Μαθαίνω ποντιακά: Γνωρίζετε τι είναι η υλέε;

Στο γλωσσικό ιδίωμα της Χαλδίας η λέξη απαντάται και ως ‘λέα, ως νυλή στο ιδίωμα της Τραπεζούντας, ως (το) υλέεν στης Σάντας και της Χαλδίας, αλλά και ως υλέι (στον ενικό) και υλέητα (στον πληθυντικό) και πάλι στο ιδίωμα της Σάντας.

Η λέξη υλέε προέρχεται από το αρχαίο ουσιαστικό ύλη και σημαίνει το δάσος (εξού και υλοτομία).

Σχετικές φράσεις της ποντιακής διαλέκτου παραθέτει η Εγκυκλοπαίδεια του ποντιακού ελληνισμού:

Αση ‘λέα εγεννέθα κι αση ‘λέα επλάστα
κι όντας εγεννέθα, εδώκαν εμέ έναν σιλέαν.
^{Αίνιγμα: Από το δάσος γεννήθηκα και από το δάσος πλάστηκα. Μετά τη γέννησή μου μου έδωσαν ένα χαστούκι. Η απάντηση είναι το ξύλινο κόσκινο που χρησιμοποιούν για να κοσκινίσουν αλεύρι ή σιτάρι.}

Υλέε κάεν και τη φιδί’ η μάνα είπεν: ναϊλί εμέν, τ’ εμόν το πουλίν, πα εκάεν.
^{Πήρε φωτιά το δάσος και η μητέρα του φιδιού είπε: αλίμονό μου, κάηκε και το δικό μου παιδί. Η φράση είναι δηλωτική της υπερβολικής αγάπης της μάνας προς τα παιδιά της.}