Η διεθνούς φήμης Ελληνίδα φωτογράφος Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη –γνωστή ως Nelly’s από την αγγλική υπογραφή της– γεννήθηκε στο Αϊδίνι (23 Νοεμβρίου 1899). Έλαβε την πρώτη της μόρφωση στη Σμύρνη, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά της μετά την καταστροφή του Αϊδινίου. Παρόλο που μετέβη στη Δρέσδη με τον αδελφό της για να σπουδάσει ζωγραφική, εντέλει την κέρδισε η φωτογραφία, στην οποία στράφηκε με δασκάλους τον διάσημο πορτρετίστα Ούγκο Έρφουρτ και τον Φραντς Φίλντερ.
Μετά την εγκατάσταση της οικογένειας στην Αθήνα, το 1924, η Έλλη φτιάχνει το πρώτο της εργαστήριο επί της οδού Ερμού και ασχολείται με τη φωτογράφιση πορτρέτων και θεματικών ενοτήτων, κατ’ ιδίαν ή επί παραγγελία του υπουργείου Πολιτισμού.
Πρόσφυγας, ουσιαστικά, η Ελληνίδα φωτογράφος απαθανάτισε με ζωντάνια πορτρέτα προσφύγων αλλά και σημαντικών προσώπων της εποχής, όπως ο Κωστής Παλαμάς και ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ιδιαίτερη θέση στο έργο της κατέχουν οι γυμνές ή ημίγυμνες φωτογραφίσεις της Μόνα Πάεβα –πρώτης μπαλαρίνας της Opéra Comique– στην Ακρόπολη, οι οποίες προκάλεσαν σκάνδαλο στην κοινωνία του Μεσοπολέμου όταν δημοσιεύθηκαν το 1929 στο γαλλικό περιοδικό Illustration.
Στη σειρά «Παραλληλισμοί» επιχειρεί να συγκρίνει προσωπογραφικά βοσκούς και χωριατοπούλες με κούρους και κόρες για να αποδείξει τη φυλετική συνέχεια των Ελλήνων. Όταν το υπουργείο Τύπου και Τουρισμού της δικτατορίας Μεταξά της αναθέτει το 1939 να διακοσμήσει με τις φωτογραφίες της το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Νέας Υόρκης, η Σεραϊδάρη επιλέγει και χρησιμοποιεί αυτές ακριβώς τις φωτογραφίες κάνοντας ένα γιγαντιαίο κολάζ.
Παρόλο που αρκετοί κριτικοί θεώρησαν τους παραλληλισμούς της αφελείς και αρκετοί τους συνέδεσαν με τη ναζιστική ιδεολογία της εποχής (το Γ΄ Ράιχ και ο «Τρίτος Ελληνικός Πολιτισμός» του Μεταξά), η ίδια η Nelly’s ήταν εξαιρετικά περήφανη γι’ αυτούς, και μάλιστα επιθυμούσε να τους εκδώσει σε αυτόνομο λεύκωμα.
Στο εξωτερικό
Φωτογράφισε τις Δελφικές Γιορτές του Σικελιανού και της γυναίκας του Εύας Πάλμερ το 1927 και κατ’ αποκλειστικότητα το 1930, ενώ το 1936 μετέβη στο Βερολίνο για να φωτογραφίσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου την βρήκε στις ΗΠΑ, όπου έμεινε αναγκαστικά σχεδόν 27 χρόνια – από το 1939 μέχρι το 1966.
«Η πόλη της Νέας Υόρκης έδωσε στη Nelly’s» κατά την Κατερίνα Κοσκινά «και τη δυνατότητα να καταγράψει σημαντικές στιγμές από την οικοδόμησή της και να αποτυπώσει στιγμιότυπα από την κίνηση των δρόμων και των πλατειών της. Έτσι, με δύο σημαντικότατες φωτογραφικές σειρές, το “Easter Parade” και τους “Δρόμους”, κατέπληξε τον νέο δάσκαλό της και απέδειξε ότι εκτός από το να εκτελεί παραγγελίες είναι σε θέση να δώσει μια νέα δυνατότητα ανάγνωσης της αρχιτεκτονικής».
Επιστροφή στην Ελλάδα και θάνατος
Το 1966, επιστρέφοντας στην Ελλάδα, έμεινε με τον σύζυγό της Άγγελο Σεραϊδάρη στη Νέα Σμύρνη διαμορφώνοντας το διαμέρισμά της σε φωτογραφικό μουσείο. Το 1989 δημοσίευσε την αυτοβιογραφία της. Δώρισε το μεγαλύτερο κομμάτι του έργου της στο Μουσείο Μπενάκη. Έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα, με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ εξέδωσε πολλά λευκώματα με φωτογραφίες της και παρουσίασε τα έργο της σε πολλές εκθέσεις.
H Έλλη Σεραϊδάρη πέθανε στη Νέα Σμύρνη Αττικής, στις 17 Αυγούστου του 1998.
Πηγές: wikipedia.org • artopos.org / Κατερίνα Κοσκινά.
