Γιατί η Τουρκία δεν είναι πια αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ

Η συνάντηση μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Ρώσου ομολόγου του, Βλαντίμιρ Πούτιν και η δέσμευσή τους για μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των δύο κρατών είναι μόνο το τελευταίο παράδειγμα της επιδείνωσης των σχέσεων της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον περασμένο μήνα, αναφέρει σε άρθρο της η εφημερίδα Wall Street Journal.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία έχουν αντιμετωπίσει δυσκολίες και στο παρελθόν -όπως συνέβη μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003- ωστόσο οι ηγέτες τους πάντα έβρισκαν τρόπο να συνεχίζουν τις αγαστές τους σχέσεις.

Όμως αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά, εκτιμά η αμερικανική εφημερίδα.

«Από τη στιγμή που η Τουρκία έγινε μέλος του ΝΑΤΟ το 1952, οι ΗΠΑ και η Τουρκία συνεισέφεραν η μία στην ασφάλεια και στα συμφέροντα της άλλης και οι σχέσεις τους είχαν γερά θεμέλια αφού βασίζονταν στις κοινές αξίες, καθώς η Τουρκία γινόταν πιο δημοκρατική. Οι αμερικανικές δυνάμεις και τα τακτικά πυρηνικά όπλα στην αεροπορική βάση του Ιντζιρλίκ αντανακλούσαν την αμερικανική δέσμευση για την ασφάλεια της Τουρκίας και την υποστήριξη της Άγκυρας προς μία παγκόσμια τάξη της οποίας ηγείται η Ουάσινγκτον» αναφέρει το δημοσίευμα.

Προσγείωση αμερικανικού αεροσκάφους στη βάση του Ιντζιρκίλ (φωτ. αρχείου: EPA)

Σήμερα, ωστόσο, οι δύο χώρες μοιάζουν να μην έχουν κοινά συμφέροντα: βρίσκονται στα «μαχαίρια» για τη Συρία και την ανάγκη απομάκρυνσης του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, για την υποστήριξη προς τους Κούρδους της Συρίας, οι οποίοι σε αντίθεση με τους Τούρκους έχουν αποδειχθεί αξιόπιστοι σύμμαχοι στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους, για την εδαφική κυριαρχία του Ιράκ και για τις κυρώσεις στο Ιράν.

Παρότι, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι σε ιδιωτικές συζητήσεις αναγνωρίζουν την «σπασμωδική» συμπεριφορά του Ερντογάν, στην πραγματικότητα του έχουν επιτρέψει να ασκεί μεγάλη επιρροή στην αμερικανική πολιτική.

Μάλιστα φοβούνται ότι αν οι ΗΠΑ πιέσουν περισσότερο την Άγκυρα δημοσίως, αυτό θα καταλήξει σε λιγότερη συνεργασία από μέρους του Ερντογάν, ειδικά στο θέμα της Συρίας.

«Κανένα θέμα δεν αποδεικνύει καλύτερα τη διάσταση απόψεων, από το δράμα της αεροπορικής βάσης του Ιντζιρλίκ. Η βάση, 200 μίλια από την Ράκα και διπλάσια από την Μοσούλη, είναι σημαντική για τη συμμαχία ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. Παρ’ όλα αυτά οι Τούρκοι υποχρέωσαν τους Αμερικανούς σε έναν χρόνο διαπραγματεύσεων προκειμένου να τους επιτραπεί να εξαπολύουν από εκεί χτυπήματα κατά του χαλιφάτου» γράφει το άρθρο.

Ακόμη και όταν η Άγκυρα εισήλθε στη συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους, προτεραιότητά της ήταν ο πόλεμος ενάντια στο PKK και στον κουρδικό εθνικισμό και όχι ενάντια στους τζιχαντιστές. Η Τουρκία έχει εστιάσει περισσότερο στην καταπολέμηση του ISIS τους τελευταίους έξι μήνες, αλλά μόνο μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε Άγκυρα, Κωνσταντινούπολη και άλλες τουρκικές πόλεις. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, ο θυμός στην Τουρκία προς τις Ηνωμένες Πολιτείες γιγαντώθηκε. Παρά τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα για την υποστήριξη της Ουάσινγκτον προς τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας, οι ΗΠΑ κατηγορήθηκαν εμμέσως για συνέργεια στην απόπειρα πραξικοπήματος.

Συναυλία στην Παλμύρα μετά την ανακατάληψή της από τον ISIS, από συριακά στρατεύματα με τη βοήθεια των Ρώσων (φωτ.: EPA)

«Θα είχε νόημα οι ΗΠΑ να παραβλέπουν τη συμπεριφορά των Τούρκων αν η Τουρκία ήταν αναντικατάστατος σύμμαχος στις αμερικανικές προσπάθειες σε Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία. Αλλά δεν είναι. Η βάση του Ιντζιρλίκ είναι σημαντική. Ο βομβαρδισμός του Ισλαμικού Κράτους είναι αμερικανική προτεραιότητα, όπως και η διοχέτευση όπλων στους αντάρτες της Συρίας. Αλλά και οι δύο αποστολές θα μπορούσαν να εκτελεστούν από αλλού.

»Οι αβάσιμες κατηγορίες προς τις ΗΠΑ δείχνουν ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να ανακαλέσει την αμερικανική πρόσβαση στη βάση, μόνο και μόνο για να δείξει ότι μπορεί να το κάνει. Θα ήταν σοφό οι ΗΠΑ να αναπτύξουν ένα εναλλακτικό σχέδιο, χρησιμοποιώντας την Κύπρο, την Ιορδανία και την κουρδική περιοχή στο Ιράκ, για παράδειγμα. Όλα αυτά θα πρέπει να ανοίξουν τα μάτια στους Αμερικανούς πολιτικούς, αφού η Τουρκία και οι ΗΠΑ δεν μοιράζονται πια κοινά συμφέροντα.

»Αντί να παραβλέπουν τις τουρκικές υπερβολές, ελπίζοντας ότι ο Ερντογάν θα συνέλθει, είναι καιρός να ψάξουν για πιο αξιόπιστους συμμάχους» καταλήγει το άρθρο στη «Wall Street Journal».