Απαντήσεις σε σειρά θεμάτων που αφορούν την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας έναντι του μείζονος προβλήματος διαχείρισης προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών και την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, τη στάση της Τουρκίας που η Ελλάδα «αντιμετωπίζει με ψυχραιμία», τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων και τις εξελίξεις στο Κυπριακό δίνει με συνέντευξή του στο pontos-news.gr και τον Παντελή Σαββίδη ο Νίκος Κοτζιάς.
Υπουργός Εξωτερικών: Σε όλες τις περιπτώσεις απαιτείται νηφαλιότητα και ψυχραιμία. Και ως κυβέρνηση την έχουμε.
Ο Ν. Κοτζιάς προτείνει την εκπόνηση Συμφώνου Φιλίας Ελλάδας-Αλβανίας, εντός του οποίου θα υπάρχουν απαντήσεις σε όλα τα ζητήματα που προκαλούν την καχυποψία μεταξύ των δύο χωρών, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι η εποχή Χότζα τελείωσε, και τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας πρέπει να επεκταθούν και να αναγνωριστούν σε όλο το αλβανικό κράτος και όχι σε ζώνες.
Επισημαίνει επίσης, μεταξύ άλλων, ότι:
- Στην Ευρώπη για πρώτη φορά δεν υπάρχει αντιπολεμικό κίνημα.
- Όλοι κρίνουν την Ελλάδα για την Ειδομένη, αλλά τα χρήματα τα παίρνουν διεθνείς οργανισμοί, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στο σχεδιασμό που έχουν συμφωνήσει.
- Υπάρχουν κάποιες (λίγες) ΜΚΟ που έχουν μετατρέψει σε «μπίζνα» το Προσφυγικό. Η μπίζνα αυτή είναι από 9 ως 10 δισ. ευρώ.
- Η ΝΑΤΟϊκή δράση στο Αιγαίο δεν ανταποκρίνεται στα καθήκοντα που ανέλαβε. Είναι πιο πολύ παραλυμένη από ό,τι θα περίμενε κανείς.
- Η Τουρκία είναι μια χώρα αντιφατική, αλλά εμείς απαντάμε με ψυχραιμία και νηφαλιότητα. Τις πάγιες διεκδικήσεις της τις απορρίπτουμε με πάγιο τρόπο.
- Για το θέμα των Σκοπίων: Για να επιλυθεί το ζήτημα του ονόματος απαιτούνται άλλες πολιτικές καταστάσεις από αυτές που έχει σήμερα η γειτονική βόρεια χώρα.
- Στο Κυπριακό, ξεκάθαρη είναι η στάση της ελληνικής κυβέρνησης κατά του καθεστώτος των Εγγυήσεων.
Ολόκληρη η συνέντευξη του υπουργού Εξωτερικών έχει ως εξής:
Κύριε υπουργέ, χθες και προχθές (21 και 22 Απριλίου) εδώ στη Θεσσαλονίκη έγινε μια συνάντηση με ομολόγους σας από τρεις βαλκανικές χώρες (Αλβανία, πΓΔΜ, Βουλγαρία). Μπορείτε επιγραμματικά να μας πείτε τα ουσιαστικά συμπεράσματά της;
Πρώτον, ότι πρέπει να φροντίσουμε καλύτερα τη συνεργασία μας και το συντονισμό μας στις δράσεις· δεύτερον, ότι πρέπει να χτυπήσουμε μεθοδικά και με επαρκείς πληροφορίες την παράνομη διακίνηση ανθρώπων, καθώς και τα συστήματα διακίνησης που αποτελούν μια ανερχόμενη μπίζνα και στην περιοχή των Βαλκανίων και στην περιοχή της Τουρκίας που βλέπει προς τα ελληνικά νησιά. Επίσης κουβεντιάσαμε ότι αυτόν τον θεσμό που ad hoc δημιουργήσαμε χθες και προχθές, να τον επαναλαμβάνουμε κάθε έξι μήνες, και στην ανάγκη κάθε τέσσερις μήνες, για να θεσμοποιηθεί η συνεργασία μας και προοπτικά να μην αφορά μόνο τα ζητήματα της περιφερειακής συνεργασίας του Προσφυγικού και των οικονομικών μεταναστών, αλλά ζητήματα ανάπτυξης της περιοχής, της διασυνοριακής οικονομικής και κοινωνικής συνεργασίας.
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Κώστας Τσιρώνης)
Το Προσφυγικό είναι ένα ζήτημα που παρουσιάζει οξείες διαστάσεις. Βλέπετε να υπάρχει μια προοπτική λύσης του; Θα δοθεί δυνατότητα στους πρόσφυγες να πάνε στις χώρες που επιθυμούν, ή στην Ελλάδα θα πρέπει να υπάρξει μια πολιτική διαχείρισης για την παραμονή τους;
Κατ’ αρχάς, αυτό που επιθυμούν οι πιο πολλοί πρόσφυγες, ιδιαίτερα οι Σύριοι –δεν αναφέρομαι στους οικονομικούς μετανάστες, από Πακιστάν και Αφγανιστάν– είναι ότι θέλουν να επιστρέψουν στη Συρία. Και γι’ αυτό η χώρα μας υποστηρίζει τη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής στήριξης των Σύριων που βρίσκονται στην Ιορδανία και στο Λίβανο και όλες τις συνομιλίες για ειρήνευση της ίδιας της Συρίας.
Θέλω να σας πω, επ’ ευκαιρία της συνέντευξης που κάνουμε σήμερα, ότι μου προκαλεί απορία, και είναι ένας προβληματισμός, ότι πρώτη φορά στην Ευρώπη δεν έχουμε ένα αντιπολεμικό κίνημα· έχουμε κινήματα υπέρ ή κατά των προσφύγων, αλλά κίνημα που να προσπαθεί να επιβάλει και να υποχρεώσει τις Δυτικές κυβερνήσεις να έρθουν σε έναν συμβιβασμό και να σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία, δεν έχουμε σήμερα. Γι’ αυτό και η ερώτησή σας αφορούσε πιο πολύ τι θα απογίνουν οι πρόσφυγες και όχι να σταματήσει η πηγή που παράγει τους πρόσφυγες και ο τόπος στον οποίο πραγματικά θέλουν να γυρίσουν.
Το λέω πάντα στις διεθνείς μου συναντήσεις: Ξέρω τους Σύριους αρκετά καλά, είναι ένας πολύ περήφανος λαός και δεν ήθελαν ή δεν είχαν πρόθεση να μετακινηθούν. Ο πόλεμος τους υποχρέωσε.
Αυτό το οποίο εσείς τώρα λέτε, είναι ότι πρέπει κανείς να δει τη μετεγκατάσταση, όπως έχουμε συμφωνήσει, των προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα. Αλλά για όσο διάστημα βρίσκονται εδώ, αυτό που ονομάζουμε προσωρινό διάστημα, μη ορισμένο, πρέπει να εξασφαλίσουμε την καλύτερη δυνατή επιβίωσή τους στο χώρο μας.
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Κώστας Τσιρώνης)
Στη συζήτηση που κάναμε το προηγούμενο διήμερο στη Θεσσαλονίκη, συμφωνήσαμε ότι πρέπει συντονισμένα να πάρουμε και ειδικά μέτρα για τα ασυνόδευτα παιδιά, δηλαδή για περίπου 30.000-35.000 παιδιά τα οποία είτε μετακινήθηκαν μόνα τους, είτε στην πλειοψηφία τους έχασαν τους γονείς τους στη διάρκεια αυτής της μετακίνησης. Είτε τους έχασαν βιολογικά, δηλαδή πέθαναν, είτε κοινωνικά, με την έννοια ότι ξεκόπηκαν από αυτούς.
Ο βαθύς ανθρωπισμός που χαρακτηρίζει την Ελλάδα, αλλά και άλλες βαλκανικές χώρες, απαιτεί ειδικά μέτρα προστασίας και ανταπόκριση στις ανάγκες αυτών των παιδιών.
Υπάρχει μια διάσταση του ζητήματος αυτού, κυρίως στα σύνορα με τα Σκόπια, η οποία άπτεται και του δικού σας υπουργείου· με την έννοια του ότι έχει να κάνει με τη γειτονική χώρα. Οι σχολιαστές αυτής της διάστασης λένε πως απουσιάζει το ελληνικό κράτος από τη διαχείριση της προσφυγικής παρουσίας στην Ειδομένη.
Κατ’ αρχάς να πω ότι στην Ειδομένη, και για τη μετακίνηση των προσφύγων από την Ειδομένη, έχουν δοθεί χρήματα και από την ΕΕ και από άλλους φορείς στον Οργανισμό Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ για την εξασφάλιση 20.000 επιπλέον θέσεων που είναι παραπάνω από τους ανθρώπους που βρίσκονται σήμερα στην Ειδομένη. Και δυστυχώς, ο διεθνής οργανισμός που συνδέεται με τον ΟΗΕ δεν έχει κάνει το έργο του.
Σήμερα είναι Σάββατο. Τη Δευτέρα που μας πέρασε ήμουν στις Βρυξέλλες και άσκησα αυστηρότατη κριτική στο γεγονός ότι όλοι μας κρίνουν για την Ειδομένη αλλά τα λεφτά τα παίρνουν διεθνείς οργανισμοί οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στο σχεδιασμό που έχουν συμφωνήσει, που όμως επιβάλλεται να υλοποιηθεί.
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Κώστας Τσιρώνης)
Το δε θέμα με την Ειδομένη έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο κόσμος δεν μετακινείται προς περιοχές στις οποίες υπάρχει οργανωμένη διαβίωσή τους, διότι κινούνται ορισμένες επονομαζόμενες «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις», που τους προτρέπουν να μείνουν εκεί· τους δίνουν σχεδιασμούς πως θα μπορούσαν να περάσουν από κάπου, και όπως ξέρετε στους ανθρώπους, καθώς η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, θέλουν να περάσουν στον Βορρά.
Οι ΜΚΟ και εδώ στην Ελλάδα κάνουν εξαιρετική δουλειά, και μάλιστα έχουν σώσει πάρα πολύ κόσμο. Υπάρχουν όμως λίγες (αλλά καμιά φορά με μεγάλη κινητικότητα) ΜΚΟ που έχουν μετατρέψει σε μπίζνα το Προσφυγικό.
Μάλιστα, πρόσφατες μελέτες λένε ότι σε όλη την περιοχή, δηλαδή από την Τουρκία μέχρι πάνω, αυτήν τη στιγμή η μπίζνα αυτή είναι από 9 ως 10 δισ. ευρώ.
Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με γραφειοκρατικά, οργανωτικά συμφέροντα, που αντίκεινται στην πραγματική λύση αυτών των θεμάτων. Όσον αφορά την παρουσία του ελληνικού κράτους, το ελληνικό κράτος και ο ελληνισμός είναι παντού παρόντες. Ήμασταν παρόντες με το Λιμενικό μας που σώσαμε 150.000 ανθρώπους στη θάλασσα του Αιγαίου, είμαστε παρόντες με τις δεκάδες χιλιάδες θέσεις που έχει φτιάξει το ελληνικό κράτος μαζί με τις ΜΚΟ για την περίθαλψη των προσφύγων που δεν μπορούν πια να μετακινηθούν προς τον Βορρά, είμαστε παρόντες με τη σύσκεψη που κάναμε χθες και προχθές (21-22 Απριλίου).
Εάν εννοούν κάποιοι ότι το ελληνικό κράτος φταίει που υπάρχει προσφυγικό πρόβλημα, δεν κατάλαβαν τίποτε διότι το ελληνικό κράτος και η Ελλάδα δεν φταίει ούτε για τους πολέμους στη Λιβύη, ούτε για τους πολέμους στο Ιράκ και τη Συρία – αντίθετα, όπως λέω πάντα στα διεθνή fora που συμμετέχω, η Ελλάδα είναι από τις χώρες που πληρώνουν τις αποφάσεις τρίτων.
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Κώστας Τσιρώνης)
Την παραβίαση του εναέριου χώρου την αποδίδετε σε τυχαίο γεγονός ή σε κάποια σκοπιμότητα;
Με τα Σκόπια εννοείτε… Υπήρξε και σήμερα μια παραβίαση από ένα μικρό αεροπλάνο που έριχνε φόλες σε αλεπούδες. Πρέπει να είμαστε λίγο πιο ήρεμοι και ήσυχοι. Γι’ αυτό όταν ερωτήθηκα στη διάρκεια της συνδιάσκεψης εδώ, πριν από το χθεσινό επεισόδιο με τις φόλες, γύρω από αυτά τα γεγονότα, είπα ότι εμείς ως Ελλάδα είμαστε πιο σοβαροί από άλλους και ότι εμείς, ως κυβέρνηση, είμαστε πιο σοβαροί από άλλους στο εσωτερικό.
Θέλει σοβαρότητα και ψυχραιμία το θέμα. Δεν μπορείς να παρασύρεσαι σε λαϊκισμούς, ούτε η εξωτερική πολιτική να μετατρέπεται σε ψύχωση.
Θέλει ψυχραιμία, νηφαλιότητα, σχέδιο και αποφασιστικότητα. Και αυτά τα έχουμε όλα ως κυβέρνηση.
Πού πάει το θέμα της ονομασίας; Σας είδαμε στην αρχή, όταν αναλάβατε, αρκετά αισιόδοξο, και κάνατε και μερικές κινήσεις, ίσως, να αλλάξετε την ένταση της ατζέντας στο θέμα της ονομασίας. Υπάρχει κάποια προοπτική;
Όταν ανέλαβα, προώθησα τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (αυτό που λέμε ΜΟΕ). Και πρέπει να σας πω ότι και ο διεθνής παράγοντας και τα Σκόπια αρχικά αντέδρασαν αρνητικά. Σήμερα ξέρουμε ότι σε τρεις ημέρες θα κάνουμε τον τρίτο γύρο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που δημιουργεί δυνατότητες για καλύτερη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στις παραμεθόριες περιοχές και από τις δύο πλευρές. Επίσης, με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και τον πολιτικό διάλογο που ξεκινήσαμε σε επίπεδο πολιτικών διευθυντών του υπουργείου, θα διαμορφώσουμε ένα καλύτερο κλίμα εμπιστοσύνης από τις δύο πλευρές.
Το ζήτημα του ονόματος για να επιλυθεί χρειάζεται άλλες πολιτικές καταστάσεις από αυτές που έχει σήμερα η γείτων βόρεια χώρα μας.
Από ό,τι φαίνεται, η γειτονική χώρα θα επιδιώξει αυτήν τη χρονιά να ενταχθεί και στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ.
Δεν υπάρχει περίπτωση. Να ενταχθεί κάποιος στο ΝΑΤΟ χωρίς να επιλυθεί το όνομα, δεν υπάρχει περίπτωση. Και αν είδατε –και δυστυχώς ο ελληνικός Τύπος δεν το κατέγραψε με επάρκεια– ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ το είπε στους Σκοπιανούς, ότι αν δεν έχετε λύσει το ονοματολογικό δεν υπάρχει ένταξη στο ΝΑΤΟ. Επιπλέον, τώρα υπάρχει πολιτική κρίση, υπάρχουν όλα αυτά τα προβλήματα στην εσωτερική ζωή αυτής της χώρας, που νομίζω δεν θα της επιτρέψουν να ασχοληθεί καν με αίτημα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Το ίδιο ισχύει και για την ΕΕ;
Αυτή είναι πιο δύσκολη, από ό,τι ξέρετε, με πολύ περισσότερες προϋποθέσεις. Αλλά χωρίς λύση του ονόματος δεν θα συνεχίσει αυτή η πορεία.
Πάμε στην Τουρκία. Από τις επίσημες επαφές που γίνονται με την Τουρκία εισπράττουμε κάτι σαν θετική αύρα. Και την επομένη έχουμε τις γνωστές παραβιάσεις. Σας ενοχλεί, κατ’ αρχάς; Δημιουργεί προβλήματα; Πώς θα αποτιμούσατε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με βάση και τα τελευταία επεισόδια;
Θα έλεγα ένα πάρα πολύ απλό πράγμα. Η Τουρκία πρέπει να καταλάβει ότι θα μπορούσε να είχε τον καλύτερο γείτονα στην Ελλάδα. Διότι έχει αυξανόμενα προβλήματα με τη Ρωσία, το Ιράκ, τη Συρία, το Ισραήλ, με την Αίγυπτο, και πρόσφατα, από ό,τι θα είδατε, και με τη Βουλγαρία, η οποία απέλασε Τούρκους διπλωμάτες. Έχω την αίσθηση, δεύτερον, ότι μέσα από τις τέσσερις μάχες που γίνονται, δύο στο εσωτερικό της Τουρκίας (Γκιουλέν και Κούρδοι) και δύο στο εξωτερικό (Ιράκ και Συρία) έχει αναβαθμιστεί ξανά με έναν τρόπο, σε έναν βαθμό, ο στρατός, ο οποίος πάντοτε διακρίνεται για τη νευρικότητά του.
Ο Ν. Κοτζιάς με τον ομόλογό του της πΓΔΜ Ν. Ποπόσκι
Εμείς δεν πρέπει να είμαστε νευρικοί, πρέπει να είμαστε ψύχραιμοι, στηριγμένοι στις αρχές μας, στο Διεθνές Δίκαιο, στα δίκαιά μας, τα οποία υπογραμμίζουμε και υπερασπιζόμαστε πάντα. Ταυτόχρονα, θέλουμε να έχουμε ανοικτούς τους διαύλους συνεννόησης, συζήτησης με την Τουρκία, και υπάρχουν ορισμένες πλευρές –όπως είναι οι οικονομικές και ο τουρισμός– που βρίσκονται σε σχετικά ανθηρή κατάσταση.
Η Τουρκία είναι μια χώρα αντιφατική, μια χώρα όπου διεξάγονται μεγάλες εσωτερικές συγκρούσεις.
Πρέπει να τις παρακολουθούμε με νηφαλιότητα και ψυχραιμία, αλλά και με αποφασιστικότητα.
Πιστεύετε ότι επιδιώκει ένα θερμό επεισόδιο;
Ο Ερντογάν, τα δώδεκα χρόνια που είναι πρωθυπουργός και πρόεδρος, δηλαδή αυτό το καθεστώς που συνδέεται με το AKP, δεν έχει δείξει διάθεση για θερμά επεισόδια, έχει δείξει διάθεση για αμφισβητήσεις.
Η παρουσία του ΝΑΤΟ πιστεύετε ότι ικανοποίησε το λόγο για τον οποίο προβλήθηκε ότι ήρθε; Διότι δεν μπορώ να πιστέψω ότι ήρθαν με φρεγάτες για να αντιμετωπίσουν σαπιοκάικα και τα φουσκωτά των προσφύγων…
Δεν ήρθαν να αντιμετωπίσουν τις βάρκες, ήρθαν για να παρακολουθήσουν την κίνηση και τις ροές των οικονομικών μεταναστών και των προσφύγων. Η Τουρκία ανησύχησε με τον ερχομό του ΝΑΤΟ. Εμείς επιδείξαμε και εδώ ψυχραιμία. Από τους τέσσερις τομείς όπου θα αναπτυσσόταν η δραστηριότητα του ΝΑΤΟ, η Τουρκία δεν επιτρέπει τον τρίτο και τον τέταρτο, διότι φοβάται ότι θα καταρρεύσει όλο το επιχείρημά της περί αποστρατικοποιημένων νήσων. Και ξέρετε ότι στον πρώτο και δεύτερο, αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ με μεγάλες δυσκολίες.
Η ίδια η ΝΑΤΟϊκή δράση δεν ανταποκρίνεται στα καθήκοντα που πήρε. Είναι πιο πολύ παραλυμένη από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Κύριε υπουργέ, επειδή έχετε ασχοληθεί πολύ με το θέμα και ως ακαδημαϊκός, θα ήθελα να σας το θέσω: Υπάρχει μια ακαδημαϊκή προσέγγιση στην παρουσία του ΝΑΤΟ που λέει ότι το θετικό για την Τουρκία είναι πως με την παρουσία του ΝΑΤΟ καταγράφει τις μονομερείς διεκδικήσεις της. Πόσο επικίνδυνο είναι;
Εντός του ΝΑΤΟ δεν καταγράφει τις διεκδικήσεις της, αλλά με αφορμή και την παρουσία του ΝΑΤΟ, όπως κάνει πάντοτε, διατυπώνει τις πάγιες διεκδικήσεις της. Και εμείς απορρίπτουμε με τον πάγιο τρόπο τις διεκδικήσεις της.
Από την πρόσφατη επίσκεψη του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ στην Αθήνα
Στο Κυπριακό βλέπετε κάποια σύγκλιση ή φτάσαμε σε κάποιο κομβικό σημείο από το οποίο δεν μπορεί να προχωρήσει άλλο το πράγμα;
Στο Κυπριακό υποστηρίζουμε τις διαπραγματεύσεις της κυπριακής κυβέρνησης γιατί είναι δική της υπόθεση η λύση όλων των εσωτερικών πτυχών του Κυπριακού. Κατέγραψα με μια σχετική ανησυχία την ανατροπή της «κυβέρνησης των Κατεχομένων», διότι αυτή βρισκόταν κοντά στον Ακιντζί, ήταν «αριστερή-κεντροαριστερή» αν μπορεί να το πει κανείς αυτό –όλα σε εισαγωγικά τα λέω–, και την επαναφορά στην «κυβερνητική εξουσία» στα Κατεχόμενα των κομμάτων του Ντενκτάς, σήμερα του γιού του.
Άρα, εδώ πρέπει να αναρωτηθεί κανείς γιατί το πράττει αυτό η Τουρκία; Για να ελέγξει τις εξελίξεις, για να υλοποιήσει όταν θα χρειαστεί και δεν της βγει το Σχέδιο Β; Θα το δούμε.
Όσον αφορά την Ελλάδα, το έχω πει και το επαναλαμβάνω. Η Ελλάδα έχει λόγο στο Κυπριακό, στα ζητήματα που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο. Όσον αφορά, δηλαδή, την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων που επιμένουμε ότι πρέπει να εφαρμοστούν, και όσον αφορά τις «αρμοδιότητες» που προκύπτουν από τις συμφωνίες περί εγγυήσεων του Λονδίνου και της Ζυρίχης, το 1959 και το 1960.
Έχω δηλώσει από πέρυσι, από τον πρώτο μήνα που έγινα υπουργός Εξωτερικών, ότι εμείς είμαστε ενάντια στο καθεστώς των Εγγυήσεων, θέλουμε να φύγει όλος ο τουρκικός κατοχικός στρατός από την Κύπρο, και αυτό που έχει σημασία και μας διαφοροποιεί από το παρελθόν δεν είναι, απλώς, ότι γκρινιάζουμε περί των Εγγυήσεων. Εργαζόμαστε δραστήρια για να καταργηθούν και έχουμε δηλώσει ότι σε νέο καθεστώς Εγγυήσεων δεν θα συμμετάσχουμε. Δεν λέμε δηλαδή «δεν μας αρέσει αλλά τι να κάνουμε, θα συμμετάσχουμε».
Αυτή η κυβέρνηση, και εγώ ως υπουργός Εξωτερικών, στις Εγγυήσεις, που είναι αρμοδιότητάς μας, είμαστε σταθερά της άποψης ότι πρέπει να καταργηθούν.
Η επαναπροσέγγιση του Ισραήλ με την Τουρκία δημιούργησε ή βλέπετε να δημιουργεί κάποια αλλαγή στην προσέγγιση που έγινε με την Ελλάδα;
Η προσέγγιση Τουρκίας-Ισραήλ –όταν και εφόσον γίνει– δεν θα είναι ποτέ όπως ήταν στο παρελθόν. Υπάρχουν πάρα πολλά ρήγματα και λόγοι μη εμπιστοσύνης της μιας πλευράς προς την άλλη, που δεν μπορούν να ξεπεραστούν με όποια συμφωνία και αν γίνει.
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος με τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας
Η Αίγυπτος πρόσφατα έκανε μια συμφωνία για την ΑΟΖ της με τη Σαουδική Αραβία. Έχετε θέσει ποτέ το θέμα (ή σκέφτεστε να το θέσετε) οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο και την Κύπρο;
Με την Αίγυπτο έχουμε συμφωνήσει τη δημιουργία τεχνικών ομάδων οι οποίες αυτόν το μήνα θα συναντηθούν να συζητήσουν τα τεχνικά προβλήματα της ΑΟΖ.
Να ρωτήσω κάτι και για την Αλβανία. Προέκυψε κάτι καινούριο;
Προέκυψε μια πρόσκληση από τη μεριά τους να κουβεντιάσουμε προτάσεις που έχουμε διατυπώσει για τη λύση σειράς προβλημάτων που υπάρχουν ανάμεσα στα δύο κράτη.
Υπάρχει μια καχυποψία μεταξύ των δύο χωρών. Πού εντοπίζετε τη βάση για να ξεπεραστεί;
Υπάρχει μια ιστορική καχυποψία, μια καχυποψία που έχει να κάνει με το ότι δεν εφαρμόστηκαν συμφωνίες που υπήρξαν ανάμεσα στις δύο πλευρές· υπάρχει η καχυποψία από τη μεριά των Αλβανών αν εμείς τους βλέπουμε ισότιμα και με σεβασμό.
Νομίζω ότι ένα καινούριο Σύμφωνο Φιλίας ανάμεσα στα δύο κράτη, μέχρι το τέλος του χρόνου, εντός του οποίου θα υπάρχουν λύσεις όλων των αιτιών που προκαλούν την καχυποψία, θα ήταν ένα μεγάλο βήμα στη διπλωματική μας ιστορία.
Θέμα άρσης εμπολέμου τίθεται;
Εμείς θεωρούμε ότι δεν είμαστε σε πόλεμο, αλλά δεν έχουμε καμιά αντίρρηση σε ένα Σύμφωνο Φιλίας ώστε να διατυπώσουμε άλλη μια φορά ότι δεν είμαστε σε πόλεμο.
Το ελληνικό σχολείο «Όμηρος» στη Χειμάρρα (φωτ.: pontos-news.gr / Ρωμανός Κοντογιαννίδης)
Παρακολουθώντας το θέμα της μειονότητας, υπάρχουν εντάσεις που έχουν σχέση με ιδιοκτησίες, εκκλησίες, κτλ., με τα δικαιώματα της μειονότητας, με τα ζητήματα της Χειμάρρας… Είναι ζητήματα που απασχολούν το υπουργείο;
Έκανα ο ίδιος μια διαπραγμάτευση πριν από οκτώ μήνες, και ας μην ήταν στο επίπεδό μου, επιμένοντας στην αρχή πως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τέλειωσε η εποχή του Χότζα, όταν τα δικαιώματα της μειονότητας αναγνωρίζονταν μόνο σε μια ζώνη. Τα δικαιώματα των γηγενών εθνικών μειονοτήτων, όπως είναι η ελληνική στην Αλβανία, πρέπει να επεκτείνονται και να ισχύουν σε όλη την Αλβανία, σε όλο το κράτος. Αντίστοιχα και τα δικαιώματα άσκησης θρησκευτικής πίστης και των θεσμών και εκκλησιών της Ορθοδοξίας.
Στο θέμα των θαλάσσιων ζωνών μένουμε στη θέση που είχαμε ότι αυτό υπογράφηκε, άρα να τηρηθεί από την Αλβανία; Η κάτι έχει αλλάξει;
Μένουμε σε αυτό αλλά προσθέτουμε και μια σειρά από προτάσεις για το πώς μπορεί να μεθοδευτεί ώστε να υλοποιηθεί αυτό που έχει υπογραφεί.
Προοπτική υπάρχει;
Προτάσεις υπάρχουν, θα δούμε στις διαπραγματεύσεις που έχουμε να κάνουμε πως θα προχωρήσει το θέμα.
- Η συνέντευξη έγινε στις 23 Απριλίου 2016 στη Θεσσαλονίκη, μετά την τετραμερή συνάντηση που είχε ο υπουργός με ομολόγους του της Βουλγαρίας, της πΓΔΜ και της Αλβανίας.