Ένα νοερό ταξίδι στο γραφικό Καστελόριζο είχαν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν όσοι βρέθηκαν χθες το βράδυ στη νέα πτέρυγα του Αρχαιολογικού Μουσείου Καβάλας. Εκεί παρακολούθησαν την επίσημη πρώτη πανελλαδική προβολή του νέου ιστορικού ντοκιμαντέρ του Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔΙΣΜΕ) με τον τίτλο Στην άκρη του Αιγαίου – Καστελόριζο.
Μέσα από το ντοκιμαντέρ (διάρκειας 50 λεπτών) αναδεικνύεται μια μικρογραφία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που ουσιαστικά αποτελεί και την ιστορία του πολύπαθου Καστελόριζου. Tων δεινών που υπέστη από τους κατακτητές, τη μετανάστευση, τις φυσικές καταστροφές, αλλά και την αναγέννησή του μέσα από τους πολέμους και τη φτώχεια.
Πρόκειται για την ιστορική πορεία ενός νησιού που στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα όχι μόνο έσφυζε από ζωή, αλλά αποτελούσε κι ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά και ναυτικά κέντρα της Ανατολικής Μεσογείου.
Διάχυτη ήταν η συγκίνηση των θεατών αντικρίζοντας τις εικόνες της μετανάστευσης των κατοίκων στην Αυστραλία, τη σκληρή αντιμετώπιση που είχαν ως ξένοι, αλλά και τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που κατέβαλαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι εναπομείναντες κάτοικοι του νησιού. Ένα νησί που κάποτε αριθμούσε 14.000 και σήμερα μόλις 200 κατοίκους, οι οποίοι κατάφεραν να επιβιώσουν κάτω από αντίξοες συνθήκες, φτώχεια, αδιαφορία και εγκατάλειψη της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδας.
Στιγμιότυπο από τη συνέντευξη Τύπου των συντελεστών – αριστερά η Ειρήνη Σαρίογλου (φωτ.: Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών)
Όπως δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ειρήνη Σαρίογλου, συνιδρύτρια του ΙΔΙΣΜΕ και καθηγήτρια του Τμήματος Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, το ντοκιμαντέρ αυτό «αποτελεί ένα ταξίδι – ιστορική αναδρομή σε Ρόδο, Αντίφιλο, Μάκρη, Λιβίσι, Μύρα και Καστελόριζο, με τις μαρτυρίες των κατοίκων του νησιού να πρωταγωνιστούν καθώς καταγράφουν το πολυκύμαντο παρελθόν του».
Το ντοκιμαντέρ βασίζεται στο βιβλίο An Island in Time – 1890-1948 του ομογενούς Νίκου Παπαναστασίου (Nicholas Pappas), στο ημερολόγιο Ιστορίες του Καστελόριζου της Χριστίνας Ευστρατιάδου, γερόντισσας Καστελοριζιάς, σε αρχειακό υλικό του ΙΔΙΣΜΕ, της ΕΡΤ, αλλά και σε πλούσιο οπτικοακουστικό αρχείο που πρώτη φορά παρουσιάζεται στο κοινό.
Το Στην άκρη του Αιγαίου – Καστελόριζο αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τριλογίας με τίτλο Από τη Χάλκη στο Καστελόριζο, που προβάλλεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ελευθέρια 2015» και περιλαμβάνει τρία από τα αξιολογότερα ιστορικά ντοκιμαντέρ του Ιδρύματος. Σήμερα θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ Ίμβρος-Τένεδος. Της μνήμης και της λήθης, ενώ αύριο, Πέμπτη 2 Ιουλίου, το ντοκιμαντέρ Η σιωπηλή σχολή. Μια αναφορά στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
