pontosnews.gr
Πέμπτη, 18/09/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Ο Τοξάνγιαλαντς: Ένας Κρωμναίος… άλλα κόλπα!

Του Ευστάθιου Θ. Ακριτίδη – Αναδημοσίευση από την «Ποντιακή Εστία»

14/03/2024 - 10:05πμ
Τα Λειβαδία της Κρώμνης σε καρτ ποστάλ εποχής (πηγή: Βιβλίο «ΚΡΩΜΝΗ», έκδοση Αδελφότητας Κρωμναίων, 1994)

Τα Λειβαδία της Κρώμνης σε καρτ ποστάλ εποχής (πηγή: Βιβλίο «ΚΡΩΜΝΗ», έκδοση Αδελφότητας Κρωμναίων, 1994)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Τόπο ειδυλλιακό για φτωχούς και πλούσιους, εξιδανικευμένο από μικρούς-μεγάλους αλλά και την ποντιακή μούσα, που καλλιέργησε τα πολιτισμικά γονίδια τα οποία κληρονόμησε και καταξιώθηκε ως γενέθλιος γη της ποντικής τραγωδίας, χαρακτήριζε την Κρώμνη η δημοσιογράφος και συγγραφέας Θωμαΐς Κιζιρίδου, το 2021, σε άρθρο της στο pontosnews.gr. Αυτή η μοναδικότητα της Κρώμνης έχει υμνηθεί στο πέρασμα του χρόνου πολλάκις. «Ε μαύρο Κρώμ’… Σα ρασίας π’ εγεννέθεν κι’ ετράνυνεν, σα χώματας όνταν θάφκεται, τον παράδεισον ντο ν’ εφτάει», έγραψε ο Φίλων Κτενίδης στο έργο του Καμπάνα του Πόντου, αποτυπώνοντας τη λατρεία των Κρωμναίων για τα χώματά τους.

Σ’ αυτά τα χώματα γεννήθηκαν επιστήμονες, έμποροι, άνθρωποι του πνεύματος αλλά κι ο Τοξάνγιαλαντς. 

Για αυτόν τον ιδιαίτερο τύπο, έναν αγωγιάτη που δραστηριοποιούνταν σχεδόν σε όλη την Κρώμνη, έγραψε στην Ποντιακή Εστία ο Ευστάθιος Θ. Ακριτίδης.

≈

Η Κρώμνη δεν είχε αναδείξει μόνο πολλούς επιστήμονας, εμπόρους, τεχνίτας, επαγγελματίας και γενικώτερα πνευματικούς ανθρώπους. Εξ ίσου ίσως με όλους αυτούς, στην φήμη της συνέβαλε πολύ και ένας γνωστός αγωγιάτης που εφημίζετο για τα τερατώδη ψέματα που επινοούσε.

Δίκαια, λοιπόν, τον έλεγαν «Τοξάγιαλαν», που εσήμαινεν ότι από τα εκατόν λόγια του, τα 90 ήσαν ψέματα και τ’ άλλα πλησίαζαν κάπως στην αλήθεια.

Μια μέρα ένας Κρωμναίος πήγε σ’ ένα χωριό κοντά στην Αργυρούπολη, και στο καφενείο, μεταξύ άλλων κάποιος, αφού τον ρώτησε και βεβαιώθηκε ότι είναι Κρωμναίος, του λέει ότι στο χωριό τους έχουν έναν ψεύτη, που κανένας Κρωμναίος δεν μπορούσε να τον φθάση. Ο Κρωμναίος του μίλησε για τον δικόν τους τον Τοξάν-Γιαλαν, τον οποίον κανένας στον κόσμο δεν θα ήταν ικανός να τον φτάση στα ψέματα.

Μεταξύ των θαμώνων ήτο και ο ψεύτης για τον οποίον εγίνετο ο καυγάς. Αυτός το έφερε βαρέως για τους επαίνουν που ελέχθησαν για έναν άλλον και επειδή ήθελε να κρατήση τον «τίτλον» του πλέον ευφάνταστου ψεύτη, υπεσχέθη, στους συγχωριανούς του εκεί στο καφενείον, ότι θα επήγαινε στην Κρώμνην ειδικά για να συναντήση αυτόν τον περίφημον Τοξάν-Γιαλαν και θα τον εκαλούσε σε μονομαχίαν ψευδολογίας.

Πραγματικά ήλθε στην Κρώμνην και πήγε κατ’ ευθείαν στον σπίτι του Τοξάν-Γιαλαν. Κατά σύμπτωσιν, ο ίδιος έλειπε για αγώγι στην Τραπεζούντα και στο σπίτι ευρίσκετο εκείνην την στιγμήν ο γυιός του, ένα αγόρι 10-12 χρονών. Λέει λοιπόν στο παιδί:

– Νέπαι, πού εν’ ο κύρης, ατός ο Τοξάν-Γιαλαντς τιναν λέγνε!…

Ο μικρός τον εκύτταξε καλά-καλά και επειδή, φαίνεται, δεν του άρεσε το υπεροπτικόν ύφος του επισκέπτου, του απαντά:

– Θείο, εσύ ‘κ έμαθες ντο ετσερίεν ουρανόν;… Ιναί… Ιναί! Ουρανόν ετσερίεν και ο πατέρα μ’ έρπαξεν το τρανόν το βέλον και εφόρτωσεν και σ’ άλογον δυο κουβάρια ράμαν και επήεν να ράφτειατον… Επεϊ ώραν εδέβεν απ’ ατότες, εθαρώ ετελείωσεν το ράψιμον, όθεν κι αν εν’ θα έρται. Αν θελτς περ’ μέσον ατον!…

– Γιόκ, ρίζα μ’…, ατσελέν ‘κ εν’, ζατί ντο εθέλνα να μαθάνω έμαθα το!, είπε ο Αργυρουπολίτης και γύρισε στο χωριό του καταστεναχωρεμένος.

– Νέμω!… (είπε στους συγχωριανούς του που τον ρώτησαν στο καφενείο, για το αποτέλεσμα της μονομαχίας για την οποία είχε πάει στην Κρώμνη). Εκείνον ‘κ εύρα τον, άμα κάτ’ εξέρ’ νε εκείν’ που λέγνε «η κάτα ντο γεννά, πεντικόν πιάν’»…

Ε.Θ.Α.

⇒ Πηγή: Ποντιακή Εστία, 1980, τ. 35.
⇒ Σημ.: Έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του πρωτότυπου.
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Οι Πόντιοι της Νυρεμβέργης αρχίζουν τους χορούς

17/09/2025 - 5:31μμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΟΝΤΟΣ

Μαθαίνω ποντιακά: Γνωρίζετε τι είναι το λαχτόριν και γιατί δεν λαλεί;

17/09/2025 - 3:58μμ
ΠΟΝΤΟΣ

«Με την εγάπ’ να πάτε», προτρέπει ο Γεώργιος Μ. Κωνσταντινίδης

17/09/2025 - 11:36πμ
(Φωτ.: facebook / Άγιος Αντώνιος Κιλκίς)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Αντωνίου Κιλκίς «Τα Κρούσια» – Με τον αγιασμό και τους πρώτους χορούς άνοιξε η νέα χορευτική περίοδος

17/09/2025 - 9:07πμ
(Φωτ.: facebook/Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Μαρίνας «Η Ρωμανία»)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Αγιασμός και δραστηριότητες για τη νέα χρονιά από την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Μαρίνας «Η Ρωμανία»

16/09/2025 - 10:57μμ
Τα λάβαρα των σωματείων στο 1ο Πανόραμα Ποντιακών Χορών Δυτικής Αθήνας (φωτ. αρχείου: Facebook / Ανδρέας Παχατουρίδης)
ΠΟΝΤΟΣ

3o Πανόραμα Ποντιακών Χορών Δυτικής Αθήνας

16/09/2025 - 8:30μμ
Φωτογραφία ελληνικής οικογένειας από το Προκόπι Καππαδοκίας. Την έφεραν στην Ελλάδα πρόσφυγες που κατοίκησαν στη Νέα Ιωνία (πηγή: Αδελφότητα Προκοπιέων «Όσιος Ιωάννης ο Ρώσσος»)
ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

Ο ξεριζωμός των Καππαδοκών, ένα από τα λιγότερο γνωστά κεφάλαια της Μικρασιατικής Καταστροφής

16/09/2025 - 7:07μμ
(Φωτ.: facebook.com/panpontianfederation)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Παμποντιακή Ομοσπονδία ΗΠΑ-Καναδά: Απαιτούμε από τη FIBA την τιμωρία του Alperen Şengün για «τη γεμάτη μίσος, ιστορικά αναίσθητη συμπεριφορά του»

16/09/2025 - 2:02μμ
(Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΟΝΤΟΣ

Ποντιακή διάλεκτος και βωμολοχία – Ή, πώς χωρούν τα κάκκαλα σε μια έκρηξη τρυφερότητας

16/09/2025 - 10:11πμ
«Χορεύουμε για τον Ηλία» ο τίτλος της εκδήλωσης που ήταν αφιερωμένη στον Ηλία Ιορδανίδη (φωτ.: Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης)
ΠΟΝΤΟΣ

Για τον Ηλία – Η μνήμη του Ιορδανίδη στην Αργυρούπολη, στο δημαρχείο αλλά και παντού

15/09/2025 - 10:15μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ο Πόντιος παλαιστής Γιώργος Κουγιουμτσίδης, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Κροατίας 2025 (φωτ.: Eurokinissi Sports/ Eurokinissi)

Γιώργος Κουγιουμτσίδης: Όνειρό μου ένα μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες

4 ώρες πριν
Συνεδρίαση υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ) στο Μέγαρο Μαξίμου 
(φωτ.: Γιάννης Παναγόπουλος/ EUROKINISSI)

Belharra: Στη Βουλή το νομοσχέδιο για την αγορά της 4ης φρεγάτας

4 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Γιώργος Ματθαίος)

Champions League: Άσφαιρος με την Πάφο ο Ολυμπιακός

5 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)

ΟΠΕΚΕΠΕ: Παράταση προθεσμίας για τη μεταβίβαση δικαιωμάτων

5 ώρες πριν
Τμήμα της αφίσας της εκδήλωσης

Το «Θέατρο Πόντου» αποχαιρετά το καλοκαίρι με μουσικές και χορούς της πατρίδας

5 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: EUROKINISSI / Γιάννης Παναγόπουλος)

ΓΣΕΕ: 24ωρη πανελλαδική απεργία την 1η Οκτωβρίου

6 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign