Την Κυριακή 19 Νοεμβρίου η Αδελφότης Τριπολιτών του Πόντου και περιχώρων «Αρχιστράτηγος Μιχαήλ» τέλεσε στο Κοιμητήριο Καλλιθέας πάνδημο μνημόσυνο για τη μνήμη των σφαγιασθέντων και στην εξορία αποθανόντων χιλιάδων συμπατριωτών τους.
Στις 16 Νοεμβρίου 1916 ξεκίνησε ο εκτοπισμός του ελληνικού πληθυσμού της Τρίπολης του Πόντου προς την ενδοχώρα της Μικράς Ασίας.
Όπως τόνισε η κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης Ολυμπία Αντωνιάδου (γενική γραμματέας της Αδελφότητας Τριπολιτών): «Πέρασαν 107 χρόνια από την περίοδο της καταστροφής, της Γενοκτονίας, του ξεριζωμού και της προσφυγιάς. […] Σε λίγες ώρες έχασαν την πατρίδα τους, και όσοι πρόλαβαν πούλησαν τα υπάρχοντά τους σε εξευτελιστική τιμή για να ξεριζωθούν. Τους είπαν ότι θα φύγουν από την Τρίπολη και θα τους πάνε κάπου καλύτερα. Δυστυχώς, είχαν υποστεί κακουχίες και τους μετέφεραν σε χώρους όπου χωρούσαν μέχρι 30 άτομα και έβαζαν από 100, για να αρρωστήσουν και να πεθάνουν».
Απόγονος και η ίδια των άτυχων εκτοπισμένων Τριπολιτών, η Ολυμπία Αντωνιάδου μίλησε στους παρευρισκόμενους με συγκίνηση και δάκρυα στα μάτια. «Ο Πόντος είναι χώρος πόνου αλλά και του πνεύματος. […] Ήταν μια γενιά πληγωμένη μεν, αλλά ένδοξη και δοξασμένη. Είχαν ένα γενναιόδωρο χαμόγελο και μας μεγάλωσαν με αξίες, αξιοπρέπεια, αγάπη, καλοσύνη. Η ζωή είναι το πολυτιμότερο δώρο, και οι άνθρωποι είναι αυτοί που κάνουν τη διαφορά. Μας έδωσαν τις ευχές τους και τις συμβουλές τους να αγωνιζόμαστε για τη ρίζα μας, τη φύτρα μας, όπως έλεγαν, και τον πολιτισμό μας. Να έχουμε όραμα, αποφασιστικότητα, ευγένεια, υπομονή. Όλα μπορείς να αποφύγεις εκτός από τη συνείδησή σου. Να είστε κυνηγοί της Αγάπης, της προσφοράς, της αλληλεγγύης. Αν έχετε το “θέλειν”, έχετε και το “δύνασθαι”.
»Η καλοσύνη δεν κουράζει, ξεκουράζει. Θυμάμαι τα γλυκά τους τα λόγια “Δεν έχω αστέρια να σου δώσω ούτε φτερά να πας ψηλά, μόνο δυο χέρια να σε κρατήσω και μια καρδιά που σ’ αγαπά”.
»Το μέλλον δεν χτίζεται από φόβο αλλά από την ελπίδα και την προσπάθεια. Οι ψυχές τους είναι φάρος στη ζωή μας. Πρέπει να υπάρχει ανθρωπιά, καλοσύνη, αρχοντιά, μεγαλοψυχία για να πορεύεται σωστά ο άνθρωπος. Χάσανε όλα τα υπάρχοντα τους, τα λεφτά τους, αλλά παίξανε στο καλύτερο χρηματιστήριο της ζωής, την αγάπη, τη φιλία και την προσφορά. Όλοι γεννιούνται για να δοθούν και να μοιραστούν κοινό πόνο, κοινή ρίζα και κοινή ευαισθησία.
»Σε εμάς, την τρίτη γενιά, απέμεινε το χρέος της διεκδίκησης του δικαιώματος στη μνήμη. Είναι υποχρέωση, είναι σταυρός, είναι προνόμιο – όπως και ευθύνη και τιμή. Σε αυτό το μνημείο που στεκόμαστε είναι οι δάφνες ηρώων, οι ψυχές των προγόνων μας που σφαγιασθήκανε, πεθάνανε και δεν ενταφιαστήκανε. Εμείς δεν πρέπει να ενταφιάσουμε την αξιοπρέπειά μας. Η γιαγιά μου έλεγε “Η καρδία μ’ σον Πόντον, η ψυ’ μ’ σην Ελλάδα, ο Νους ιμ’ σ’ όλον τον κόσμο”. Όσα χρόνια και να πέρασαν, οι μνήμες δεν πρέπει να ξεριζωθούν», είπε η γενική γραμματέας της Αδελφότητας Τριπολιτών.
Στις 19 Νοεμβρίου, μπροστά στο κενοτάφιο που δημιουργήθηκε το 1968 στο Κοιμητήριο της Καλλιθέας προς τιμήν των 10.000 Ελλήνων της Τρίπολης που είτε σφαγιάστηκαν είτε ξεψύχησαν στην εξορία, συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο δήμαρχος Καλλιθέας Δημήτρης Κάρναβος, ο νεοεκλεγμένος δήμαρχος Κώστας Ασκούνης, ιερέας, δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι κοινωνικών οργανώσεων και απόγονοι των κατοίκων της Τρίπολης του Πόντου δίπλα στον πρόεδρο της Αδελφότητας Τριπολιτών Κωνσταντίνο Λαγγίδη.
Στεφάνια κατέθεσαν ο Σύλλογος «Αργοναύται-Κομνηνοί», η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, ο Καλλιτεχνικός Οργανισμός Ποντίων Αθηνών (ΚΟΠΑ), ο Σύλλογος Κρητών και ο Δήμος Καλλιθέας.
Ρεπορτάζ: Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός.
