Γύρω από τη μοναδική ξυλόσομπα, στο μόνο δωμάτιο του σπιτιού που είχε θέρμανση, καθόταν η οικογένεια τις ατέλειωτες νύχτες του χειμώνα τη δεκαετία του 1950 και στις αρχές του ’60. Στο Μελισσοκομείο Καβάλας. Με σύμμαχο τη γκαζόλαμπα ο πατέρας, η μητέρα και τα πέντε παιδιά «έβγαζαν» τα μάτια τους προσπαθώντας να κάνουν παστάλι: Να περάσουν τα φύλλα καπνού σε βέργες, ώστε αφού ξεραθούν στον ήλιο και μαλακώσουν σε ένα ξερό πηγάδι, να τα κάνουν ματσάκια και δέματα για να τα διαλέξουν οι καπνέμποροι.
Η δυσκολία της δουλειάς, το κρύο, η φτώχεια –ο κλήρος για την επταμελή οικογένεια ήταν 7,5 στρέμματα γης– και η οικογενειακή θαλπωρή έδωσαν την ευκαιρία στον Χρήστο Τερζανίδη, μία από τις δόξες της μεγάλης ποδοσφαιρικής ομάδας του ΠΑΟΚ τη δεκαετία του ’70, της «ομάδας των Ποντίων ποδοσφαιριστών», όπως την έλεγαν πολλοί, να ακούσει από παιδί ακόμα από τους Πόντιους γονείς του αμέτρητες ιστορίες για την αλησμόνητη πατρίδα.
«Είχα ακούσει, από τον πατέρα κυρίως, πάρα πολλές περιγραφές για τη φύση στον Πόντο, τα καταπράσινα παρχάρια, το χωριό κτλ., που αισθάνομαι σαν να ξέρω πολύ καλά την περιοχή, αν και ποτέ δεν κατάφερα να πάω. Όσες φορές σχεδίασα να επισκεφθώ τον Πόντο, κάτι προέκυπτε. Όμως το ταξίδι αυτό παραμένει όνειρό μου, όπως και της γυναίκας μου, αν και δεν είναι Πόντια», λέει στο pontos-news ο Χρήστος Τερζανίδης.
Από το Ορντού
Στο παραθαλάσσιο Ορντού γεννήθηκαν και οι δύο γονείς του Χρήστου Τερζανίδη. Ο πατέρας του ήταν βοσκός στα πρόβατα ενός Τούρκου αγά. Το καλοκαίρι ανέβαινε με το κοπάδι στα παρχάρια, κι επειδή ήταν καλός κι ευσυνείδητος στη δουλειά του, ο αγάς τον αγαπούσε πολύ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Τούρκος δεν άφησε τον πατέρα του Χρήστου Τερζανίδη να φύγει με την Ανταλλαγή των πληθυσμών. Ο πατέρας του εγκατέλειψε τον Πόντο πέντε χρόνια μετά τον ξεριζωμό.
«Ο πατέρας μου ήταν πολύ δυνατός άνθρωπος. Μεγάλωσε στα βουνά. Μέχρι και λύκο κατάφερε να σκοτώσει με τα χέρια του. Μια φορά χτύπησε έναν Τούρκο πάνω στη δουλειά και κυνηγούσαν να τον σκοτώσουν. Τον έκρυψε και τον έσωσε ο Τούρκος αγάς. Τόσο πολύ τον αγαπούσε. Ξανασυναντήθηκαν μετά από χρόνια, όταν ο πατέρας μου επισκέφθηκε το χωριό του μαζί με ένα φίλο του. Ήταν πολύ συγκινημένοι και οι δύο. Αγκαλιάζονταν κι έκλαιγαν σαν παιδιά», είπε ο κ. Τερζανίδης.
Η μητέρα του ήρθε μικρή στην Ελλάδα και ο Χ. Τερζανίδης θυμάται μια ιστορία που του έλεγε η ίδια: Ήταν 18 χρονών και περπατούσε με μια φίλη της στην Καβάλα, όταν κάποιοι φαντάροι τη φώναξαν… «δεσποινίς».
«Μαρία, μώσε ατός ξέρ’ τ’ όνομά μ’», είπε στη φίλη της η μητέρα του Χ. Τερζανίδη, που το όνομά της, συμπτωματικά, ήταν Δέσποινα! «Στην Ελλάδα οι άντρες αποκαλούν τις κοπέλες “δεσποινίς”» απάντησε η φίλη της, και λύθηκε η απορία της.
Ιδιαίτερα συγκινητική είναι η ιστορία της μητέρας του παλαιού ποδοσφαιριστή του ΠΑΟΚ και μιας αδερφής της. Χάθηκαν στον ξεριζωμό και δεν ήξερε η μία για την άλλη αν ζούσε ή αν πέθανε. Γύρω στο 1950 ένας καπνέμπορος από τα Ιωάννινα την είδε στο Μελισσοκομείο Καβάλας και της είπε ότι μοιάζει πάρα πολύ με μια κυρία περίπου ίδιας ηλικίας στην πατρίδα του. Μέσω του καπνεμπόρου οι δύο αδελφές ξανάσμιξαν μετά από περίπου τριάντα χρόνια! Ιστορίες σαν παραμύθι…
Ο Χρήστος Τερζανίδης μιλάει άπταιστα ποντιακά, αφού τα άκουγε καθημερινά από τους Πόντιους γονείς του. Ωστόσο στενοχωριέται πάρα πολύ, όπως λέει, διότι τόσο τα τρία παιδιά του όσο και τα πέντε εγγόνια του δεν τα μιλούν. Επίσης, χορεύει πολύ καλά ποντιακά· ωστόσο, αν και συμμετέχει σε γιορτές και σε πανηγύρια, δεν εγγράφηκε ποτέ σε κάποιον ποντιακό σύλλογο.
Ο Χρήστος Τερζανίδης (πρώτος από δεξιά) στις ένδοξες μέρες του ΠΑΟΚ
«Εκείνο που θαυμάζω σ’ εμάς του Ποντίους είναι ότι είμαστε πολύ φιλόξενοι. Αυτό μπήκε στο πετσί μας από τις τόσες δυσκολίες που πέρασαν οι πρόγονοί μας. Είμαστε ενωμένοι και ποτέ δεν εγκαταλείπουμε τον άλλον. Ο πατέρας μου, όταν έβρισκε ξένο στο καφενείο του χωριού, δεν τον άφηνε. Τον έφερνε σπίτι, τον τάιζε και τον κοίμιζε. Μια φορά έκανε κάτι τέτοιο με έναν Γερμανό, με τον οποίο απέκτησε σχέσεις. Εκείνος βοήθησε τον αδελφό μου να βρει δουλειά στη Γερμανία. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου έλεγε στη μάνα μου να μην αφήσει κανέναν χωρίς ψωμί, αν της ζητούσε», τονίζει με καμάρι.
Η «χρυσή» ομάδα των Πόντιων ποδοσφαιριστών
Σύμφωνα με τον Χ. Τερζανίδη, το 70-80% της «χρυσής» ποδοσφαιρικής ομάδας του ΠΑΟΚ τη δεκαετία του ’70 ήταν Πόντιοι. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν, εκτός φυσικά από τον ίδιο, ο Κώστας Ιωσηφίδης, ο Αρίσταρχος Φουντουκίδης, ο Αχιλλέας Ασλανίδης και ο Κούλης Αποστολίδης.
ΠΑΟΚ 1972-73 (πάνω: Κούδας, Χατζηιωάννου, Γούναρης, Φουντουκίδης, Παπαδόπουλος, Ιωσηφίδης
Κάτω: Μπέλλης, Βουζουνεράκης, Τερζανίδης, Αποστολίδης, Σαράφης)
«Αισθανόμασταν μεγάλο καμάρι όταν βλέπαμε ότι οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές στην ομάδα ήμασταν Πόντιοι. Αυτό μας έκανε να δίνουμε περισσότερα μέσα στο γήπεδο».
Ο ίδιος έπαιξε στον ΠΑΟΚ από το 1968 έως το 1977, όταν και μεταγράφηκε στον Παναθηναϊκό. Εκεί, ο μόνος Πόντιος που βρήκε ήταν ο Ξανθιώτης Αντώνης Αντωνιάδης. Το 1981 πήρε μεταγραφή για τον Μακεδονικό, όπου έκλεισε την καριέρα του το 1984. Είχε 27 συμμετοχές στην Εθνική ομάδα, έπαιξε μάλιστα και στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 1980.
Με τον ΠΑΟ το 1979 (πάνω: Ασλανίδης, Κωνσταντίνου, Κόβης, Κίζας, Ελευθεριάδης, Ελευθεράκης
κάτω: Βάγκνερ, Λιβαθηνός, Αλβαρέζ, Τερζανίδης, Στεφανάκης)
Φέτος ο Τερζανίδης συμπληρώνει 70 χρόνια ζωής και διανύει δεύτερη θητεία ως περιφερειακός σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας, με τη διοικούσα παράταξη.
Ρωμανός Κοντογιαννίδης
