Σαν σήμερα, το 1922, Πόντιοι αντάρτες εξοντώνουν τον στενό συνεργάτη του Κεμάλ, Τζεμάλ Τζεβήτ

Στις 23 Φεβρουαρίου 1922, με μια ηρωική καταδρομική επιχείρηση, ομάδα ανταρτών του Πόντου εξοντώνει έναν από τους στυγερότερους σφαγείς του ποντιακού ελληνισμού, τον Τζεμάλ Τζεβήτ, ο οποίος ήταν προσωπική επιλογή του σφαγέα Μουσταφά Κεμάλ για την κατάπνιξη της ποντιακής αντιστάσεως.

Η καταδρομική επιχείρηση, που ήλθε εις πέρας χάρις στην μέχρι θανάτου τόλμη εννέα ριψοκίνδυνων μαχητών, οργανώθηκε και αποφασίστηκε γνωρίζοντας ότι οι πιθανότητες επιβίωσης και επιτυχίας ήταν ελάχιστες.

Ανάμεσα στους καταδρομείς που επιλέχθηκαν, υπήρχαν εξαιρετικά έμπειροι αντάρτες οι οποίοι είχαν διακριθεί σε προηγούμενες επιχειρήσεις, όπως ο Σάββας Κερεμίδης, ο Σταύρος Γιαλίδης και ο Σωκράτης Καλαϊτζόγλου.

Η αιφνιδιαστική επίθεση έγινε νύκτα σε στρατόπεδο των Τούρκων, και οι ήρωές μας εκμεταλλεύθηκαν την αφύλακτη πλευρά του στρατοπέδου, η οποία ήταν ένας κατακόρυφος βράχος, ύψους 150 μέτρων περίπου. Αφού ολοκλήρωσαν προσεκτικά την διάρκειας δύο ωρών καταρρίχηση με σχοινιά, διείσδυσαν καλυμμένοι από βαθύ σκοτάδι στο στρατόπεδο (αποτελούμενο από 600 Τούρκους), χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.

Με το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, εισήλθαν στις σκηνές του Τζεμάλ Τζεβήτ και των υπασπιστών του, τους ακινητοποίησαν, και τότε ο Πόντιος μαχητής Καράφιλος φώναξε στους στρατιώτες του στρατοπέδου να παραδοθούν, αλλιώς θα εκτελούσαν τον αρχηγό τους. Στην σκηνή του Τζεβήτ κρατείτο ο ίδιος, ο υπαρχηγός του Χουσεΐν Τοπούζογλου, ταξίαρχος του τακτικού τουρκικού στρατού, και 17 επιπλέον αξιωματικοί. Επιβλήθηκαν με αυτό τον τρόπο στους υπεράριθμους Τούρκους, έως ότου έφτασε δεύτερη δύναμη, αποτελούμενη από 80 Πόντιους αντάρτες υπό τον Γεώργιο Καραμιχαηλίδη και πέντε επιπλέον καπετάνιους.

Επιτόπου αποφασίστηκε η εκτέλεση του Τζεβήτ και του επιτελείου του, μετά από ολιγόλεπτη διαδικασία απαγγελίας της κατηγορίας «εκ προθέσεως γενοκτονίας εις βάρος των Ελλήνων του Πόντου».

Εκκλήσεις ελέους και απονομής χάριτος από τους καταδικασθέντες, δεν έγιναν δεκτές. Αντί απαντήσεως, ο καπετάνιος Γεώργιος Καραμιχαηλίδης τους οδήγησε σε παρακείμενη τοποθεσία, όπου τους έδειξε τα κατακρεουργημένα πτώματα Ελλήνων αμάχων, τους οποίους τα σκυλιά είχαν θανατώσει την προηγούμενη ημέρα. Με τη φράση: «ιδού τα αποδεικτικά των έργων σας», οι εγκληματίες Τζεμάλ Τζεβήτ, 18 αξιωματικοί και 180 περίπου τσέτες εκτελέστηκαν. Η ζωή χαρίστηκε στους υπόλοιπους περίπου 500 Τούρκους στρατιώτες.

Μετά την εκτέλεση του Τζεβήτ οι αντάρτες επέστρεψαν στο Τοπ Τσαμ, όπου ο πρωτοκαπετάνιος Αναστάσιος Παπαδόπουλος (Κοτζά Αναστάς), εκφώνησε λόγο, απόσπασμα του οποίου ακολουθεί:

Σήμερα πανηγυρίζουν οι αδικοχαμένες ψυχές των αθώων αμάχων μας. Εκτελέσαμε έναν κορυφαίο Τούρκο στρατηγό, ισάξιο του Κεμάλ, που ήταν ταυτόχρονα και συνειδητός εγκληματίας. Συγχαρητήρια σε όλους σας για την εξόντωση αυτού του αιμοσταγούς τέρατος. Ο Θεός των Ελλήνων είναι μαζί μας. Δεν μας ξέχασε…

Ο Τζεμάλ Τζεβήτ ήταν προσωπική επιλογή του Μουσταφά Κεμάλ, και στάλθηκε στο Τοπ Τσαμ με τη βεβαιότητα ότι θα κατέπνιγε την ποντιακή αντίσταση. Κατά τη διάρκεια της καταδρομικής επιχειρήσεως απελευθερώθηκαν 65 νεαρές Ελληνίδες που είχαν απαχθεί από τους Τούρκους νωρίτερα.

• Απόσπασμα από το Σταύρος Γ. Καρκαλέτσης, Το ποντιακό αντάρτικο και η Γενοκτονία, ηρωισμοί και βαρβαρότητες (σειρά: Οι μονογραφίες του περιοδικού Στρατιωτική Ιστορία).