«Şah Fırat», επιχείρηση του τουρκικού στρατού στη Συρία, με πολλά ερωτηματικά

Του Σάββα Καλεντερίδη

Τη νύχτα της 21/22 Φεβρουαρίου, στρατιωτική δύναμη αποτελούμενη από 39 άρματα, 57 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ), 100 οχήματα διαφόρων τύπων και 572 άτομα στρατιωτικό προσωπικό διαφόρων βαθμίδων πραγματοποίησε την επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Şah Fırat Operasyonu», η οποία στην τελική της φάση ξεκίνησε στις 00:30 της 22ας Φεβρουαρίου και ολοκληρώθηκε στις 06:00 της ίδιας μέρας.

Ο αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης ήταν διπλός. Από τη μια να μεταφερθεί σε ασφαλές έδαφος το λείψανο του Σουλεϊμάν Σαχ, μαζί με τη φρουρά του -30 στελέχη των ειδικών δυνάμεων του τουρκικού στρατού-, από την τοποθεσία-φυλάκιο «Saygı Karakolu», που βρίσκεται στο έδαφος της Συρίας σε απόσταση 37 χλμ από τα σύνορα, και από την άλλη να καταληφθεί από τον τουρκικό στρατό έκταση της επικράτειας της Συρίας, σε παραμεθόρια περιοχή της Τουρκίας.

Της επιχείρησης προηγήθηκαν επαφές και συνομιλίες του τουρκικού κράτους σε δύο επίπεδα. Το ένα ήταν οι συνομιλίες Τούρκων διπλωματών και κρατικών αξωματούχων με στελέχη του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους, ώστε να γίνει με ασφάλεια η επιχείρηση εκκένωσης της περιοχής και μεταφοράς σε κατάλληλο έδαφος.

Το άλλο, που φαίνεται και αξιοπερίεργο, ήταν οι συζητήσεις που έκαναν Τούρκοι αξιωματούχοι και αξιωματικοί του τουρκικού στρατού με στελέχη του Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) και των Δυνάμεων Άμυνας του Λαού (YPG) του Καντονιού της ηρωικής Κομπάνι. Μάλιστα, η τουρκική στρατιωτική δύναμη, συνοδευόμενη από δυνάμεις των Κούρδων, πέρασε στο έδαφος της Συρίας από τη συνοριακή πύλη Μουρσίτπιναρ, που βρίσκεται στην πόλη Κομπάνι, ενώ το έδαφος που κατέλαβε η Τουρκία βρίσκεται μόλις 17 χλμ δυτικά της ηρωικής πόλης!

Όσον αφορά τους αντικειμενικούς σκοπούς της επιχείρησης:

Μετά τις επαφές και τις συνεννοήσεις σε πολιτικό, διπλωματικό και καθαρά επιχειρησιακό επίπεδο του τουρκικού κράτους με ισλαμιστές και Κούρδους –οι Κούρδοι συμμετείχαν υποστηρικτικά με στρατιωτικές δυνάμεις και οχήματα στην επιχείρηση– η σορός του Σουλεϊμάν Σαχ μεταφέρθηκε σε ειδικά διαμορφωμένο κτήριο στο στρατόπεδο του 7ου Λόχου Προστασίας Συνόρων του 7ου Συντάγματος, όπου θα φυλάσσεται πλέον μέχρι νεωτέρας.

Η επιχείρηση, στο σκέλος αυτό, διεξήχθη χωρίς ένοπλες συμπλοκές, είχε όμως έναν νεκρό από ατύχημα.

Όσον αφορά τον άλλο στόχο, της κατάληψης εθνικού εδάφους της Συρίας, ως αντίβαρο στο έδαφος που εγκατέλειψε η Τουρκία με την εκκένωση του φυλακίου «Saygı Karakolu», δυνάμεις του τουρκικού στρατού κατέλαβαν περιοχή διπλάσιας έκτασης στο χωριό Eşme, που βρίσκεται σε συριακό έδαφος, κοντά στην ηρωική Κομπάνι και στην «τουρκική»^* κωμόπολη Μπιρετζίκ, του νομού Ούρφα.

Εκεί γίνονται εργασίες για την κατασκευή νέου τύμβου, όπου θα μεταφερθεί το σκήνωμα του Σουλεϊμάν Σαχ, ενώ η περιοχή θα φυλάσσεται από δυνάμεις του τουρκικού στρατού, ως έδαφος της Τουρκίας.

Όσον αφορά τις φανερές προθέσεις της Τουρκίας, αυτές αναφέρονται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του Τούρκου Πρωθυπουργού: «Με βάση τη Συμφωνία της Άγκυρας του 1921, το Πρωτόκολλο του Χαλεπίου του 1956, τη Συνθήκη του 2003 και το διάβημα του 2012, η έκταση των 10 στρεμμάτων όπου βρίσκονται ο τύμβος και τα βοηθητικά οικήματα, αποτελούν εθνικό έδαφος της Τουρκίας.

»Στο πλαίσιο της νομιμότητας που πηγάζει από τα ανωτέρω, η νέα έκταση του τύμβου θα βρίσκεται και πάλι εκτός των συνόρων μας, στο έδαφος που βρίσκεται στη συριακή πλευρά των συνόρων. Η έκταση στην οποία θα βρίσκεται ο τύμβος, αν και βρίσκεται εκτός των συνόρων μας, είναι τουρκικό έδαφος. 

Από την πλευρά της η Συρία, η κυβέρνηση της οποίας δεν ρωτήθηκε για τη διεξαγωγή της επιχείρησης με εισβολή αρμάτων και τεθωρακισμένων οχημάτων του τουρκικού στρατού στο έδαφός της, μέσω του υπουργείου Εξωτερικών εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Η Τουρκία δεν περιορίζεται να παρέχει κάθε είδους υποστήριξη στις συμμορίες του Ισλαμικού Κράτους, του Μετώπου Αλ Νόσρα και άλλες τρομοκρατικές ομάδες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα, αλλά διεξήγαγε τα ξημερώματα και μια κατάφωρη επίθεση στο συριακό έδαφος», ενώ, τονίζεται, η Συρία καθιστά την Άγκυρα «υπεύθυνη» για τις συνέπειες της πράξης της.

Φυσικά υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για το χρόνο και τον πραγματικό λόγο που έγινε η επιχείρηση, καθώς και για την επιλογή της νέας τοποθεσίας που κατέλαβε ο τουρκικός στρατός, την εμπλοκή των Κούρδων της Κομπάνι και τις αντιδράσεις της Συρίας σε επίπεδο διεθνών οργανισμών.

Μια εξήγηση που θα μπορούσε να δοθεί, ίσως είναι η αγωνία της Άγκυρας για το πώς θα αντιδράσει το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος στη συνεργασία της Τουρκίας με τις ΗΠΑ στο θέμα της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού της συριακής αντιπολίτευσης, η οποία φυσικά θα στραφεί και εναντίον των ισλαμιστών.

Πάντως, ούτως ή άλλως το θέμα είναι σοβαρό και αξίζει να το παρακολουθούμε.

^*Το Μπιρετζίκ κατοικείται σχεδόν στο σύνολό του από Κούρδους. Στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές ο υποψήφιος του ΑΚΡ έλαβε 19,489 ψήφους και 46,7 %, και εξελέγη δήμαρχος, ενώ ο υποψήφιος του BDP έλαβε 17,941 ψήφους και 43%. Στις προεδρικές ο Ερντογάν έλαβε 58,7% και ο Κούρδος Σελαχαττίν Ντεμιρτάς έλαβε 31,4%.

Σημείωση: Ο Σουλεϊμάν Σαχ ήταν ο παππούς του ιδρυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Οσμάν Α’.