Καθαρή εικόνα δεν υπάρχει ακόμη από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Άγκυρα. Από τις δηλώσεις των δύο ηγετών δεν βγαίνει τίποτε ουσιαστικό. Η διαρροή «διπλωματικών κύκλων» εστιάζει στην επανεκκίνηση της διαδικασίας της «θετικής ατζέντας». Ως θετική ατζέντα νοείται η επανέναρξη συνομιλιών για ζητήματα χαμηλής πολιτικής. Σε ό,τι αφορά την υψηλή πολιτική, οι συνομιλίες εστιάζονται στη συνάντηση των υπουργών Άμυνας και των γενικών γραμματέων των ΥΠΕΞ των δύο χωρών.
Τίποτε σοβαρό δεν θα προκύψει. Η Τουρκία δεν θα κάνει σε τίποτε πίσω από την πολιτική που διαμόρφωσε. Γιατί να την εγκαταλείψει;
Ο Αλέξης Τσίπρας επέμεινε στην προσέγγιση των ζητημάτων που χωρίζουν τις δύο χώρες στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Η Τουρκία δεν πρόκειται να δεχθεί ποτέ αυτήν την αρχή.
Τότε γιατί πήγε ο Τσίπρας στην Τουρκία; Αν εξαιρέσουμε τους εσωτερικούς (στην Ελλάδα) πολιτικούς λόγους –που δεν μπορώ να καταλάβω τι όφελος θα του προσέδιδε μια επίσκεψη–, υπάρχουν τα εξής δεδομένα:
- Ούτε οι ΗΠΑ ούτε η ΕΕ έχουν κάποια επιρροή στον Ερντογάν αυτήν την περίοδο ώστε να επηρεάσουν τις αποφάσεις του και να βελτιώσουν, έστω, το κλίμα μεταξύ των δύο χωρών.
- Η Ελλάδα δεν έχει την στρατιωτική ισχύ να περιορίσει τις φιλοδοξίες του. Μόνο αποτρεπτική δύναμη προβάλλει η Αθήνα. Ο Ερντογάν δεν περνά, προς το παρόν, την κόκκινη γραμμή.
- Άρα τι μπορεί να ισχύει; Δύο πράγματα:
Πρώτον, την προηγούμενη εβδομάδα Τούρκος αρθρογράφος έγραψε πως η τουρκική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα του ΔΝΤ. Και πως ως προϋπόθεση για να παρέμβει το Ταμείο έχει τεθεί και η βελτίωση της σχέσης με την Ελλάδα. Θα δούμε αν αυτό ισχύει με την αλλαγή του κλίματος αντιπαράθεσης, ή ακόμη και με τις εξελίξεις στη Συρία. Δεν μπορεί να ζητάς την υποστήριξη του Ταμείου και να διεξάγεις πόλεμο.
Δεύτερον, το δέλεαρ της συμμετοχής στους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου. Η κυπριακή ηγεσία δεν απέκλεισε τη συμμετοχή της Τουρκίας στην εξόρυξη υδρογονανθράκων της περιοχής, με την προϋπόθεση ότι θα συμβάλει η Άγκυρα στην επίλυση του Κυπριακού.
Ο Ερντογάν στις δηλώσεις του ήταν πολύ προσεκτικός για το Κυπριακό. Μίλησε μόνο για πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, στο πλαίσιο λύσης, και έμεινε εκεί. Την πολιτική ισότητα η ελληνοκυπριακή πλευρά την έχει αποδεχθεί ήδη.
Άρα, υπό το φως των νέων οικονομικών και πολιτικών δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή, ο Ερντογάν δεν εγκαταλείπει μεν τις θέσεις του, τις προσαρμόζει, όμως, σε ορισμένα νέα δεδομένα. Οι βασικές τουρκικές θέσεις, όμως, θα παραμείνουν ίδιες. Η Τουρκία μόνο με ήττα σε πόλεμο θα αλλάξει στρατηγικές της επιδιώξεις. Και αυτό, φυσικά, δεν πρόκειται να συμβεί.
Δικαιολογούν όλα αυτά επίσκεψη πρωθυπουργού στην Τουρκία; Δεν χάσαμε τίποτε, αλλά δεν φαίνεται και να κερδήθηκε τίποτε ουσιαστικό. Καλό είναι ο συμβολισμός επισκέψεων υψηλού επιπέδου να διατηρηθεί και να έχει τη σημασία και το νόημα που είχε στο παρελθόν. Να σηματοδοτεί, δηλαδή, κάτι σημαντικό.
Θα δούμε τι θα αφήσει να διαρρεύσει και η απέναντι πλευρά (η Τουρκία) τις επόμενες ώρες ή ημέρες.
