Από την Πέραμο Κυζίκου στη Νέα Πέραμο Αττικής: Τρεις στήλες, μια ιστορία προσφυγιάς Μικρασιατών

Με τον όγκο του δεσπόζει στην Πλατεία Μικρασιατών της Νέας Περάμου, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός σκηνικού μνήμης, 100 χρόνια μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης η οποία έβαλε τίτλους τέλους στην παρουσία των Ελλήνων στη γη της Μικρασίας και του Πόντου. Την περασμένη Κυριακή ο Δήμος Μεγαρέων έκανε τα αποκαλυπτήρια του γλυπτού που είναι δημιούργημα του Γιώργου Κικώτη, αφιερωμένο στους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Την αρχιτεκτονική μελέτη υπογράφουν η Ροδοπή Τσουμπανά και ο Δημήτρης Παπανίκος.

Το Μνημείο Μικρασιατών Προσφύγων αποτελείται από ένα ενιαίο σύνολο τριών μαρμάρινων στοιχείων.

Όπως αναφέρει η Ροδοπή Τσουμπανά, «οι δύο κυματοειδείς μαρμάρινες στήλες παραπέμπουν σε έναν ενιαίο και αδιάσπαστο όγκο ο οποίος κόπηκε στα δύο, ο ένας εκ των δύο αντιστράφηκε, συμβολίζοντας έτσι το βίαιο τρόπο με τον οποίο εκδιώχθηκαν οι πρόσφυγες από τη γενέθλια γη και διαρρήχτηκαν οι προγονικοί τους δεσμοί. Ταυτόχρονα συμβολίζουν τις δύο πατρίδες, την Πέραμο της Κυζίκου και την Νέα Πέραμο Αττικής, αυτές που η θάλασσα ενώνει και η θάλασσα χωρίζει, αναφορά που επιτυγχάνει η κυματοειδής απόληξη και των δύο. Τις στήλες κοσμούν στην κορυφή τους, την ανατολική η παλιά σφραγίδα της Περάμου Κυζίκου από το 1876, και τη δυτική ο λογότυπος της Δημοτικής Κοινότητας της Νέας Περάμου από το 1824».

Πάνω στο μάρμαρο των δύο στηλών, και στις δύο πλευρές, έχουν χαραχτεί τα ονόματα των οικογενειών που δημιούργησαν τη νέα πόλη. Στην τρίτη στήλη είναι χαραγμένο τμήμα του χάρτη της Ελλάδας και της Μικράς Ασίας· διακρίνεται με χαρακτηριστικό τρόπο η νοητή διαδρομή που ακολούθησαν οι πρόσφυγες από την Πέραμο Κυζίκου μέχρι τη Νέα Πέραμο Αττικής. Στην άλλη πλευρά υπάρχει εγχάρακτη η εικόνα της πόλης της παλιάς Περάμου όπως αυτή αποτυπώνεται στο εξώφυλλο του βιβλίου Γεωργίου Αυγερινού Σγουρίδη Η Πέραμος της Κυζίκου.

Η αρχιτέκτονας Ροδοπή Τσουμπανά  σημειώνει ότι πρόκειται για μια διαδραστική σύνθεση. Και εξηγεί: «Οι μαρμάρινες στήλες τοποθετούνται πάνω σε μια ευρύτερη βάση η οποία περιτριγυρίζεται από ελεύθερο χώρο (μικρή πλατεία) που αφήνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να το περιηγηθεί περιμετρικά, να το επεξεργαστεί και να αντιληφθεί τα μηνύματα που φέρει. Πρωταρχικός σκοπός ήταν η προσβασιμότητα του χώρου από όλους, ακόμη και από άτομα με αναπηρίες».