Στον Πόντο, ο μήνας Σεπτέμβριος θεωρούνταν από πολλούς ως η αρχή του χρόνου - Από σήμερα άρχιζαν οι προετοιμασίες για τον χειμώνα.
O Σεπτέμβρης ή Σταυρίτες πήρε το όνομα του από τη γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
Σταυρίτας, ονομαζόταν στην Κερασούντα, Κοτύωρα, Οινόη και Χαλδία. Σταυρενός ονομαζόταν στην Ινέπολη.
Στην Κερασούντα, τα Κοτύωρα, την Τραπεζούντα, τη Σάντα, τα Σούρμενα, ο Σεπτέμβριος λεγόταν Σταυρίτες.
Η πρώτη μέρα του Σεπτέμβρη στον Πόντο θεωρούνταν κάτι σαν εκκλησιαστική πρωτοχρονιά. Γι αυτό το λόγο είχαν και κάποια έθιμα που συνήθως τηρούνται την πρώτη μέρα του χρόνου.
Έθιμα και προλήψεις της πρώτης μέρας του Σεπτέμβρη
Το πρωί ξυπνούσαν νωρίς και αφού έκαναν την προσευχή τους στο εικονοστάσι του σπιτιού, πήγαιναν με μεγάλη προφύλαξη να δουν πρώτα την εκκλησία της ενορίας, για να πάρουν την ευλογία και ύστερα έβλεπαν τους ανρθώπους.
Μετά την εκκλησία φρόντιζαν να δουν αθώα παιδάκια παρά μεγάλους. Αν κατά τύχη συναντούσαν κανέναν μεγάλο, τότε τον "σημάδευαν" και αν η χρονιά πήγαινε καλά τον υποχρέωναν να ξαναφανεί και την επόμενη 1η του Σεπτέμβρη.
Στο σπίτι δεν επέτρεπαν να μπεί κανένας, προτού περάσει ο παπάς για να φωτίσει. Κάθε οικοδέσποινα κάτω από το εικονοστάσι τοποθετούσε ένα τραπέζι και πάνω σ’ αυτό έβαζε διάφορα είδη παραγωγής του σπιτιού, για να ευλογούσε ο παπάς που θα φώτιζε.
Τη γιορτή της Υψώσεως του Σταυρού την τιμούσαν με καθολική αργία και νηστεία. Από την παραμονή οι νοικοκυρές ετοίμαζαν τα "φαεία τη Σταυρού".
Προετοιμασία για το χειμώνα
Μέσα στο Σεπτέμβρη γινόταν και όλες οι προετοιμασίες για το χειμώνα. Εξασφάλιζαν τα καυσόξυλα, προμηθεύονταν από τις πόλεις τα παστά, λάδι, ελιές, ζάχαρη, μέλι κ.ά.
Παρασκεύαζαν διάφορα φαγώσιμα, όπως τη μακαρίναν, πληγούρι, τα κορκότα, στίπα (τουρσιά), χωσάφια με αποξηραμένα φρούτα του καλοκαιριού κι άλεθαν το σιτάρι.
Οι γυναίκες και τα κορίτσια "ελενάριζαν" έγνεθαν τα μαλλιά, έπλεκαν κάλτσας (ορτάρια) και "επαρακάθευαν" ως αργά τη νύχτα.
Οι εορτές του μήνα
-8 του μήνα τα γενέθλια της Θεοτόκου,
-14 του μήνα η ύψωση του Τιμίου Σταυρού,
-22 του μήνα του Αγίου Φωκά του θαυματουργού και του Οσιομάρτυρα Φωκά του κηπουρού καταγόμενων και των δύο από τη Σινώπη.
Τμήμα σύνταξης pontos-news.gr
