονίας, εικόνες και μορφές πλαισιώνουν το περίπτερο.
Ο επισκέπτης βλέπει στο μπροστινό μέρος του περιπτέρου την τριάδα των Γενοκτονιών: Ασσύριοι, Αρμένιοι, Έλληνες.
Αυτό που η νέα γενιά των Ποντίων μέσω της ΕΠΟΝΑ διεκδικεί, είναι η αναγνώριση της Γενοκτονίας. Και πάνω σε αυτό το όραμα, σε αυτή την αδιαμφισβήτητη διεκδίκηση της ιστορικής μνήμης, χτίζεται η στρατηγική και ο αγώνας για το στόχο. Έναν στόχο που δεν δείχνει μόνο την Τουρκία, αλλά τα έθνη. Και αυτό διότι η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αποτελούσε ένα σημαντικό γεωπολιτικό πρόβλημα της Τουρκίας.
Υπήρξαν, εκτός από φυλετικοί, και κοινωνικοθρησκευτικοί λόγοι, λόγοι στρατηγικής. Οι Τούρκοι, καθοδηγούμενοι και από γερμανικές πολιτικές, και ιδιαίτερα από τον Liman von Sanders που βρισκόταν στην Τουρκία από το 1913, προετοιμάζονται για τη Γενοκτονία –πρώτα των Αρμενίων και ύστερα των Ελλήνων–, που ξεκίνησε από την ενδοχώρα και ολοκληρώθηκε στα παράλια.
Οι περισσότεροι Έλληνες «μη Πόντιοι» ακούγοντας για τη Γενοκτονία και διαβάζοντας για αυτήν εκφράζουν τον πόνο, τη συμπόνια, αλλά και το μίσος προς την Τουρκία. Αυτές όμως οι ενστικτώδεις αντιδράσεις έχουν ιστορικό χρέος από τη γενιά αυτή, να μεταρσιωθούν σε διεκδικητικά συναισθήματα. Σε ενεργητικές συμπεριφορές απέναντι σε όσα χάθηκαν, σε όσα δυνητικά μπορούσαν να υπάρξουν αλλά και σε αυτά που είναι τώρα ζωντανά και κυοφορούν την εξέλιξη της ιστορίας.
Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να επισκεφτούν αυτές τις ημέρες μνήμης το περίπτερο στο Σύνταγμα. Η εθνική μας διεκδίκηση είναι ζήτημα εθνικής στρατηγικής και εθνικού ενστίκτου.
Οι νέοι της ΕΠΟΝΑ βρίσκονται εκεί για να μας μιλήσουν για το νέο τους περίπτερο. Το περίπτερο έχει να πει την ιστορία της Γενοκτονίας στα έθνη, στους Έλληνες, στους γενοκτονημένους. Κάθε μέρα οργανώνονται εκδηλώσεις. Μαζί με τους Αρμένιους, τους Βορειοηπειρώτες, τους Επτανήσιους, μέσα από στρογγυλές τράπεζες μιλούν και ενημερώνουν για το ζήτημα της Γενοκτονίας. Πλαισιώνουν με δρώμενα, με χορούς.
Στο μπροστινό μέρος του περιπτέρου οι εικόνες του χαμού, του πόνου, της προσφυγιάς, του θανάτου, σχηματίζουν μια γυναίκα με ένα παιδί στην αγκαλιά. Στο εσωτερικό ο επισκέπτης μπορεί να δει τα πρόσωπα, τον πολιτισμό, αυτούς που μίλησαν πρώτη φορά για τον όρο Γενοκτονία. Διότι ο όρος είναι σύγχρονος και δεν αφορά μόνο τους Πόντιους. Αφορά όλους τους λαούς που βίωσαν γενοκτονία – όχι μόνο από την Τουρκία, αλλά και από τη Γερμανία, ή από τους αποίκους στην Αυστραλία.
Το μεγάλο έγκλημα της Γενοκτονίας διαγράφει την ιστορία, βιώνεται τραγικά από τα πρόσωπα που το ζουν, αλλά αφορά κυρίως τους αγέννητους. Αυτούς που το δικαίωμα στη γραμμή της καταγωγής, και κυρίως της ζωής, έχει καταπατηθεί βίαια.
Κάθε μέρα σχεδόν 5.000 άτομα περνάνε και σταματούν έστω για να κοιτάξουν το περίπτερο. Η ιστορία της Γενοκτονίας είναι σημαντική για τους Έλληνες αλλά και τους ξένους.
Η ιστορία ξεκινά γύρω στο 1839. Μια Σύρια επισκέπτρια του περιπτέρου κοιτά με μεγάλη προσοχή τις ημερομηνίες που ξετυλίγονται στο χρονολόγιο: 1839, 1856, 1908, 1914, 1922, 1992…
Ο Σέρβος ακόλουθος του αρχιεπισκόπου της Σερβίας ζητά να του εξηγήσουν το χρονικό της Γενοκτονίας. Πόντιος που διαμένει στον Καναδά, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και κλαίει μπροστά στις φωτογραφίες των βασανιστηρίων. Τρεις Ασσύριοι μας αγκαλιάζουν συγκινημένοι. Τουρίστες σταματούν και κοιτούν έκπληκτοι. Ένας ξένος με σπαστά ελληνικά, μας λέει ότι είναι Τούρκος και οι παππούδες του ήταν Έλληνες εξισλαμισμένοι.
Η στρατηγική για την αναγνώριση της, είναι πράξη δικαίωσης για τους Έλληνες του Πόντου. Και δεν αφορά αποκλειστικά την Τουρκία. Αφορά όλους τους Έλληνες και την παγκόσμια ιστορία.
Χαραλαμπία Καρούσου-Τσελέντη
Μέλος της ΕΠΟΝΑ
