23 Αύγουστος 2014, 12:15 - Τελευταία Ενημέρωση: 1 Νοέμβριος 2016, 11:53

Ο αρμενικός Τύπος στην Ελλάδα – Ποια είναι η ιστορία του

  • Ο αρμενικός Τύπος στην Ελλάδα – Ποια είναι η ιστορία του
    Πανηγυρικό φύλλο της «Αζάτ Ορ», που εκδίδεται και σήμερα, με αφορμή «την επέτειον της πρώτης νίκης των Ηνωμένων Εθνών» (28 Οκτωβρίου 1940)

Η έκδοση αρμενικών εφημερίδων στην Ελλάδα αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στη μακρόχρονη και αρκετά εντυπωσιακή ιστορία των επιδόσεων των Αρμενίων στην τυπογραφία και τη δημοσιογραφία.

Ο αρμενικός Τύπος, είτε ανεξάρτητος είτε κομματικός, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη ζωή και την εξέλιξη της αρμενικής κοινότητας της Ελλάδας, κι ακολούθησε την άλλοτε αύξουσα και άλλοτε φθίνουσα πορεία του αρμενικού στοιχείου στη χώρα μας.

Ανάπτυξη σε δύο περιόδους
Η αρχή έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα, μετά την εγκατάσταση στην Αττική Αρμένιων πατριωτών που εγκατέλειψαν την οθωμανική επικράτεια για να γλιτώσουν από τις διώξεις του καθεστώτος κατά την περίοδο 1894-1896, αλλά και για να προβάλουν το εθνικό τους ζήτημα χωρίς την απειλή της ασφυκτικής σουλτανικής λογοκρισίας.

Η μεγάλη ανάπτυξη του ελληνοαρμενικού Τύπου, όμως, σημειώθηκε μετά την εγκατάσταση στην Ελλάδα δεκάδων χιλιάδων Αρμένιων προσφύγων από την ανατολική Θράκη, την Κιλικία και την Ιωνία, που έφυγαν από την Τουρκία για να γλιτώσουν τις σφαγές του 1921-1922.

Το πρώτο έντυπο
Το 1890 κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το δεκαπενθήμερο περιοδικό Ασμπαρέζ (Πεδίο δράσης) με συντάκτη τον Αντόν Ρεστουνή.

Ακολούθησαν το μηνιαίο έντυπο Χιντσάκ (Καμπάνα) (1892-1894), όργανο του αντίστοιχου κόμματος, η σατιρική και πολιτική επιθεώρηση Αμπντάγκ (Χαστούκι) (1894-1897), η Καγαπάρ (Ιδέα) το 1894, και η μηνιαία εθνική και πολιτική επιθεώρηση Μιουτιούν (Ένωση) (1896-1901).


Πρωτοσέλιδα της εφημερίδας Χιντσάκ (25 Οκτωβρίου & 25 Αυγούστου 1893)

Μεταξύ 1895 και 186 κυκλοφόρησαν και δύο τουρκόφωνες εφημερίδες αλλά γραμμένες με αρμενικούς χαρακτήρες, η Βατάν (Πατρίδα) και η Χακικάτ (Αλήθεια). Ο βίος τους όμως έμελλε να είναι σύντομος.

Μετά το 1922
Τη δεύτερη περίοδο, το 1922, η πρωτοκαθεδρία ανήκει στην εφημερίδα Γεργκούνκ (Δημιουργία), επίσημο όργανο του κόμματος Χιντσάκ. Εκδόθηκε από τον Καυκασοαρμένιο Χαρουτιούν Κασπαριάν, αλλά είχε διάρκεια ζωής μόλις 8 μηνών. Το 1923 κυκλοφόρησε η Νορ Ορ (Νέα Ημέρα), επίσημο όργανο του κόμματος Ντασνάκ, και το 1924 η Αραράτ, όργανο του κόμματος Ραμγκαβάρ.


Διάφορες εκδόσεις της Νορ Ορ των δεκαετιών 1920 και 1930

Η Νορ Ορ κυκλοφόρησε αρχικά ως εβδομαδιαία, αλλά από την 1η Ιανουαρίου 1924 κυκλοφορούσε ως καθημερινή απογευματινή εφημερίδα επί 20 χρόνια αδιαλείπτως, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1944. Αργότερα επανεκδόθηκε με τον τίτλο Αζάτ Ορ και παραμένει το μοναδικό καθημερινό αρμενόφωνο έντυπο στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Η εφημερίδα τα τελευταία χρόνια ανήκει στο μη κερδοσκοπικό μορφωτικό πολιτιστικό σωματείο «Ελληνοαρμενικό Φόρουμ».

Στη βόρεια Ελλάδα
Το πρώτο αρμενικό έντυπο που κυκλοφόρησε στη βόρεια Ελλάδα ήταν η εφημερίδα Αλίκ (Κύμα), που εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1923 με συντάκτη τον Λεβόν Μοζιάν και εκδότη τον Κεβόρκ Παπαζιάν από τη Ραιδεστό, τον πρώτο και μοναδικό Αρμένιο βουλευτή του ελληνικού Κοινοβουλίου. Η Αλίκ, παρά τα οικονομικά και τεχνικά προβλήματα που αντιμετώπιζε, κατάφερε να εκδώσει σημαντικό αριθμό βιβλίων με θέματα γύρω από τη λογοτεχνία, το θέατρο και την ιατρική.

Στη Θεσσαλονίκη επίσης εκδόθηκε για μικρό διάστημα το εβδομαδιαίο σατιρικό περιοδικό Μεγού (Μέλισσα) από τον Ονίκ Ζακαριάν. Σατιρικό έντυπο, το Φορτιφόρ, είχε εκδώσει το 1924 και ο Καπριέλ Λαζιάν, ενώ 13 χρόνια μετά (το 1937) είδε το φως ακόμα ένα σατιρικό έντυπο, το Πασατέμπο.


Το διμηνιαίο ελληνόφωνο περιοδικό Αρμενικά

Μεταπολεμικά κυκλοφόρησαν πλήθος έντυπα, τα περισσότερα ωστόσο ήταν βραχύβια. Το 1998 ξεκίνησε μια φιλόδοξη προσπάθεια για ένα διμηνιαίο ελληνόγλωσσο περιοδικό ποικίλης ύλης, τα Αρμενικά, από το σύλλογο Αζανταμάρντ, μια προσπάθεια που φαίνεται πως μέχρι σήμερα δικαιώνει τους εμπνευστές της.

Τμήμα σύνταξης pontos-news.gr
Πηγή: Ο αρμενικός Τύπος στην Ελλάδα, έκδοση του περ. Αρμενικά.