pontosnews.gr
Τετάρτη, 24/09/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Ο Τοξάνγιαλαντς: Ένας Κρωμναίος… άλλα κόλπα!

Του Ευστάθιου Θ. Ακριτίδη – Αναδημοσίευση από την «Ποντιακή Εστία»

14/03/2024 - 10:05πμ
Τα Λειβαδία της Κρώμνης σε καρτ ποστάλ εποχής (πηγή: Βιβλίο «ΚΡΩΜΝΗ», έκδοση Αδελφότητας Κρωμναίων, 1994)

Τα Λειβαδία της Κρώμνης σε καρτ ποστάλ εποχής (πηγή: Βιβλίο «ΚΡΩΜΝΗ», έκδοση Αδελφότητας Κρωμναίων, 1994)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Τόπο ειδυλλιακό για φτωχούς και πλούσιους, εξιδανικευμένο από μικρούς-μεγάλους αλλά και την ποντιακή μούσα, που καλλιέργησε τα πολιτισμικά γονίδια τα οποία κληρονόμησε και καταξιώθηκε ως γενέθλιος γη της ποντικής τραγωδίας, χαρακτήριζε την Κρώμνη η δημοσιογράφος και συγγραφέας Θωμαΐς Κιζιρίδου, το 2021, σε άρθρο της στο pontosnews.gr. Αυτή η μοναδικότητα της Κρώμνης έχει υμνηθεί στο πέρασμα του χρόνου πολλάκις. «Ε μαύρο Κρώμ’… Σα ρασίας π’ εγεννέθεν κι’ ετράνυνεν, σα χώματας όνταν θάφκεται, τον παράδεισον ντο ν’ εφτάει», έγραψε ο Φίλων Κτενίδης στο έργο του Καμπάνα του Πόντου, αποτυπώνοντας τη λατρεία των Κρωμναίων για τα χώματά τους.

Σ’ αυτά τα χώματα γεννήθηκαν επιστήμονες, έμποροι, άνθρωποι του πνεύματος αλλά κι ο Τοξάνγιαλαντς. 

Για αυτόν τον ιδιαίτερο τύπο, έναν αγωγιάτη που δραστηριοποιούνταν σχεδόν σε όλη την Κρώμνη, έγραψε στην Ποντιακή Εστία ο Ευστάθιος Θ. Ακριτίδης.

≈

Η Κρώμνη δεν είχε αναδείξει μόνο πολλούς επιστήμονας, εμπόρους, τεχνίτας, επαγγελματίας και γενικώτερα πνευματικούς ανθρώπους. Εξ ίσου ίσως με όλους αυτούς, στην φήμη της συνέβαλε πολύ και ένας γνωστός αγωγιάτης που εφημίζετο για τα τερατώδη ψέματα που επινοούσε.

Δίκαια, λοιπόν, τον έλεγαν «Τοξάγιαλαν», που εσήμαινεν ότι από τα εκατόν λόγια του, τα 90 ήσαν ψέματα και τ’ άλλα πλησίαζαν κάπως στην αλήθεια.

Μια μέρα ένας Κρωμναίος πήγε σ’ ένα χωριό κοντά στην Αργυρούπολη, και στο καφενείο, μεταξύ άλλων κάποιος, αφού τον ρώτησε και βεβαιώθηκε ότι είναι Κρωμναίος, του λέει ότι στο χωριό τους έχουν έναν ψεύτη, που κανένας Κρωμναίος δεν μπορούσε να τον φθάση. Ο Κρωμναίος του μίλησε για τον δικόν τους τον Τοξάν-Γιαλαν, τον οποίον κανένας στον κόσμο δεν θα ήταν ικανός να τον φτάση στα ψέματα.

Μεταξύ των θαμώνων ήτο και ο ψεύτης για τον οποίον εγίνετο ο καυγάς. Αυτός το έφερε βαρέως για τους επαίνουν που ελέχθησαν για έναν άλλον και επειδή ήθελε να κρατήση τον «τίτλον» του πλέον ευφάνταστου ψεύτη, υπεσχέθη, στους συγχωριανούς του εκεί στο καφενείον, ότι θα επήγαινε στην Κρώμνην ειδικά για να συναντήση αυτόν τον περίφημον Τοξάν-Γιαλαν και θα τον εκαλούσε σε μονομαχίαν ψευδολογίας.

Πραγματικά ήλθε στην Κρώμνην και πήγε κατ’ ευθείαν στον σπίτι του Τοξάν-Γιαλαν. Κατά σύμπτωσιν, ο ίδιος έλειπε για αγώγι στην Τραπεζούντα και στο σπίτι ευρίσκετο εκείνην την στιγμήν ο γυιός του, ένα αγόρι 10-12 χρονών. Λέει λοιπόν στο παιδί:

– Νέπαι, πού εν’ ο κύρης, ατός ο Τοξάν-Γιαλαντς τιναν λέγνε!…

Ο μικρός τον εκύτταξε καλά-καλά και επειδή, φαίνεται, δεν του άρεσε το υπεροπτικόν ύφος του επισκέπτου, του απαντά:

– Θείο, εσύ ‘κ έμαθες ντο ετσερίεν ουρανόν;… Ιναί… Ιναί! Ουρανόν ετσερίεν και ο πατέρα μ’ έρπαξεν το τρανόν το βέλον και εφόρτωσεν και σ’ άλογον δυο κουβάρια ράμαν και επήεν να ράφτειατον… Επεϊ ώραν εδέβεν απ’ ατότες, εθαρώ ετελείωσεν το ράψιμον, όθεν κι αν εν’ θα έρται. Αν θελτς περ’ μέσον ατον!…

– Γιόκ, ρίζα μ’…, ατσελέν ‘κ εν’, ζατί ντο εθέλνα να μαθάνω έμαθα το!, είπε ο Αργυρουπολίτης και γύρισε στο χωριό του καταστεναχωρεμένος.

– Νέμω!… (είπε στους συγχωριανούς του που τον ρώτησαν στο καφενείο, για το αποτέλεσμα της μονομαχίας για την οποία είχε πάει στην Κρώμνη). Εκείνον ‘κ εύρα τον, άμα κάτ’ εξέρ’ νε εκείν’ που λέγνε «η κάτα ντο γεννά, πεντικόν πιάν’»…

Ε.Θ.Α.

⇒ Πηγή: Ποντιακή Εστία, 1980, τ. 35.
⇒ Σημ.: Έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του πρωτότυπου.
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Καρτ ποστάλ που απεικονίζει μέρος των τειχών της Τραπεζούντας Πόντου, το «Μέσο Φρούριο». Διακρίνεται το Διοικητήριο και το κτήριο των φυλακών της πόλης, δεκαετία 1890
ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

Μαρτυρία Γαβριήλ Παπαδόπουλου: «Αλλάχ, Αλλάχ, τι άνθρωπος είναι αυτός, να φάει τόσο ξύλο και να μη μαρτυρήσει»

24/09/2025 - 9:51μμ
Στην Πλατεία «Νίκος Καπετανίδης» στο Μαρούσι (φωτ.: Δήμος Αμαρουσίου)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Το Μαρούσι δεν ξέχασε τον Νίκο Καπετανίδη, τον γενναίο Πόντιο δημοσιογράφο

24/09/2025 - 7:33μμ
Το κεντρικό κτήριο της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου στη Μυτιλήνη φωταγωγημένο Με το «G», για τη Γενοκτονία των Ποντίων (φωτ.: stonisi.gr)
ΠΟΝΤΟΣ

Δώρο ιστορικής σημασίας στη Μυτιλήνη, μνημείο για τη Γενοκτονία των Ποντίων – Θα… αρέσει στην Τουρκία;

24/09/2025 - 5:04μμ
(Φωτ.: Θάνος Τολιόπουλος)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Την «Τελετή» του Παύλου Μάτεσι παρουσιάζει η Ένωση Ποντίων Καλαμαριάς

24/09/2025 - 1:45μμ
Ο Ιωάννης Αβραμίδης ανάμεσα σε έργα του, στην αυλή του εργαστηρίου του, το 2012 (φωτ.: Μουσείο Λεοπόλδου / Robert Newald)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Ιωάννης Αβραμίδης, ένας Πόντιος στη Βιέννη – Ο διεθνούς φήμης γλύπτης με τη μυθιστορηματική ζωή

23/09/2025 - 8:36μμ
ΠΟΝΤΟΣ

ΣΠΟΣ Θεσσαλονίκης: Πρόσκληση συμμετοχής στην Περιφερειακή Σύνοδο των σωματείων μελών

23/09/2025 - 12:42μμ
(Φωτ.: facebook.com/Σύλλογος Ποντίων Νέας Φιλαδέλφειας "Δημήτριος Υψηλάντης")
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

«Η γειτονιά χορεύει»: Ποντιακή μουσικοχορευτική εμπειρία στη Νέα Φιλαδέλφεια

23/09/2025 - 8:38πμ
(Φωτ.: slpress.gr/Μελαχροινή Μαρτίδου)
ΠΟΝΤΟΣ

Χαροκόπεια 2025: Πόντος, Καππαδοκία και Κρήτη συνάντησαν τη δυναμική Καλλιθέα στο 5ο Δημοτικό Σχολείο της πόλης

22/09/2025 - 10:01μμ
(Φωτ,: facebook.com/groups/Μορφωτικός Σύλλογος Ποντίων Νομού Έβρου «Αλέξιος Κομνηνός»)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Με τους καλύτερους οιωνούς αρχίζει η νέα πολιτιστική χρονιά για τον Μορφωτικό Σύλλογο Ποντίων ν. Έβρου «Αλέξιος Κομνηνός»

22/09/2025 - 8:53μμ
Στιγμιότυπο από τη συναυλία της Μελίνας Ασλανίδου στην Αγία Βαρβάρα (φωτ.: Facebook / Λάμπρος Μίχος)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Η σύμπραξη της Μελίνας Ασλανίδου με τις ζουπουνοφόρες του «Φάρου» Αγίας Βαρβάρας

22/09/2025 - 11:47πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Τμήμας της αφίσας της εκδήλωσης (πηγή: facebook.com/ Hellenic-Eurasiatic Alliance,Ελληνο-Ευρασιατικός Σύνδεσμος)

Έκθεση φωτογραφίας στην Αθήνα για «Το ελληνικό θαύμα στην Τασκένδη»

28 λεπτά πριν
Μέλη του πληρώματος και ναυτεργατικά σωματεία άφησαν λουλούδια για τον 20χρονο ναυτικό (φωτ.: EUROKINISSI / Γιάννης Παναγόπουλος)

Blue Star Χίος: Δύο συλλήψεις για το θάνατο του 20χρονου – Χειροκίνητη η πόρτα

53 λεπτά πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Ραφαήλ Γεωργιάδης)

Europa League: Στο μηδέν έμεινε με τη Μακάμπι ο ΠΑΟΚ

1 ώρα πριν
Κυριάκος Μητσοτάκης και Γιώργος Γεραπετρίτης στην 80ή Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (φωτ.: Γραφείο Τύπου Πρωθυπουργού / Δημήτρης Παπαμήτσος)

Γεραπετρίτης για Μητσοτάκη-Ερντογάν: Δεν σταματά ο διάλογος με την Τουρκία

2 ώρες πριν
Καρτ ποστάλ που απεικονίζει μέρος των τειχών της Τραπεζούντας Πόντου, το «Μέσο Φρούριο». Διακρίνεται το Διοικητήριο και το κτήριο των φυλακών της πόλης, δεκαετία 1890

Μαρτυρία Γαβριήλ Παπαδόπουλου: «Αλλάχ, Αλλάχ, τι άνθρωπος είναι αυτός, να φάει τόσο ξύλο και να μη μαρτυρήσει»

2 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Μάρκος Χουζούρης)

Κύπελλο Ελλάδας: Νίκες για ΑΕΚ, Ολυμπιακό, Λεβαδειακό

2 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign