Μπορεί να μην είναι γνωστός στο ευρύ ποντιακό κοινό, όμως οι στίχοι τραγουδιών που έχει γράψει για τον Γιάννη Πλούταρχο, τη Μελίνα Ασλανίδου, τον Δημήτρη Καρασαββίδη, τον Αλέξη Παρχαρίδη, τον Κώστα Αγέρη και την Πέλα Νικολαΐδη έχουν γίνει επιτυχίες. Πρόκειται για τον Μιχάλη Νικολαΐδη, που η γνώση της ποντιακής διαλέκτου και οι αναμνήσεις που κουβαλάει από τις αφηγήσεις των προγόνων του τον βοηθούν να γράφει λόγια που συγκινούν και σημαδεύουν όλους τους Ποντίους. Σήμερα εργάζεται ως γιατρός, αλλά λόγω της αγάπης του για την ποντιακή διάλεκτο δεν σταματά να γράφει στίχους.
Το pontosnews.gr επικοινώνησε με τον ταλαντούχο στιχουργό ο οποίος μας μίλησε για τα τραγούδια του, για τη γνωριμία του με τον Στάθη Νικολαΐδη και για τις συγκλονιστικές αφηγήσεις της γιαγιάς του.
Ο Μιχάλης Νικολαΐδης γεννήθηκε στις 30 Αυγούστου 1977 στην Αρμενία. Η καταγωγή του από την πλευρά του πατέρα του είναι από την Αργυρούπολη (σημερινό Γκιουμούσχανε) της Τραπεζούντας, και συγκεκριμένα από την περιοχή Ακ Τεν Μετέν. Οι κάτοικοι αυτής της περιοχής μετακινήθηκαν στην Αρμενία και δημιούργησαν δύο νέα χωριά, το Ακ Τεν και το Μετέν. Στο Μετέν ήταν κυρίως ανθρακωρύχοι οι οποίοι δούλευαν στα ορυχεία. Μεταφέρθηκαν εκεί από τον Πόντο επί Αικατερίνης Β΄ στα μέσα του 18ου αιώνα. Η αυτοκράτειρα της Ρωσίας εκείνη την περίοδο βοήθησε τους ελληνικούς πληθυσμούς και τους έφερε στα ορυχεία για να βρουν δουλειά.
«Είχαμε πέντε ελληνικά χωριά στην πόλη Στεπαναβάν, στην Αρμενία. Το χωριό του πατέρα μου λεγόταν Γιαγκντάν. Ήταν αμιγώς ποντιακό χωριό στο οποίο ακόμα και οι πολύ λίγες –μετρημένες στα δάχτυλα– οικογένειες Αρμενίων μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο. Κι έτσι την έμαθα κι εγώ. Από την άλλη, η μητέρα μου ήταν από ένα διπλανό ελληνικό χωριό που βρισκόταν στη Γεωργία, το Χασχάταλα, στα σύνορα με την Αρμενία. Μιλούσαν μια λίγο διαφορετική ποντιακή διάλεκτο.
»Στο σπίτι μας στην Αρμενία μιλούσαμε αποκλειστικά ποντιακά. Ήξερα βέβαια και την αρμενική και τη ρωσική γλώσσα. Όμως στο σπίτι απαγορευόταν να χρησιμοποιούμε άλλη γλώσσα. Τα έθιμά μας μας επιβάλλανε να μιλάμε αποκλειστικά την ποντιακή διάλεκτο. Από μικρός λοιπόν άκουγα δύο διαφορετικές διαλέκτους με μικρές διαφορές στο λεξιλόγιο και στον τρόπο προφοράς επειδή ήταν από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές του Πόντου» δήλωσε στο pontosnews.gr ο Μιχάλης Νικολαΐδης.
Η πρώτη επαφή με τη στιχουργική
Ο Μ. Νικολαΐδης ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1994. Έμεινε δύο χρόνια και σπούδασε τουριστικά στον κλάδο μαγειρικής στη Θεσσαλονίκη. Έφυγε πίσω στην Αρμενία για μικρό χρονικό διάστημα και έπειτα επέστρεψε πια μόνιμα στην Ελλάδα. Σπούδασε Ιατρική στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στην Αλεξανδρούπολη, και μέχρι τότε, ποτέ δεν είχε σκεφτεί να γράψει στίχους ποντιακού τραγουδιού. Την έμπνευση του την έφερε μια ποντιακή λύρα που αγόρασε στη Θάσο, η οποία του άλλαξε τη ζωή.
Μιχάλης Νικολαΐδης, Κώστας Αγέρης
«Όταν έκανα το αγροτικό στη Θάσο, ήρθα σε επαφή με ποντιακούς συλλόγους της Καβάλας. Απέκτησα φίλους, πήγαινα στους χορούς τους, και μια μέρα αποφάσισα να αγοράσω μια ποντιακή λύρα. Ήταν χειμώνας τότε, και μιας και δεν είχα με τι να ασχοληθώ, άρχισα να ασχολούμαι με τη λύρα. Εκεί μου ήρθε για πρώτη φορά η ιδέα να γράψω ένα στίχο. Η πρώτη μου σκέψη ήταν να προσπαθήσω να γράψω μόνο ένα τραγούδι ποντιακό. Οι πρώτοι μου στίχοι μέχρι και σήμερα δεν έχουν γίνει ακόμα τραγούδι, αλλά πιστεύω ότι σύντομα θα γίνουν» λέει ο Πόντιος στιχουργός.
Μιχάλης Νικολαΐδης: «Πίστευα και πιστεύω ότι ο καθένας πρέπει να βάλει ένα λιθαράκι σε αυτό που λέγεται ποντιακό στοιχείο».
Ανθή, Στάθης, Μιχάλης, Πέλα, όλοι με το επίθετο Νικολαΐδης
Η σχέση του με τον Στάθη Νικολαΐδη που αναζωπύρωσε το ταλέντο του
«Τους πρώτους μου στίχους τούς έγραψα το 2004. Μετά, για πολύ καιρό, δεν έγραφα καθώς δεν ήξερα αν είχαν αξία οι στίχοι μου. Όλα όμως άλλαξαν όταν μια μέρα γνώρισα τον Στάθη Νικολαΐδη. Συζητήσαμε και του έδειξα κάποιους από τους στίχους μου και αμέσως εκδήλωσε έντονο ενδιαφέρον. Τότε ήταν που ολοκλήρωνε το δίσκο με τον Χρήστο Παπαδόπουλο. Όμως επειδή του άρεσε πολύ ο στίχος με τη καλομάνα, τον συμπεριέλαβε κι αυτόν.
»Οι πρώτοι στίχοι μου, λοιπόν, που έγιναν τραγούδι ήταν η “Ρωμαίισα καλομάνα” που ερμήνευσε η Πέλα Νικολαΐδη σε μουσική του Χρήστου Παπαδόπουλου. Ήταν ο πρώτος που με εμπιστεύτηκε και έγραψε μουσική πάνω στους στίχους μου· έκτοτε έχουν βγει και άλλα τραγούδια. Νομίζω ότι έχω ακόμα πολλά να δώσω. Έχω πολλούς στίχους ακόμα που δεν έχουν μελοποιηθεί, και συνεχίζω να γράφω» μας λέει.
Μελίνα Ασλανίδου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Μιχάλης Νικολαΐδης
Οι στίχοι που έγιναν επιτυχία
Ο Μιχάλης Νικολαΐδης έχει γράψει τους στίχους στο «’Σ σα Μάγαρα τη Σάντας» του Δημήτρη Καρασαββίδη, στο «Ρωμαίισα καλομάνα» της Πέλας Νικολαΐδη, στο «Μη λησμονείς πουλόπο μ’» με τον Γιάννη Πλούταρχο και τον Αλέξη Παρχαρίδη, καθώς και στο «Επογιατίεν κόκκινον το χώμαν α’ σο αίμαν», που ερμηνεύουν ο Κώστας Αγέρης και η Μελίνα Ασλανίδου.
Παλαιότερα είχε γράψει έναν ποντιακό ύμνο για τον ΠΑΟΚ, τον οποίο έχει μελοποιήσει ο Δημήτρης Καρασαββίδης, καθώς και για τον Απόλλωνα Καλαμαριάς, ο οποίος επίσης θα μελοποιηθεί σύντομα. Πρόσφατα, συνέθεσε και έναν ύμνο για την ΑΕΚ με σκοπό να στηρίξει την προσπάθειά της να χτίσει το νέο της γήπεδο στη Νέα Φιλαδέλφεια. Όμως, αγαπημένη του ομάδα είναι η εθνική Ελλάδος. Όπως δήλωσε, υποστηρίζει όλες τις ομάδες που εκπροσωπούν τον προσφυγικό ελληνισμό.
Μ. Νικολαΐδης: Αγαπώ το ίδιο και την ΑΕΚ, και τον ΠΑΟΚ και την Καλαμαριά.
Η συγκλονιστική ιστορία της γιαγιάς του
Συγκλονίζουν και συγκινούν ιδιαίτερα οι ιστορίες που του αφηγήθηκε η γιαγιά του κατά την παιδική του ηλικία, που τον στιγμάτισαν. Πρόκειται για τη μητέρα του πατέρα του, η οποία γεννήθηκε το 1910 και πέθανε στα 99 της χρόνια.
«Πάντα θυμάμαι την ιστορία της γιαγιάς μου, η οποία είναι χαραγμένη βαθιά μέσα μου. Όπως μου είχε αφηγηθεί, όταν ήταν 18 χρονών, είχε ξεκινήσει με την οικογένειά της από το χωριό της Αρμενίας με προορισμό την Ελλάδα. Είχαν φτάσει στο Βατούμ της Γεωργίας όπου βρισκόταν το λιμάνι. Εκεί το μισό χωριό είχε προλάβει να φύγει στην Ελλάδα και το άλλο μισό, απ’ όσο θυμάμαι, δεν είχε χωρέσει στο καράβι. Πλέον είχαν έρθει οι Σοβιετικοί στην εξουσία και απαγόρευσαν τον απόπλου των υπόλοιπων Ελλήνων.
»Αναγκάστηκαν να επιστρέψουν πίσω στο χωριό τους, όμως αποδεκατίστηκαν καθώς προσβλήθηκαν σχεδόν όλοι από ελονοσία. Εκεί η γιαγιά μου έχασε τους γονείς της και τα αδέλφια της κι έμειναν μόνες τους δύο αδελφές, η Σοφία και η Όλγα. Στην Αρμενία τότε υπήρχε ο αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός, ο οποίος τις φιλοξένησε. Με την έλευση των Σοβιετικών και στην Αρμενία, ο Ερυθρός Σταυρός των Αμερικανών έφευγε πίσω προς την Αμερική και έπαιρνε μαζί του και τα ορφανά παιδιά. Βρέθηκε κάποιος θείος μακρινός της γιαγιάς μου και δεν επέτρεψε να φύγουν τα κορίτσια στην Αμερική. Όμως ο ξάδελφος της γιαγιάς μου, ο Στέφανος, ταξίδεψε τελικά στην Αμερική.
»Όλη της τη ζωή προσπαθούσε να τον βρει, όμως δεν τα κατάφερε. Κατάφερε όμως να βρει την ξαδέλφη της, η οποία ήταν ανάμεσα στους μισούς οι οποίοι πρόλαβαν να μπουν στο καράβι για την Ελλάδα. Αυτή η συνάντηση έγινε μετά από 80 χρόνια, λίγα χρόνια πριν από το θάνατό της. Πρόκειται για μια από τις πολλές συγκλονιστικές ιστορίες που μου αφηγήθηκε στο παρελθόν και που με συγκινούν ιδιαίτερα. Αυτοί οι άνθρωποι πέρασαν πολλές δυσκολίες στη ζωή τους, την ανάμνηση των οποίων την κουβαλάω κι εγώ» είπε ο Μιχάλης Νικολαΐδης.
Συνέντευξη: Κώστας Τσενκελίδης.
- Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τον Μιχάλη Νικολαΐδη για τις ανάγκες του άρθρου.
