Ποντιακούς χορούς, τραγούδια και μια καθηλωτική ομιλία του Βλάση Αγτζίδη είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν όσοι βρέθηκαν στην εκδήλωση με τίτλο «Ένας αιώνας προσφυγιάς από την εφαρμογή της Συνθήκης της Λοζάνης», που έγινε στο πλαίσιο των Ιωνικών Γιορτών του Δήμου Νέας Σμύρνης, την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου.
Η εκδήλωση στο άλσος της πόλης, που διοργανώσαν η Ένωση Ποντίων Ν. Σμύρνης, Αγ. Δημητρίου, Π. Φαλήρου «Η Μαύρη Θάλασσα» και ο Δήμος Ν. Σμύρνης ξεκίνησε με χαιρετισμό της αντιδημάρχου Μαριαλένας Αγγελίδου και το θερμό καλωσόρισμα της προέδρου του συλλόγου Ράνιας Χρυσοχοΐδου.
Ακολούθησε η ομιλία του Βλάση Αγτζίδη ο οποίος περιέγραψε την πορεία των Πόντιων προσφύγων στην Ελλάδα μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λοζάνης. Σύμφωνα με τους διοργανωτές, ο καθηγητής επικεντρώθηκε στα χαρακτηριστικά των τριών προσφυγικών γενεών: Η πρώτη χαρακτηρίστηκε από την έντονη νοσταλγία, συσπειρώθηκε σε κοινότητες ώστε να αντιμετωπιστούν με αλληλεγγύη τα προβλήματα επιβίωσης και εμφάνισε το φαινόμενο της ανάκλησης εκείνων των πολιτιστικών στοιχείων που θύμιζαν τον χαμένο Πόντο. Προσπάθησε να επανασυστήσει τους μνημονικούς τόπους, τα μεγάλα μοναστήρια του Πόντου, και ίδρυσε το 1927 την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, η έδρα της οποίας βρίσκεται σήμερα στη Ν. Σμύρνη. Ίδρυσε τους πρώτους ποντιακούς συλλόγους και εξέδωσε περιοδικά από την εποχή του Μεσοπολέμου, βάζοντας έτσι τις βάσεις για την επιβίωση της ποντιακής ιστορικής μνήμης.
Η δεύτερη γενιά ήταν η ενσωματωμένη γενιά στον ελλαδικό χώρο.
Συνέχισε την παράδοση που δημιούργησε η πρώτη, παρότι ανδρώθηκε στο δυστοπικό περιβάλλον της Κατοχής, του Εμφυλίου, καθώς και της δύσκολης μετεμφυλιακής περιόδου. Είναι η γενιά που βίωσε έντονα το φαινόμενο της μετανάστευσης στις βιομηχανικές χώρες της Δύσης.
Η τρίτη γενιά ήταν η γενιά της διεκδίκησης. Αυτή που ανάδειξε το δικαίωμα των προσφυγικών πληθυσμών της Μικρασιατικής Καταστροφής να απαιτήσουν την ένταξη και της δικιάς του ιστορικής εμπειρίας στο συλλογικό αφήγημα του σύγχρονου ελληνισμού.
Μετά την ομιλία σειρά πήραν η μουσική και οι χοροί σε ένα καλλιτεχνικό αφιέρωμα στο οποίο συμμετείχαν ο Γ. Φωτιάδης στη λύρα, ο Φ. Κοζυράκης στο τραγούδι και στη λύρα, Π. Φωτιάδης στο λαούτο και Γ. Μουρατίδης στο νταούλι, οι οποίοι συνόδευσαν τη χορωδία της Ένωσης υπό τη διεύθυνση της μουσικολόγου Δ. Κανάκη-Χρυσοχοΐδου και τις τρεις χορευτικές ομάδες της, και γοήτευσαν τους θεατές ταξιδεύοντάς τους σε κάθε περιοχή του Πόντου.
Οι μικροί χορευτές συγκίνησαν, όπως και η αφιέρωση του χορού Σέρρα στη μαρτυρική Κύπρο που εδώ και 50 χρόνια παραμένει διχασμένη από την παράνομη εισβολή και κατοχή από τον κοινό μας θύτη, τους Τούρκους.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο δήμαρχος Ν. Σμύρνης Γιώργος Κουτελάκης, η τ. δήμαρχος και νυν επικεφαλής της αντιπολίτευσης του δήμου Αγ. Δημητρίου Μαρία Ανδρούτσου, εκπρόσωποι της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και εθνοτοπικών σωματείων, και οι ερμηνευτές Μήδεια Χουρσουλίδου και Παύλος Καρποδίνης.
