pontosnews.gr
Κυριακή, 19/10/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • Videos
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Ο Τοξάνγιαλαντς: Ένας Κρωμναίος… άλλα κόλπα!

Του Ευστάθιου Θ. Ακριτίδη – Αναδημοσίευση από την «Ποντιακή Εστία»

14/03/2024 - 10:05πμ
Τα Λειβαδία της Κρώμνης σε καρτ ποστάλ εποχής (πηγή: Βιβλίο «ΚΡΩΜΝΗ», έκδοση Αδελφότητας Κρωμναίων, 1994)

Τα Λειβαδία της Κρώμνης σε καρτ ποστάλ εποχής (πηγή: Βιβλίο «ΚΡΩΜΝΗ», έκδοση Αδελφότητας Κρωμναίων, 1994)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Τόπο ειδυλλιακό για φτωχούς και πλούσιους, εξιδανικευμένο από μικρούς-μεγάλους αλλά και την ποντιακή μούσα, που καλλιέργησε τα πολιτισμικά γονίδια τα οποία κληρονόμησε και καταξιώθηκε ως γενέθλιος γη της ποντικής τραγωδίας, χαρακτήριζε την Κρώμνη η δημοσιογράφος και συγγραφέας Θωμαΐς Κιζιρίδου, το 2021, σε άρθρο της στο pontosnews.gr. Αυτή η μοναδικότητα της Κρώμνης έχει υμνηθεί στο πέρασμα του χρόνου πολλάκις. «Ε μαύρο Κρώμ’… Σα ρασίας π’ εγεννέθεν κι’ ετράνυνεν, σα χώματας όνταν θάφκεται, τον παράδεισον ντο ν’ εφτάει», έγραψε ο Φίλων Κτενίδης στο έργο του Καμπάνα του Πόντου, αποτυπώνοντας τη λατρεία των Κρωμναίων για τα χώματά τους.

Σ’ αυτά τα χώματα γεννήθηκαν επιστήμονες, έμποροι, άνθρωποι του πνεύματος αλλά κι ο Τοξάνγιαλαντς. 

Για αυτόν τον ιδιαίτερο τύπο, έναν αγωγιάτη που δραστηριοποιούνταν σχεδόν σε όλη την Κρώμνη, έγραψε στην Ποντιακή Εστία ο Ευστάθιος Θ. Ακριτίδης.

≈

Η Κρώμνη δεν είχε αναδείξει μόνο πολλούς επιστήμονας, εμπόρους, τεχνίτας, επαγγελματίας και γενικώτερα πνευματικούς ανθρώπους. Εξ ίσου ίσως με όλους αυτούς, στην φήμη της συνέβαλε πολύ και ένας γνωστός αγωγιάτης που εφημίζετο για τα τερατώδη ψέματα που επινοούσε.

Δίκαια, λοιπόν, τον έλεγαν «Τοξάγιαλαν», που εσήμαινεν ότι από τα εκατόν λόγια του, τα 90 ήσαν ψέματα και τ’ άλλα πλησίαζαν κάπως στην αλήθεια.

Μια μέρα ένας Κρωμναίος πήγε σ’ ένα χωριό κοντά στην Αργυρούπολη, και στο καφενείο, μεταξύ άλλων κάποιος, αφού τον ρώτησε και βεβαιώθηκε ότι είναι Κρωμναίος, του λέει ότι στο χωριό τους έχουν έναν ψεύτη, που κανένας Κρωμναίος δεν μπορούσε να τον φθάση. Ο Κρωμναίος του μίλησε για τον δικόν τους τον Τοξάν-Γιαλαν, τον οποίον κανένας στον κόσμο δεν θα ήταν ικανός να τον φτάση στα ψέματα.

Μεταξύ των θαμώνων ήτο και ο ψεύτης για τον οποίον εγίνετο ο καυγάς. Αυτός το έφερε βαρέως για τους επαίνουν που ελέχθησαν για έναν άλλον και επειδή ήθελε να κρατήση τον «τίτλον» του πλέον ευφάνταστου ψεύτη, υπεσχέθη, στους συγχωριανούς του εκεί στο καφενείον, ότι θα επήγαινε στην Κρώμνην ειδικά για να συναντήση αυτόν τον περίφημον Τοξάν-Γιαλαν και θα τον εκαλούσε σε μονομαχίαν ψευδολογίας.

Πραγματικά ήλθε στην Κρώμνην και πήγε κατ’ ευθείαν στον σπίτι του Τοξάν-Γιαλαν. Κατά σύμπτωσιν, ο ίδιος έλειπε για αγώγι στην Τραπεζούντα και στο σπίτι ευρίσκετο εκείνην την στιγμήν ο γυιός του, ένα αγόρι 10-12 χρονών. Λέει λοιπόν στο παιδί:

– Νέπαι, πού εν’ ο κύρης, ατός ο Τοξάν-Γιαλαντς τιναν λέγνε!…

Ο μικρός τον εκύτταξε καλά-καλά και επειδή, φαίνεται, δεν του άρεσε το υπεροπτικόν ύφος του επισκέπτου, του απαντά:

– Θείο, εσύ ‘κ έμαθες ντο ετσερίεν ουρανόν;… Ιναί… Ιναί! Ουρανόν ετσερίεν και ο πατέρα μ’ έρπαξεν το τρανόν το βέλον και εφόρτωσεν και σ’ άλογον δυο κουβάρια ράμαν και επήεν να ράφτειατον… Επεϊ ώραν εδέβεν απ’ ατότες, εθαρώ ετελείωσεν το ράψιμον, όθεν κι αν εν’ θα έρται. Αν θελτς περ’ μέσον ατον!…

– Γιόκ, ρίζα μ’…, ατσελέν ‘κ εν’, ζατί ντο εθέλνα να μαθάνω έμαθα το!, είπε ο Αργυρουπολίτης και γύρισε στο χωριό του καταστεναχωρεμένος.

– Νέμω!… (είπε στους συγχωριανούς του που τον ρώτησαν στο καφενείο, για το αποτέλεσμα της μονομαχίας για την οποία είχε πάει στην Κρώμνη). Εκείνον ‘κ εύρα τον, άμα κάτ’ εξέρ’ νε εκείν’ που λέγνε «η κάτα ντο γεννά, πεντικόν πιάν’»…

Ε.Θ.Α.

⇒ Πηγή: Ποντιακή Εστία, 1980, τ. 35.
⇒ Σημ.: Έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του πρωτότυπου.
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Άποψη της Ζάβερας σήμερα (πηγή: facebook.com/zaveralii)
ΠΟΝΤΟΣ

Η Ζάβερα στη Ματσούκα του Πόντου που έγινε Dikkaya και οι κάτοικοί της βρήκαν καταφύγιο σε Κοζάνη και Δράμα

19/10/2025 - 12:12πμ
(Φωτ.: facebook.com/sullogospontion.alexandrosypsilandis)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

«Μαθαίνω τη γλώσσα των προγόνων μου» στον Σύλλογο Ποντίων Ηλιούπολης «Αλέξανδρος Υψηλάντης»

18/10/2025 - 10:00μμ
(Πηγή: facebook.com/profile.php?id/Νίκος Ασλανίδης)
ΠΟΝΤΟΣ

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων στηρίζει τον Νίκο Ασλανίδη και στηλιτεύει την πρακτική των Τούρκων

18/10/2025 - 7:29μμ
Ο Κυριάκος Λαμπρόπουλος με τη λύρα του (φωτ.: ΣΠΝ, εικ.: ΧΚ)
ΠΟΝΤΟΣ

ΣΠΝ: Μεγάλη ποντιακή πρωτιά στις πανελλήνιες αποδήμων – Ο Κυριάκος Λαμπρόπουλος συγκέντρωσε βαθμολογία 97,6/100

18/10/2025 - 11:17πμ
Καρέ από το φιλμ «Η μπάντα», του Νίκου Ασλανίδη (πηγή: Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης)
ΠΟΝΤΟΣ

Νίκος Ασλανίδης: Ένας «ιδιαίτερα επικίνδυνος άνθρωπος» που υπηρετεί και καταγράφει την αλήθεια – Οι μάρτυρες σε Κύπρο και Πόντο αρκούν

17/10/2025 - 9:32μμ
Από την εικονογράφηση του Γ. Κωνσταντινίδη
ΠΟΝΤΟΣ

Τι κάνουν η μερμήκα και το περιστέρ’; – Στα αρχαία την απάντηση την έδωσε ο Αίσωπος, στα ποντιακά ο Γ. Κωνσταντινίδης

17/10/2025 - 8:20μμ
(Φωτ. αρχείου: theopinion.gr)
ΠΟΝΤΟΣ

Νίκος Ασλανίδης: Όχι απλώς ανεπιθύμητος, αλλά «επικίνδυνος» για την Τουρκία – Απελάθηκε ο γνωστός Πόντιος δημοσιογράφος

17/10/2025 - 3:53μμ
(Φωτ.: LiveMedia)
ΠΟΝΤΟΣ

Χρήστος Αντωνιάδης: Παρουσιάστηκε η «Μήδεια» στην ποντιακή διάλεκτο – Εικόνες και ήχοι από την εκδήλωση

17/10/2025 - 2:50μμ
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Σύλλογος Ποντίων Ασπροπύργου «Οι Ακρίτες του Πόντου»: Το απόγευμα ο καθιερωμένος αγιασμός για τη νέα σεζόν

17/10/2025 - 11:15πμ
Από παλαιότερο Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών (φωτ.: Φίλιππος Φασούλας)
ΠΟΝΤΟΣ

19ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών της ΠΟΕ: Τι θα δούμε από τους πρωταγωνιστές του κορυφαίου πολιτιστικού θεσμού

17/10/2025 - 9:41πμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Άποψη της Ζάβερας σήμερα (πηγή: facebook.com/zaveralii)

Η Ζάβερα στη Ματσούκα του Πόντου που έγινε Dikkaya και οι κάτοικοί της βρήκαν καταφύγιο σε Κοζάνη και Δράμα

2 ώρες πριν
(Φωτ.: Ανδρέας Αλεξόπουλος / EUROKINISSI)

Ο ΠΑΟΚ επιβλήθηκε του Προμηθέα με 75-73, μέσα στην Πάτρα

3 ώρες πριν
(Φωτ.: Cyprus Times)

Κύπρος: 45χρονος συνελήφθη για την υπόθεση δολοφονίας του Σταύρου Δημοσθένους στη Λεμεσό

3 ώρες πριν
Φάση από πανηγυρισμούς στο παιχνίδι Παναιτωλικός-ΟΦΗ στο πλαίσιο της Super League (φωτ.:  Γιώργος Δερβίσης/ EUROKINISSI)

Με τεσσάρα καθάρισε ο Παναιτωλικός τον ΟΦΗ – Το παιχνίδι έληξε 4-2

4 ώρες πριν
(Φωτ.: facebook.com/sullogospontion.alexandrosypsilandis)

«Μαθαίνω τη γλώσσα των προγόνων μου» στον Σύλλογο Ποντίων Ηλιούπολης «Αλέξανδρος Υψηλάντης»

4 ώρες πριν
Φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια βρίσκονται στο πέρασμα της Ράφα, ανάμεσα σε Αίγυπτο και Λωρίδα της Γάζας (φωτ.: EPA/STRINGER)

Μπενιαμίν Νετανιάχου: Το πέρασμα της Ράφα θα παραμείνει κλειστό μέχρι νεωτέρας

5 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • VIDEOS
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign