Ανεξίτηλα έχουν χαραχθεί στη συλλογική μνήμη των Κυπρίων τα Χριστούγεννα των δεκαετιών 1960-1974. Τα Χριστούγεννα του 1974 και η Πρωτοχρονιά του 1975, βρήκαν τους Ελληνοκύπριους να βιώνουν ένα μαρτύριο. Περίπου 200.000 ήταν οι εκτοπισμένοι και η πλειοψηφία τους ζούσε μέσα σε αντίσκηνα.
Σχεδόν 2.000 οικογένειες αναζητούσαν αγαπημένα τους πρόσωπα, που ήταν αγνοούμενα.
Άλλοι θρηνούσαν για τους νεκρούς τους, ενώ στο κατεχόμενο τμήμα ζούσαν τότε χιλιάδες εγκλωβισμένοι. Τα παιδιά έκλαιγαν, γιατί οι γονείς τους δεν είχαν τη δυνατότητα να τους προσφέρουν το πιο ευτελές δώρο. Ακόμη και τα χριστουγεννιάτικα δέντρα στους προσφυγικούς καταυλισμούς ήταν φτωχά στο στόλισμά τους.
Το ρεπορτάζ στον Στρόβολο της Λευκωσίας
Ομάδα δημοσιογράφων της εφημερίδας Φιλελεύθερος βρέθηκε για ρεπορτάζ στον προσφυγικό καταυλισμό του Στροβόλου στην Λευκωσία. Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, τη στιγμή που οι δημοσιογράφοι έφευγαν από τον καταυλισμό άκουσαν μια αγορίστικη φωνή «Θείε, θείε…».
Στον καταυλισμό του Λευκαρίτη, το 1974, στη Λάρνακα (Φωτ.: HCR / J.Mohr)
Όταν κοίταξαν πίσω είδαν ένα πεντάχρονο να τρέχει λαχανιασμένο. Τον ρώτησαν τι θέλει και ο μικρός τους απάντησε με μια φωνή γεμάτη ζεστασιά και μια καθαρή ματιά «Θείε να φέρεις και της αρφής (αδελφής ) μου δώρο».
Το 1974, ο Χριστός στην Κύπρο γεννήθηκε σε ένα παγωμένο αντίσκηνο.
Να θυμίζει έτσι με κάποιο τρόπο και την γέννησή του 20 αιώνες προηγουμένως. Όπως εκείνος γεννήθηκε σε ένα στάβλο στην Βηθλεέμ έτσι και το 1974 στην Κύπρο τα παιδιά της προσφυγιάς στόλιζαν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα τους έξω από τα αντίσκηνα. Τη χρονιά εκείνη το χριστουγεννιάτικο δέντρο του Δήμου Λευκωσίας δεν στολίστηκε για να θυμίζει ότι η Κύπρος θρηνεί.
Η ανατολή του 1975 βρίσκει την Κύπρο να είναι ένα απέραντο νεκροταφείο.
Μια από τις πιο συγκινητικές φωτογραφίες της εποχής είναι αυτή που δείχνει ένα μικρό παιδί μπροστά από ένα τάφο. Η λεζάντα έγραφε «για το παιδάκι της φωτογραφίας δεν υπάρχουν χαρές γιορταστικές. Ούτε δώρα και παιχνίδια. Γι’ αυτό το παιδί δεν ήρθε ο Άγιος Βασίλης. Το 1975, το βρίσκει βουβό με ένα μάτσο λουλούδια πάνω από ένα τάφο».
