Κλείνει σήμερα τα 54 χρόνια του ο Στάθης Πεχλεβανίδης, που στα νιάτα του χρίστηκε
«Μάστορας του Αθλητισμού της ΕΣΣΔ».
Με ρίζες από το χωριό Ισχανάντων της Σάντας, παιδί της οικογένειας Λαζαρίδη (που έγινε Πεχλεβανίδη λόγω της ενασχόλησης του προπάππου του με την πάλη
– ήταν «πεχλεβάν’»), ήρθε από το Καζακστάν στην Ελλάδα και συνέχισε το ποδόσφαιρο παίζοντας και
στον Λεβαδειακό.
Ο Ευστάθιος Πεχλεβανίδης γεννήθηκε στις 29 Οκτωβρίου του 1960 στην πόλη Τσιμκέντ σε οικογένεια ανθρώπων που εξορίστηκαν στο Καζακστάν από τον Καύκασο.
Από μικρός γνωρίστηκε με τη στρογγυλή θεά και απέκτησε φήμη από αυτήν. Έγινε ένας από τους πιο αναγνωρισμένους Έλληνες επαγγελματίες ποδοσφαιριστές της Σοβιετικής Ένωσης. Τον θυμούνται στις ομάδες Μεταλούργκ της πόλης Τσιμκέντ, Καϊράτ της πόλης Άλμα Άτα (Αλμάτι) και έπειτα στον Λεβαδειακό.
Ο Στάθης Πεχλεβανίδης επί τω έργω
Κέρδισε τον τίτλο «Μάστορας του αθλητισμού της ΕΣΣΔ» αλλά και το ρεκόρ συμμετοχής σε 226 αγώνες. Είχε βάλει 69 γκολ στην Υψηλή Εθνική κατηγορία (σύστημα ΕΣΣΔ), και 25 γκολ στην Α΄ Εθνική. Στην Ελλάδα έπαιξε σε 35 αγώνες και έβαλε 15 γκολ.
Στο Καζακστάν ο Πεχλεβανίδης καταχωρίστηκε στη συμβολική Εθνική Ομάδα του 20ού αιώνα, μετά από επιλογή αθλητικών συντακτών και παραγόντων του ποδοσφαίρου.
Η αναγνώρισή του από τους Ποντίους
Ερασιτεχνικούς αγώνες προς τιμήν του έχουν διοργανώσει οι συμπατριώτες τους Πόντιοι αλλά και οι φίλοι από το Καζακστάν. Σε έναν τέτοιο αγώνα, στα Άνω Λιόσια, συγκινημένος ο Στάθης Πεχλεβανίδης είπε στους παρευρισκόμενους φιλάθλους:
«Να παραμείνετε Έλληνες. Κρατήστε γερή την εθνική μας συνείδηση. Διατηρήστε τη φιλία μεταξύ σας. Και σε αυτό θα σας βοηθήσει η αγάπη σας για τον αθλητισμό».
Ο Στάθης Πεχλεβανίδης (όρθιος, πρώτος αριστερά) με φιλάθλους και συμπατριώτες στις 27/1/2011 στα Άνω Λιόσια
Για τη ζωή και την καριέρα του ο Στάθης Πεχλεβανίδης έγραψε βιβλίο στη ρωσική γλώσσα με τίτλο Ο γκολαδόρος του Καζακστάν. Εκδόθηκε στην γενέτειρά του το 2010, αλλά ο ίδιος θα ήθελε να κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα.
«Ο γκολαδόρος του Καζακστάν»
Σε μια συνάντησή μας μου εξομολογήθηκε: «Έγραφα μόνος μου, όταν είχα διάθεση να εκμυστηρευτώ κάποιες προσωπικές στιγμές της ζωής μου. Χρησιμοποιούσα διάφορα βιβλία σχετικά με το θέμα. Με βοήθησαν και στον εκδοτικό οίκο. Θεώρησα σκόπιμο να αναφερθώ στις σελίδες της ποντιακής ιστορίας.
»Αφιέρωσα μέρος του βιβλίου στην καταγωγή μου και την οικογένειά μου. Μελέτησα το γενεαλογικό δέντρο μέχρι το 1870. Η ρίζα μας κρατάει από το χωριό Ισχανάντων της Σάντας του Πόντου. Το πραγματικό επώνυμό μας είναι Λαζαρίδης. Πεχλεβάν’ ήταν το παρατσούκλι του προπάππου του επειδή ήταν παλαιστής. Μετά τον ξεριζωμό, η οικογένειά μας εγκαταστάθηκε στην πόλη Βατούμ.
Το εξώφυλλο του βιβλίου του
»Ο πατέρας μου ο Αλκιβιάδης στο επάγγελμα ήταν οδηγός, αλλά τον θυμούνται όλοι οι φίλοι του ως καλό ποδοσφαιριστή. Από το 1944 μέχρι το 1946 ο πατέρας έπαιζε στη βασική ομάδα της Γεωργίας, την Ντινάμο Τιφλίδας. Είχε φτάσει να παίζει για το κύπελλο της ΕΣΣΔ. Ήταν ένας από τους 33 καλύτερους παίκτες της Σοβιετικής Ένωσης και κατείχε τον τίτλο “Μάστορας του αθλητισμού”. Είμαι υπερήφανος που κατέκτησα τον ίδιο τίτλο. Αυτός μου εμφύτευσε την αγάπη μου για το ποδόσφαιρο.
»Το 1949 οι Έλληνες του Καυκάσου εξορίστηκαν στο Καζακστάν. Στον πατέρα μου οι αρχές πρότειναν να παραμείνει στη Γεωργία κατ’ εξαίρεση. Αυτός όμως αρνήθηκε κατηγορηματικά και ακολούθησε τους συμπατριώτες του».
Ο Στάθης Πεχλεβανίδης είναι το μοναδικό παιδί της δεύτερης γυναίκας του πατέρα του, Δόμνας. Έχει πέντε ετεροθαλή αδέλφια, όλα αγόρια, από την πρώτη σύζυγο του πατέρα του, Στάλη.
Η αγάπη των φίλων πίσω στο Καζακστάν
Για τα 50ά γενέθλιά του, φίλοι και πρώην συνεργάτες κάλεσαν τον Πεχλεβανίδη στο Αλμάτι έχοντας διοργανώσει εκδήλωση προς τιμήν του. Η υποδοχή, από ανθρώπους όλων των εθνικοτήτων, ήταν θερμή. Εκεί, ακόμα και ο Πόντιος κοσμοναύτης Θεόδωρος Γιουρτσίχιν-Γραμματικόπουλος του ευχήθηκε τα χρόνια πολλά από το διάστημα!
Στη συζήτησή μας, ο Στάθης θυμάται τις στιγμές με συγκίνηση:
«Η εκδήλωση ήταν υπέροχη. Περισσότερο απ’ όλα με ευχαρίστησε που πήρα τις ευχές του Γιουρτσίχιν. Έχει ελληνικές ρίζες, και η ολιγόλεπτη κουβέντα μαζί του έμεινε στη μνήμη μου. Είμαι ευγνώμων στους φίλους που ασχολήθηκαν με την εκδήλωση: τον Νίκο Σαραπανίδη, τον Κωνσταντίνο Λαζαρίδη, τον Κωνσταντίνο Χαραλαμπίδη, και στον πρόεδρο του ελληνικού συλλόγου «Φιλία», Παύλο Θεοδωρίδη. Ανταποκρίθηκε ενεργά και η Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της πόλης Αλμάτι. Σε όλη την πόλη ήταν τοποθετημένες αφίσες αφιερωμένες στην εκδήλωση».
Ο Πεχλεβανίδης ζει στην Ελλάδα εδώ και χρόνια, έχοντας πλάι του τη σύζυγό του Βιολέτα και τα παιδιά του Δημήτρη και Δόμνα – έχει γίνει μάλιστα και παππούς. Με το Καζακστάν όμως εξακολουθούν να τον συνδέουν πολλά. Όπως μας λέει: «Η Ελλάδα είναι η εθνική μου πατρίδα και το Καζακστάν η προσωπική ιδιαίτερη πατρίδα μου».
Βασίλης Τσενκελίδης
