Ο Δεκέμβριος, ή Χριστουγενάρτ’ς, είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Ημερολόγιο. Το όνομα αυτό το έδωσαν οι Πόντιοι στο μήνα από τη μεγάλη γιορτή της γέννησης του Χριστού.
Ο πρώτος μήνας του χειμώνα, και στον Πόντο σταματούσαν οι εξωτερικές δουλειές και γύριζαν οι ξενιτεμένοι, επειδή ο χειµός ή χειµωγκός, όπως αλλιώς λεγόταν, ήταν πολύ βαρύς στην αλησμόνητη πατρίδα. Τα βράδια συνήθως τα περνούσαν σε σπίτια, κάνοντας τα γνωστά παρακάθια.
Ο Δεκέμβριος στην Ινέπολη ονομαζόταν Σαρανταήμερος, στην Κερασούντα και την Τρίπολη λεγόταν Χριστιενάρης, στα Κοτύωρα, τη Σάντα, την Τραπεζούντα και τη Χαλδία Χριστιενάρτ’ς ή Χριστιανάρτ’ς. Στη Ροδόπολη λεγόταν Χριστουγενάρτ’ς.
Όπως αναφέρει και το χαρακτηριστικό ρητό των Ποντίων για τον μήνα Δεκέμβριο: «Έρθαμε ‘ς σον Χριστιανάρ’, ο Χριστόν εγεννέθεν | τα μήνας ‘ίνταν δώδεκα, ο χρόνον ετελέθεν».
Οι γιορτές του Δεκεμβρίου:
- Αγ. Βαρβάρα (από τη Μερζιφούντα του Πόντου) στις 4 Δεκεμβρίου.
- Άγ. Σάββας (από τη Μουταλάσκη του νοτιοδυτικού Πόντου) στις 5 Δεκεμβρίου
- Άγ. Νικόλαος (από τα Πάταρα του δυτικού Πόντου) στις 6 Δεκεμβρίου
- Αγ. Άννα στις 9 Δεκεμβρίου (στον Πόντο λεγόταν και Ανατολή)
- Άγ. Μηνάς στις 10 Δεκεμβρίου (μαζί με τον Άγιο Φανούριο ήταν οι άγιοι της τύχης)
- Άγ. Σπυρίδωνας στις 12 Δεκεμβρίου
- Άγ. Ελευθέριος στις 15 Δεκεμβρίου (ο άγιος της ελευθερίας για τους φυλακισμένους και τις έγκυες)
- Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου.
Το τριήμερο 4-5-6 Δεκεμβρίου στον Πόντο ονομαζόταν Νικολοβάρβαρα.
