9 Νοεμβρίου: Η μοιραία ημερομηνία στην ιστορία της Γερμανίας

Από την πτώση της Αυτοκρατορίας μέχρι την πτώση του Τείχους, η 9η Νοεμβρίου είναι μια μοιραία μέρα στην Ιστορία της Γερμανίας τον 20ό αιώνα, με γεγονότα όπως η Νύχτα των Κρυστάλλων και η παραίτηση του Κάιζερ που είχε ως αποτέλεσμα το τέλος της Αυτοκρατορίας.

1918: Ο τελευταίος αυτοκράτορας
Τον Νοέμβριο του 1918 επαναστατική ατμόσφαιρα κυριαρχεί στη Γερμανία, που βρίσκεται κοντά στην ήττα της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και λιγότερο από μισό αιώνα μετά τη γερμανική ενοποίηση. Στην εξουσία από το 1888, ο αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β΄ βρίσκεται αντιμέτωπος με την εξέγερση του Ναυτικού και τη σύσταση εργατικών συμβουλίων σε ολόκληρη τη χώρα. Παραιτείται στις 9 Νοεμβρίου.

«Ζήτω η Γερμανική Δημοκρατία!»: Την ίδια εκείνη μέρα, ο σοσιαλδημοκράτης Φίλιπ Σάιντεμαν ανακοινώνει από τον εξώστη του Ράιχσταγκ (Κοινοβούλιο) στο Βερολίνο τη γέννηση αυτού που θα εξελισσόταν στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Δύο μέρες αργότερα, η Γερμανία υπογράφει την ανακωχή με την οποία τερματίζεται ο Μεγάλος Πόλεμος, που άφησε πίσω του 10 εκατομμύρια νεκρούς.

Οι όροι της ειρήνης που ακολουθεί κρίνονται τόσο ταπεινωτικοί για τους Γερμανούς που οι ιστορικοί εντοπίζουν σε αυτούς τους σπόρους του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

1923: Το πραξικόπημα της Μπιραρίας
Στις 9 Νοεμβρίου 1923 ο Αδόλφος Χίτλερ (επικεφαλής τότε του ασήμαντου Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος των Γερμανών Εργατών) και οι παρατρεχάμενοί του, ανάμεσά τους οι Χάινριχ Χίμλερ, Χέρμαν Γκέρινγκ και Ρούντολφ Ες, επιχειρούν να καταλάβουν με πραξικόπημα την εξουσία στην πολυσύχναστη μπιραρία Bürgerbräukeller του Μονάχου.

Ο Χίτλερ ανεβαίνει σε μια καρέκλα και πυροβολεί το ταβάνι πριν κηρύξει το τέλος «της κυβέρνησης των εγκληματιών του Νοεμβρίου», όρος που χρησιμοποιείται από τους επικριτές της Ανακωχής του 1918. Όμως αστυνομία και στρατός εξουδετερώνουν εν τη γενέσει της αυτήν την απόπειρα πραξικοπήματος.

Ο Χίτλερ συλλαμβάνεται, η απόπειρά του είναι φιάσκο, αλλά χρησιμεύει ως ιδρυτικός μύθος του μελλοντικού Γ΄ Ράιχ. Ο Χίτλερ εκμεταλλεύεται τη δίκη του για να γίνει γνωστός και να σκορπίσει το αντιεβραϊκό μίσος στη χώρα του και πέρα από αυτήν.

Καταδικάζεται σε φυλάκιση πέντε ετών, αλλά δεν έμεινε στην φυλακή παρά 9 μήνες κατά τη διάρκεια των οποίων συνέγραψε το «Mein Kampf».

1938: Η Νύχτα των Κρυστάλλων
Στις 9 Νοεμβρίου 1938, τα πογκρόμ κατά των Εβραίων που πήραν το όνομα «Νύχτα των Κρυστάλλων» επεκτείνονται σε ολόκληρη την Γερμανία. Παρουσιάστηκαν ως αυθόρμητη αντίδραση στο φόνο ενός μέλους του προσωπικού της γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι από έναν Πολωνό εβραίο, οι αντισημιτικές αυτές βιαιότητες ωστόσο είναι στην πραγματικότητα καθοδηγούμενες από την κορυφή του γερμανικού κράτους, ακριβώς 15 χρόνια μετά την αποτυχημένη απόπειρα του Πραξικοπήματος της Μπιραρίας.

Μέλη των SA, των SS και της χιτλερικής νεολαίας καταστρέφουν σε ολόκληρη την γερμανική επικράτεια εβραϊκούς τόπους λατρείας και τις βιτρίνες καταστημάτων που ανήκουν σε εβραίους.

Τουλάχιστον 90 εβραίοι σκοτώνονται και 30.000 στέλνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, τα γεγονότα αυτά είναι η έναρξη της εκστρατείας εξόντωσης των εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς.

Πλήθος Γερμανοί μνημονεύουν αυτήν τη Νύχτα καταθέτοντας λουλούδια και γυαλίζοντας τα Stolpersteine, τις χιλιάδες ορειχάλκινες αναθηματικές πλάκες που έχουν τοποθετηθεί σε πεζοδρόμια και πλατείες με τα ονόματα και τις διευθύνσεις των θυμάτων. Το 2017 δεκαέξι από τις πλάκες αυτές εκλάπησαν, γεγονός που τροφοδότησε φόβους για να αναβίωση του αντισημιτισμού.

1989: Πέφτει το Τείχος του Βερολίνου
Στις 9 Νοεμβρίου 1989, σχεδόν από ατύχημα, πέφτει το Τείχος που ανεγέρθηκε το 1961 και έγινε το σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στη Δύση και τη Σοβιετική Ένωση. Εκείνη την ημέρα, ένα μέλος του Πολιτμπιρό του Κομμουνιστικού Κόμματος της Aνατολικής Γερμανίας, ο Γκίντερ Σαμπόφσκι, αιφνιδιάζεται κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου όταν αναφέρεται στα νέα δικαιώματα κυκλοφορίας των Ανατολικογερμανών πολιτών. «Απ’ όσο γνωρίζω, άμεσα» απαντά, όταν ένας δημοσιογράφος τον ρωτά πότε θα τεθούν σε ισχύ τα νέα αυτά δικαιώματα κυκλοφορίας των πολιτών.

Η απάντησή του πέφτει σαν βόμβα. Χιλιάδες κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου συρρέουν προς τα φυλάκια, οι φρουροί –αιφνιδιασμένοι και άναυδοι– σηκώνουν τελικά τις μπάρες.

Η πτώση του Τείχους έγινε χωρίς να χυθεί σταγόνα αίμα.

Τα τραγικά γεγονότα που είχαν προηγηθεί απέτρεψαν τις Αρχές να κηρύξουν την 9η Νοεμβρίου εθνική εορτή. Προτιμήθηκε η 3η Οκτωβρίου, η ημέρα της επανένωσης της Γερμανίας (1990).

• Πηγή: AFP / ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΕΚ.