Οι κάμερες είναι στημένες χαμηλά. Τον δείχνουν ελαφρώς ψηλότερο από ό,τι είναι πραγματικά, καθώς διασχίζει, μόνος μπροστά στο Λούβρο, με υπόκρουση την «Ωδή στη χαρά», τα τελευταία βήματα στο δρόμο που τον οδήγησε, κατά την έκφραση του Ρεζίς Ντεμπρέ, «από το Κεφάλαιο στο Καπιτώλιο» – λογοπαίγνιο με τις λέξεις Capital και Capitole, αλλά και υπενθύμιση της προέλευσης του κ. Μακρόν, πρώτου προέδρου στην ιστορία της Γαλλίας που προέρχεται από μια Τράπεζα (και όχι την πιο ασήμαντη).
Είναι άψογος στην εμφάνιση και στο βάδισμα, μιλάει άριστα γαλλικά, το μόνο που θα μπορούσε κάποιος να του προσάψει είναι η αλαζονεία του.
Είναι όμως ελάττωμα, διερωτώμαι, ή επιλογή του σκηνοθέτη – μια σοφή υπενθύμιση στον λαό της τάξης που προορίζεται, από πάντα και για πάντα, να κυβερνάει τη Γαλλία και τον κόσμο;
Η εικόνα είναι τέλεια. Αλλά δεν μπορώ να εντοπίσω πάνω της κάποιο ανθρώπινο, αυθόρμητο στοιχείο, την έκφραση ενός χαρακτήρα, ενός συναισθήματος. Μόνο στο τέλος των πανηγυρικών, επιτέλους ένα γελάκι. Είναι τη στιγμή που ο νέος πρόεδρος διαπιστώνει, κι εμείς μαζί του, ότι δεν μπορεί να τραγουδήσει με τους άλλους γύρω του τη Μασσαλιώτιδα. Προφανώς δεν γνωρίζει τους στίχους του τραγουδιού της Γαλλικής Επανάστασης, που έγινε ο εθνικός ύμνος της χώρας του, καλώντας πάντα «στα όπλα τους πολίτες» της.
(Φωτ.: EPA / Christophe Ena)
Μπροστά στην Πυραμίδα του Λούβρου το πλήθος δεν είναι πολύ μεγάλο όσο κι αν παλεύουν οι τηλεοράσεις να ισχυριστούν το αντίθετο, έστω και χωρίς να επιμένουν. Είναι μάλλον το μικρότερο που έχει συγκεντρωθεί σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Κι αν είναι πολλοί οι Γάλλοι που ανακουφίστηκαν με την εκλογή του Μακρόν (όπως και πολλοί που θύμωσαν και απογοητεύτηκαν), δεν υπάρχουν πολλοί που να ενθουσιάστηκαν. Αξιοσημείωτη εξαίρεση, οι δημοσιογράφοι των τηλεοράσεων, που μάλλον θεωρούν τμήμα των επαγγελματικών τους υποχρεώσεων την έκδηλη έκφραση της χαράς τους για την εκλογή του νέου προέδρου.
Ο «βαθμός μηδέν» της πολιτικής
Νά τος τώρα, απευθύνεται στους συγκεντρωμένους και πίσω από αυτούς στο έθνος που η μοίρα τον έστειλε να κυβερνήσει. Στον λόγο του υπάρχουν όλα και τίποτα. Γεμάτος από ευγενή αισθήματα και προθέσεις, θα μπορούσε άνετα να εκφωνηθεί και πριν από διακόσια και μετά από διακόσια χρόνια. Υπόσχεται αντιμετώπιση των προβλημάτων, ευημερία, συμφιλίωση κι ένα σωρό άλλες καλές και χαρούμενες καταστάσεις.
Αλλά δεν κάνει λόγο ούτε για ένα θέμα πολιτικής, δεν υπόσχεται τίποτα συγκεκριμένο, εκτός από καλοσύνη, ευτυχία και χαρά.
Μόνο σε ένα ζήτημα γίνεται συγκεκριμένος. Στην απόφασή του να πολεμήσει τους «εξτρεμισμούς». Η επιλογή του πληθυντικού, η συμπερίληψη δηλαδή και της άκρας Δεξιάς και της Αριστεράς στους αντιπάλους, αποσαφηνίζει την επιδίωξη και την «ιστορική αποστολή» που ανέλαβε. Να τερματίσει τη «γαλλική εξαίρεση», να επιβάλει και εδώ τους παγκόσμιες κανόνες και την ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού, του διαρκώς εξελισσόμενου και ριζοσπαστικοποιούμενου οικονομικού δόγματος της «Βασιλείας του Χρήματος». Το ’χει άλλωστε προαναγγείλει, ότι σκοπεύει ήδη μέσα στο καλοκαίρι να «αναμορφώσει» τη γαλλική εργατική νομοθεσία, χωρίς καν την έγκριση του Κοινοβουλίου, αλλά χρησιμοποιώντας τις σχεδόν μοναρχικές εξουσίες που του δίνει το Σύνταγμα της Πέμπτης Δημοκρατίας. Η πρόθεσή του εξάλλου να απαλλάξει της φορολογίας τους πλούσιους και υπερπλούσιους, κυνηγώντας όλους τους υπόλοιπους, προκάλεσε ακόμα και την κριτική ενός κατά τα άλλα νεοφιλελεύθερου σχολιαστή της εφημερίδας των επιχειρηματιών, της Échos. Η κατάληψη της προεδρίας ήταν μόνο το πρώτο βήμα.
Μια άνετη αλλά πολύ τρωτή νίκη
Η δουλειά δεν προμηνύεται εύκολη. Γιατί ο Μακρόν απέσπασε στον δεύτερο γύρο (περιλαμβανομένων και των «εξτρεμιστών» της Αριστεράς που τον ψήφισαν για να μην βγει η Λεπέν), έναν αριθμό ψήφων αρκετά μικρότερο από το άθροισμα των ψήφων υπέρ των «εξτρεμιστών» στον πρώτο γύρο.
(Φωτ.: EPA / Peter Klaunze)
Ποτέ στην ιστορία της Γαλλίας δεν έχει εκλεγεί πρόεδρος με τόσο χαμηλό ποσοστό (λίγο παραπάνω από 40%) επί του συνόλου των εκλογέων, με μόνη εξαίρεση την εκλογή Πομπιντού στις πολύ ειδικές συνθήκες του 1969. Τόσο η αποχή όσο και ο αριθμός των λευκών και άκυρων έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ.
Μόνο η μηχανική του γαλλικού προεδρικού συστήματος και η άπωση προς την Λεπέν επέτρεψε στον Μακρόν να γίνει πρόεδρος. Όχι η προσχώρηση έστω μιας αξιοσημείωτης σχετικής πλειοψηφίας των Γάλλων στις ιδέες που θέλει να εφαρμόσει. Το υποδεικνύει άλλωστε σήμερα ο γαλλικός Τύπος, που υπογραμμίζει την έκταση αλλά και το εύθραυστο της νίκης του Μακρόν.
«Kαλοπαιγμένο», είναι ο τίτλος της σημερινής Libération για την επιτυχία Μακρόν, ενώ η οικονομική εφημερίδα Échos, που απηχεί τα συμφέροντα των εργοδοτών, τιτλοφορείται «Η Γαλλία τόλμησε». Η παραδοσιακή εφημερίδα της γαλλικής Δεξιάς, η Le Figaro, πιο προσεκτική, «προσγειώνει» και προειδοποιεί τον νέο πρόεδρο: «Ας μη γελιόμαστε: η Γαλλία του Μακρόν, αυτή η θετική, δυναμική, μεταρρυθμιστική, ανοιχτή στην Ευρώπη, όπως στους ανέμους της ανοιχτής θάλασσας, Γαλλία υπάρχει – και είναι ευτυχές αυτό. Αλλά δεν αντιπροσωπεύει παρά το ένα τέταρτο των Γάλλων. Δύο άλλα τέταρτα (οι οπαδοί της Λεπέν, του Μελανσόν, αλλά και του Αμόν θα μπορούσαμε να προσθέσουμε), είναι ριζικά αντίθετοι με τις αξίες που ενσαρκώνει».
(Φωτ.: EPA / Sebastien Nogier)
Προσκλητήριο μάχης από την αντιπολίτευση
Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν δεν αφιέρωσε πάνω από δυο-τρεις φράσεις στα τυπικά συγχαρητήρια και τις ευχές προς τον νεοεκλεγέντα, προτού καλέσει σε μαχητική συσπείρωση τους οπαδούς του, ενόψει ιδίως των βουλευτικών εκλογών που ακολουθούν τον επόμενο μήνα.
Η κομμουνιστική L’Humanité από την πλευρά της υποδέχτηκε τον νέο πρόεδρο με προσκλητήριο μάχης εναντίον του και των ιδεών του, υπογραμμίζοντας ότι εξελέγη μεν, χωρίς προσχώρηση δε. Στο κύριο άρθρο της υπογραμμίζει ότι ο Μακρόν «θέλει να χτυπήσει γρήγορα γιατί είναι αδύνατος» και υπογραμμίζει τη σημασία των βουλευτικών εκλογών του ερχόμενου μήνα για να μπουν εμπόδια στο δρόμο του.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα μεγάλο κομμάτι της Γαλλίας «περιμένει» τώρα στις βουλευτικές, και μετά, στο δρόμο τον νέο πρόεδρο. Τα αισθήματά της διατυπώνει καλύτερα ένας άνθρωπος της τέχνης (και οπαδός του Μελανσόν), ο σκηνοθέτης Φρανσουά Ρουφέν που εξέπληξε με την «Ανοιχτή επιστολή προς έναν μελλοντικό πρόεδρο που ήδη μισούν», που δημοσίευσε τις προάλλες στη Le Monde προειδοποιώντας τον: «Την Πρωτομαγιά το πρωί ήμουν στην αγορά, στη συνοικία Σαν Μωρίς στην Αμιέν, το απόγεμα στην αγορά του Λονγκό… Συζήτησα με εκατοντάδες ανθρώπους. Μπορούσες να το αναπνεύσεις και στον αέρα ακόμα: σας μισούν. Πραγματικά έπαθα σοκ, δεν το περίμενα, έμεινα κατάπληκτος: σας μισούν. Το ίδιο ήταν και την προηγουμένη που ήμουν στο μότο-κρος του Flixecourt, το έλεγαν στις κουβέντες: σας μισούν… Σας μισούν οι “χωρίς δικαιώματα, οι ξεχασμένοι, οι απροστάτευτοι”, αυτούς που αναφέρετε στους λόγους σας, μιμούμενος κάπως τον Ζαν-Λυκ Μελανσόν. Σας μισούν γιατί αισθάνονται σε σας, και δικαιολογημένα, την αλαζονική ελίτ…
»Σας μισούν, σας μισούν, σας μισούν. Σας το σφυροκοπάω γιατί με την αυλή σας, με την παρέα σας, με τη μπουρζουαζία που σας περιβάλλει, έχετε πάθει κοινωνική κουφαμάρα. Δεν ακούτε το βρυχηθμό. Το επεισόδιο στο πάρκινγκ της Whirlpool δεν ήταν παρά μια πρόγευση… Στέκεστε μπροστά σε μια ταξική άβυσσο».
Είναι περασμένα μεσάνυχτα που γυρνάω στο ξενοδοχείο μου σκεπτόμενος πώς άραγε να ’ναι το επόμενο εξάμηνο στη Γαλλία. Παρέες-παρέες, οι πιτσιρικάδες πίνουν μπίρες και κουβεντιάζουν στα σκαλάκια της Πλας ντε λα Ρεπουμπλίκ, της Πλατείας της Δημοκρατίας, κάτω από το άγαλμά της. Το αυτί μου πιάνει έναν από δαύτους να εξηγεί στον σύντροφό του: «Μόνο με επανάσταση μπορείς να κάνεις πράγματα».
Αυτή η χώρα δεν είναι έτοιμη να αλλάξει.
Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος
Δημοσιογράφος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και συγγραφέας.
- Αναδημοσίευση: amna.gr.
