Η σειρά ιστορικών ντοκιμαντέρ Σε μια νέα πατρίδα –μια μοναδική παραγωγή που καταγράφει για πρώτη φορά τη ζωή των προσφύγων στους τόπους εγκατάστασής τους, μετά τον βίαιο εκπατρισμό τους από τις περιοχές της Μικράς Ασίας–, συνεχίζει να προβάλλεται κάθε Παρασκευή στις 19:00, από τη συχνότητα της ΕΡΤ3.
Το 10ο κατά σειρά επεισόδιο, που θα προβληθεί αυτή την Παρασκευή, είναι αφιερωμένο στις πόλεις Βέροια, Νάουσα, Γιαννιτσά και Κατερίνη, και έχει τίτλο «Από τη δίνη του αυτοπροσδιορισμού στη δυναμική της ενεργητικής παρουσίας».
Η ευρύτερη περιοχή της Ημαθίας υπήρξε τόπος υποδοχής και εγκατάστασης προσφύγων σε μεγάλη γεωγραφική έκταση – τόσο εντός των μεγάλων πόλεων, όπως η Βέροια και η Νάουσα, όσο και στα χωριά. Στο επεισόδιο γίνεται εκτενής αναφορά στα πολιτικοοικονομικά, πολιτιστικά και πληθυσμιακά χαρακτηριστικά της περιοχής, στην προσφυγική ανθρωπογεωγραφία, καθώς και στις συνθήκες εγκατάστασης και διαβίωσης τα πρώτα χρόνια.
Ειδική αναφορά γίνεται στην περίπτωση της προσφυγικής εγκατάστασης στο Ροδοχώρι.
Κάτι ενδεικτικό στην περιοχή, είναι η δημιουργία από τους πρόσφυγες σημαντικών μνημονικών τόπων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επανίδρυση στην Καστανιά της Βέροιας του ιστορικού μοναστηριού της Παναγίας Σουμελά και αντίστοιχα στο Ροδοχώρι της Νάουσας τους Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα. Σημαντική είναι και η συλλογή σπάνιων βιβλίων που αποθησαυρίζεται στη συλλογή της Ευξείνου Λέσχη Ποντίων Νάουσας.
Η σκληρή εργασία των προσφύγων μετάλλαξε όλη αυτή την περιοχή δημιουργώντας μια τεράστια καλλιεργήσιμη έκταση στην οποία παράγονται ετησίως χιλιάδες τόνοι αγροτικών προϊόντων. Παράλληλα θα αναδειχθεί ο κειμηλιακός πλούτος των προσφύγων καθώς και η κουζίνα των προσφύγων με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Στη συνέχεια περιγράφεται η προσφυγική εγκατάσταση στην Πέλλα, την Αριδαία, την Έδεσσα και τα Γιαννιτσά. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι η προσφυγική εγκατάσταση διευκολύνθηκε από την αποξήρανση της λίμνης των Γιαννιτσών, μεταξύ των ετών 1927-1937.
Στο β’ μέρος του επεισοδίου παρουσιάζεται η άφιξη και εγκατάσταση των προσφύγων στην ευρύτερη περιοχή της Πιερίας, και ειδικά στην πόλη της Κατερίνης.
Μια ιδιαιτερότητα της προσφυγικής εγκατάστασης στην Κατερίνη αποτελεί η εγκατάσταση προσφύγων από τη Μικρά Ασία –και κυρίως από τον Πόντο– στον νεοϊδρυόμενο συνοικισμό των Ευαγγελικών.
Η μικροϊστορία της προσωπικής διαδρομής του ορφανού Εφραίμ Αρζόγλου που εγκαταστάθηκε στην Κατερίνη είναι η αφορμή για να παρακολουθήσουμε την πορεία και τις δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν οι πρόσφυγες με την άφιξή τους στην Ελλάδα, αλλά και την προσωπική τους αναμέτρηση με το διαγενεακό τραύμα της γενοκτονίας και της προσφυγιάς.
