Ο Δεκέμβριος, ή Χριστιανάρτ’ς στην ποντιακή διάλεκτο, είναι ο πρώτος μήνας του χειμώνα. Το όνομα αυτό του έδωσαν οι Πόντιοι από την μεγάλη γιορτή της γέννησης του Χριστού.
Ο Δεκέμβριος στην Ινέπολη ονομαζόταν Σαρανταήμερος, στην Κερασούντα και την Τρίπολη λεγόταν Χριστιενάρης, στα Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία Χριστιενάρτ’ς, ενώ επίσης σε Σάντα και Χαλδία καλείτο και Χριστιανάρτ’ς. Στη Ροδόπολη λεγόταν Χριστουγενάρτ’ς.
Όπως αναφέρει και το χαρακτηριστικό ρητό των Ποντίων για το μήνα Δεκέμβριο: Έρθαμε σον Χριστιανάρ’,ο Χριστόν εγεννέθεν,τα μήνας γίννταν δώδεκα,ο χρόνος πα ετελέθεν.
Ο χειμώνας στον Πόντο
Ο Χειµός ή Χειµωγκός περιλαμβάνει τους μήνες Δεκέµβριο – Χριστιανάρτ’ς, Ιανουάριο – Καλαντάρτ’ς, Φεβρουάριο – Κούντουρο.
Βαρύς ο χειμώνας στον Πόντο, αφού οι περισσότερες περιοχές ήταν σκεπασμένες με χιόνια. Όπως ήταν φυσικό οι εξωτερικές εργασίας σταματούσαν και ασχολούνταν με δουλειές του σπιτιού. Ελανάριζαν τα μαλλιά έξαναν το κανάβ έπλεκαν ορτάρια (κάλτσες χοντρές).
Τα βράδια μαζεύονταν στο παρακαμίν (τζάκι) που έκαιγε στο κύριο μέρος του σπιτιού, μαγείρευαν στα παρχάτσα ή στα χαλκά που κρέμονταν από το κρεμούλ (χοντρή αλυσίδα) μέσα στο τζάκι και μαζεύονταν οι φίλοι και γείτονες κάνοντας παρακάθια.
Το μήνα αυτό γύριζαν οι ξενιτεμένοι για να κάνουν Χριστούγεννα με τους δικούς τους.
Οι γιορτές του Δεκέμβρη
Οι γιορτές του Δεκέμβρη πολλές και μεγάλες. Γιόρταζαν την Αγ. Βαρβάρα στις 4 Δεκεμβρίου, τον Αγ. Σάββα στις 5 Δεκεμβρίου, τον Αγ. Νικόλαο 6 Δεκεμβρίου.
Στο χωριό Αντρεάντων Αμισού έλεγαν: «Άι Βαρβάρα βαρβαρών, Άι Σάββας σαβανών, κι Αι Νικόλας παραχών», συσχετίζοντας τα ονόματα των Αγίων με το κρύο
Την Αγ. Άννα γιόρταζαν 9 Δεκεμβρίου, που στον Πόντο λεγόταν και Ανατολή. Τον Αγ. Μηνά 10 Δεκεμβρίου που μαζί με τον Άγιο Φανούριο ήταν οι άγιοι της τύχης.
Τον Αγ. Σπυρίδωνα 12 Δεκεμβρίου, τον Αγ. Ελευθέριο στις 15 Δεκεμβρίου και τέλος την μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου.
Σας ευχόμαστε καλό μήνα και Καλά Χριστούγεννα !
Τμήμα σύνταξης
Pontos-News.Gr
