Ακόμα θυμάμαι την γιαγιά μου, να βγάζει χαρτζιλίκι κάτω από το μαξιλάρι της για να μου δώσει. Μεγαλώνοντας, την πείραζα ότι κάποια μέρα θα ξεχαστεί και μαζί με τις μαξιλαροθήκες θα πλύνει βιολογικά και την σύνταξή της. Κι εκείνη με κοιτούσε αγέρωχα και μου’ λέγε πως έτσι την είχαν μάθει οι γονείς της, να κρύβει τα «λίγα» στη μαξιλαροθήκη και τα «πολλά» κάτω από το στρώμα.
Η αλήθεια είναι πως παλιότερα πολλοί και όχι μόνο η γιαγιά μου φυλάγαν τα χρήματα τους κάτω από τα στρώματα, μέσα σε κάλτσες, σε βάζα και μπολ στα ντουλάπια της κουζίνας. Εξάλλου δεν εμπιστεύονταν τις τράπεζες.
Όπως περίπου συμβαίνει και σήμερα, κι όχι μόνο στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης. Τη συνήθεια του… στρώματος την έχουν και οι Τούρκοι γείτονες, που όμως κάνουν πιο χοντρό παιχνίδι από το να κρύβουν τη σύνταξη ή το μισθό τους: αποταμιεύουν με την πατροπαράδοτη επενδυτική στρατηγική το χρυσό που αγοράζουν με το υστέρημά τους.
Γιατί οι Τούρκοι προτιμούν να αποταμιεύουν σε χρυσό «που ποτέ δεν χάνει την αξία του» παρά να βάζουν λίρες στην τράπεζα. Συνέπεια της συνήθειάς του είναι η Τουρκία να κατέχει την τρίτη θέση παγκοσμίως στις αγορές του πολύτιμου μετάλλου μετά την Κίνα και την Ινδία. Μόνο το 2013, οι εισαγωγές χρυσού στην γειτονική χώρα εκτοξεύτηκαν κατά 150% αγγίζοντας τους 302,3 τόνους, συνολικής αξίας 16 δισ. δολαρίων.
Και που είναι όλο αυτό το χρυσό; Πρόχειρες εκτιμήσεις αναφέρουν πως πάνω από 5.000 τόνοι χρυσού, με σημερινή αξία 200 δισ. δολαρίων βρίσκονται αποταμιευμένοι κάτω από στρώματα και μαξιλάρια. Σε αυτό το χρυσό πρέπει να προσθέσουμε και τα παιδικά κοσμήματα που αποτελούν παραδοσιακό δώρο κατά τη γέννηση ή τη βάπτιση ενός μωρού. Οπότε είναι κατανοητό πόσο μεγαλύτεροι είναι αυτοί οι αριθμοί.
Την ίδια ώρα και ενώ η χώρα χρειάζεται χρήματα για επενδύσεις, στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας τα αποθέματα σε χρυσό είναι μόλις 20,13 δισ. δολάρια. Για αυτό και το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών παρέα με τις τράπεζες κατέστρωσε σχέδιο προσέλκυσης του… οικιακού χρυσού. Κάθε μήνα διοργανώνουν «μέρες χρυσού» και καλούν τους πελάτες να φέρουν νομίσματα και κοσμήματα για «δωρεάν εκτίμηση». Μετά τους εξηγούν πόσο συμφέρουσα είναι η επιλογή της τοποθέτησής τους σε θυρίδα όχι μόνο για λόγους ασφάλειας αλλά κι επειδή παίρνουν κανονικά τόκο. «Μόνο το 10% του οικιακού χρυσού να έρθει στα ταμεία των τραπεζών, η τουρκική οικονομία θα δεχθεί ένεση αξίας 20 δισ. δολαρίων» δήλωσε στην εφημερίδα Hurriyet ο έμπορος χρυσού Οζκάν Χαλάτς.
