Μια περιπέτεια με στοιχεία από την ελληνική μυθολογία και με επανάληψη μοτίβων που συναντάμε συχνά στις λαϊκές αφηγήσεις είναι αυτή της πολύπαθης βασιλοπούλας στο μικρασιατικό παραμύθι «Η Βασιλοπούλα τσοπανάκι».
Είναι ένα από τα πολλά παραμύθια που διασώθηκαν χάρη στα Μικρασιατικά Χρονικά. Περιλαμβάνεται στη συλλογή Παπαδοπούλου-Δεμερτζή, η οποία δεν ταυτίζεται με κάποια συγκεκριμένη περιοχή. Πιθανότατα παραλλαγές τους κυκλοφορούσαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της μικρασιατικής ενδοχώρας.
Παρ’ όλα αυτά, τα παραμύθια έχουν «γονείς». Το συγκεκριμένο το αφηγήθηκε στους μελετητές η Κακουλή Κατσίφου, από τη συνοικία Τσιφλίκι του Αγίου Γεωργίου, στα νοτιοανατολικά της Σμύρνης. Η πολύτιμη αυτή μαρτυρία –ένα είδος προφορικής ιστορίας– μας συνδέει τόσο με τη Σμύρνη της εποχής που οι βασιλοπούλες γίνονταν βοσκοπούλες, όσο (και κυρίως) με τη Σμύρνη πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Τη συναρπαστική ιστορία διηγείται η εικαστικός και αφηγήτρια Καλλιόπη Λιαδή, με τη μουσική της Ευφροσύνης Πάτρα.
«Το γεγονός ότι όλοι οι δούλοι μαζεύονται και αφηγούνται παραμύθια στο τέλος της ημέρας, το ότι τα παραμύθια είναι το δικό τους καταφύγιο, ψυχαγωγία και παρηγοριά και, ακόμα περισσότερο, η ίδια η βασιλοπούλα αφηγείται τη ζωή της σαν παραμύθι, με άγγιξε ιδιαίτερα και λειτούργησε λυτρωτικά, σαν να υποδεικνύει ότι υπάρχει μια λεπτή γραμμή που διαχωρίζει την πραγματικότητα από τη φαντασία και το μύθο και αποτελεί πια απόφαση του καθενός το τί θα οικειοποιηθεί και πώς θα συνεχίσει την προσωπική του ιστορία», λέει χαρακτηριστικά η αφηγήτρια.
Αυτό είναι το τρίτο παραμύθι των podcast «Παραμύθια της Μικράς Ασίας», διαθέσιμο και στις πλατφόρμες Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts.
Πρόκειται για μία δράση του Ιδρύματος Λασκαρίδη με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Το Ίδρυμα έχει στην κατοχή του το αρχείο των Μικρασιατικών Χρονικών, της ιστορικής πηγής όπου καταγράφηκαν για πρώτη φορά συστηματικά οι παραδόσεις της Μικράς Ασίας.
